"Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός",
γράφει στο προσωπικό της ημερολόγιο η Ιωάννα Τσάτσου...
Ήταν σαν σήμερα 27 του Φλεβάρη 1943, καταμεσής της κατοχής, που ο τιτάνας των Ελληνικών Γραμμάτων, Κωστής Παλαμάς, άφηνε την τελευταία πνοή του...
Έτσι, το απομεσήμερο ικέτης, ανυπόμονος αοιδός αποζητά γλυκόλαλα ποιητικά Παλαμ-ίσια τερετίσματα,φίλοι μου!
"Καλά δεν ξέρω ποια είναι η ομορφιά σου, κι αν το κορμί σου κι αν η ψυχή σου, τάχα ποια δύναμη στην εικόνα σου με πάει μαζί σου. Δεν ξέρω αν είσαι μια ορμή, μια ιδέα κι αν είσαι η γλώσσα μιας γνώμης θείας . Κι αν είσαι η σάρκα κι αν είσαι η γλύκα της αμαρτίας Καλά δεν ξέρω ποια είναι η ομορφιά σου, κι αν είσαι η χάρη κι αν είσαι η μούσα κι αν είσαι υγεία κι αν είσαι αρρώστια, χρυσομαλλούσα".
***
"Ήσυχη" η στιγμή του "ποιητή της μέρας", μπολιασμένη την τρυφεράδα του πρώτου σκιρτήματος...
Τα ποιητικά άνθια του σε αφθονία κι ανάμεσό τους μια ορμή, μια ιδέα, η γλύκα της αμαρτίας, Χρυσομαλλούσα...
Διάχυτος ο ερωτισμός σε όλη την έκταση του ποιήματος, ο λόγος του στήνει του πόθου όλου, τα ξόβεργα!
Ηδονικές, ειδυλλιακές οι εικόνες του, εξυψώνουν το ερωτικό ένστικτο.Κάποιες στιγμές ενδύονται τύψεις βασανιστικές και τη σκοτεινιά από την αίσθηση της αμαρτίας.
Πάντα όμως πρωτόγνωρη η λαγνεία του λόγου του και η ερωτική διάσταση -αν και περιθωριοποιημένη στο συνολικό του έργο- υπαρκτή.
Ακοίμητη λαχτάρα η τέχνη του,... με λεπτότατη, λυρική ευαισθησία κι η μελωδία σε μια τρυφερή ερμηνεία από την Ορχήστρα Νυκτών εγχόρδων Πάτρας...
Βίκτωρ Ουγκό. Γεννήθηκε σαν σήμερα, 26 Φεβρουαρίου 1802.
Θεωρείται ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος του γαλλικού ρομαντισμού, μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές φυσιογνωμίες του 19ου αιώνα.
Προσωπικότητα πολύπλευρη και πολυτάλαντη, καθώς εκτός από εξαίρετος μυθιστοριογράφος υπήρξε και αξιόλογος ζωγράφος!
Φιλοτέχνησε πλήθος έργων, ακουαρέλες, μελάνι, κάρβουνο πάνω σε χαρτί και συνήθιζε να σκιτσάρει με το αριστερό χέρι προκειμένου το υποσυνείδητο να κινείται και να εκφράζεται ελεύθερα.
Σύγχρονοι καλλιτέχνες όπως ο Βαν Γκογκ και ο Ντελακρουά εκτίμησαν την εικαστική δεινότητα του Ουγκό, με τον δεύτερο να εκφράζει την άποψη ότι "εάν ο Ουγκό αποφάσιζε να γίνει ζωγράφος αντί συγγραφέας, σίγουρα θα είχε ξεπεράσει τους καλλιτέχνες του αιώνα".
Παρόλο που τα πολλά ταλέντα του Ουγκό δεν περιελάμβαναν εξαιρετικές μουσικές ικανότητες, είχε εντούτοις μεγάλη επίδραση στον κόσμο της μουσικής και τους συνθέτες του 19ου και του 20ού αι.
Σχετικά με τις μουσικές προτιμήσεις του φαίνεται να απολάμβανε τη μουσική του Βέμπερ αν αναλογιστούμε πόσο επαινετικά αναφέρεται στους "Αθλίους" του στην όπερα: "Ευρυάνθη":
"...Ο Αγιάννης έφυγε, δίνοντας υπόσχεση πως θα επέστρεφε σε μερικές μέρες. Η Κοζέτ πέρασε τη νύχτα μόνη στο σαλόνι. Για να σπάσει τη μονοτονία, έκατσε στο πιάνο.Έπαιξε και τραγούδησε το χορωδιακό "Κυνηγοί περιπλανώνται στο δάσος" από την όπερα "Ευρυάνθη" του Βέμπερ, ίσως το ομορφότερο μουσικό μέρος που έχει συνθέσει!..."
(Βίκτωρ Ουγκό: "Οι Άθλιοι", σελ 799)
Weber: Euryanthe, Hunters’ Chorus:
Θαύμαζε επίσης τον Μπετόβεν και εκτιμούσε συνθέτες παλαιοτέρων εποχών, όπως οι Παλεστρίνα και Μοντεβέρντι. Αντίθετα έτρεφε χαμηλή εκτίμηση για τον Ρίχαρντ Βάγκνερ.
Φίλοι του Ουγκό υπήρξαν οι Μπερλιόζ και Λιστ. Ο ίδιος αστειευόμενος συνήθιζε να λέει πως ο Λιστ του είχε διδάξει για λίγο πιάνο και το μόνο που κατάφερε ήταν να παίζει ένα εύκολο τραγουδάκι πατώντας τα πλήκτρα με το ένα χέρι!
Το παραπάνω περίφημο εικαστικό του Josef Danhauser που απεικονίζει την καλλιτεχνική συντροφιά-αφρόκρεμα του γαλλικού ρομαντισμού συμπεριλαμβάνει και τον Ουγκό.
Είναι ο όρθιος αριστερά ανάμεσα στους καθιστούς συγγραφείς, Αλέξανδρο Δουμά και Γεωργία Σάνδη. Όλοι, στο σπίτι του Φραντς Λιστ απολαμβάνουν εκστασιασμένοι τις δεξιοτεχνικότατες μεταγραφές του, που ο γάλλος βιρτουόζος γεμάτος αυτοπεποίθηση ερμηνεύει στο πιάνο. Την παρέα συμπληρώνουν οι συνθέτες Παγκανίνι-Ροσίνι και η λογοτέχνις-ερωμένη του Λιστ, κόμισσα Ντ'Ανκού.
Κάτι το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστό, επίσης, είναι πως ο Ουγκό στην Γαλλία αναγνωρίζεται πρωτίστως όχι ως μυθιστοριογράφος αλλά για τη συνεισφορά του ως ρομαντικός ποιητής.
Έτσι, γι' αυτό το απόγευμα λέω να απολαύσουμε το ποίημά του: "Έκσταση", που ευτύχησε σε υπέροχες μελοποιήσεις από τον Ρίχαρντ Βάγκνερ και τη Νάντια Μπουλανζέ.
Έκσταση
Μόνος κοντά στα κύματα, των αστεριών μια νύχτα.
Στον ουρανό ούτε σύννεφο, στα πέλαγα πανί.
Απ’ την αλήθεια βύθιζα μακρύτερα το βλέμμα.
Και τα βουνά, τα σύδεντρα, κι ολόκληρη η πλάση,
Με θρόισμα ακατάληπτο έμοιαζαν να ρωτούσαν
Τα κύματα της θάλασσας, τα φώτα του ουρανού.
Και τ’ άστρα τα ολόχρυσα, ατέλειωτες λεγεώνες
Με βροντερή, ή χαμηλή φωνή, με αρμονίες χιλιάδες,
Έλεγαν, καθώς έγερναν τις φλογερές κορώνες.
Και τα γαλάζια κύματα, που δεν τα ορίζει τίποτα ούτε και σταματά,
Έλεγαν, όπως άφριζαν στο αποκορύφωμά τους:
- Είναι αυτός ο Κύριος, ο Κύριος ο Θεός!
(από τη συλλογή: "Τα Ανατολικά, μτφ: Ανδρ.Δημητριάδου - vakxikon.gr)
"Extase": Victor Hugo / Richard Wagner:
"Extase": Victor Hugo / Boulanger Nadia:
Για τον Ουγκό μπορείτε να διαβάσετε και παλαιότερα κείμενά μου εδώ, εδώ και εδώ.
Έζησε 122 χρόνια και 164 ημέρες!
Πρόκειται για το μακροβιότερο πρόσωπο στην ιστορία, την Ζαν Καλμάν, που γεννήθηκε στην Αρλ σαν σήμερα 21 Φλεβάρη του 1875.
Η μακροζωία της -όπως η ίδια έλεγε- οφειλόταν στη χρήση αποκλειστικά και μόνο ελαιόλαδου, ενώ με αυτό άλειφε και το δέρμα της. Επίσης καθημερινά έπινε οπωσδήποτε ένα ποτηράκι κρασί και κατανάλωνε περί το 1 κιλό σοκολάτας την εβδομάδα!
Καταχωρημένη στο Βιβλίο Γκίνες, μας αφηγείται αυτό το απόγευμα μια ευτράπελη ιστορία:
"Το 1965, μην έχοντας απογόνους, η Καλμάν παραχώρησε σαν ενοίκιο το διαμέρισμά της σε κάποιο δικηγόρο, τον Φρανσουά Ραφρέ και συμφώνησε να της δίνει ενοίκιο ενός μήνα μέχρι το θάνατό της. Ο Ραφρέ όμως πέθανε πριν από εκείνην, το 1995 και η σύζυγός του συνέχισε να πληρώνει το ενοίκιο".
Η ζωή της έγινε ντοκυμαντέρ, αλλά και η ίδια συμμετείχε στην ταινία "Βαν Γκογκ", μια ταινία-αφιέρωμα στη ζωή του μεγάλου ολλανδού ζωγράφου, που έζησε και μεγαλούργησε στην Αρλ, καθώς το εκτυφλωτικό φως της πόλης τον συνεπαίρνει!
Η αρλεζιάνα υπεραιωνόβια Ζαν Καλμάν, μάς δίνει έμπνευση να θυμηθούμε την πανέμορφη "Αρλεζιάνα" του Ζωρζ Μπιζέ, σουίτα μπαλέτου βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό του Αλφόνσου Ντωντέ.
Στη μουσική του ο Μπιζέ χρησιμοποίησε λαϊκές, χαρούμενες μελωδίες της Προβηγκίας.
To έργο αναφέρεται στην αγάπη του γεωργού Φρεντερίκ, για ένα κορίτσι από την Αρλ. Η μητέρα του όμως τον πείθει να παντρευτεί μια άλλη κοπέλα και τελικά, από την απελπισία του ο Φρεντερίκ σκοτώνεται πέφτοντας από τη στέγη του σπιτιού του.
Μετά το θάνατο του Μπιζέ δημιουργήθηκε και μια δεύτερη Σουίτα από τον Ερνέστ Ζιρό.
Eίμαι σίγουρη πως οι περισσότεροι "λαχταράτε" το εκρηκτικό "farandole", εμπνευσμένο από τη ζωηρή χορευτική μελωδία της Προβηγκίας που συνήθως συνοδεύεται από φλάουτο και τύμπανο.
Το απολαμβάνουμε σε μια ιδιαίτερα οργιαστική ερμηνεία από τον Κάραγιαν!
Μια μελωδία τρομερά ενεργητική και ξεσηκωτικό ρυθμό! Η δε ερμηνεία του Κάραγιαν, με χορευτικό οίστρο!!
Bizet: L'Arlesienne No. 2, Farandole / Karajan:
Περισσότερα για την "Αρλεζιάνα" του Μπιζέ μπορείτε να διαβάσετε σε παλιότερο κείμενό μου εδώ.
Σαν σήμερα, 12 Φεβρουαρίου 1809 γεννιέται ο Αβραάμ Λίνκολν.
16ος πρόεδρος της Αμερικής, μια χαρισματική προσωπικότητα ενός ανθρώπου ο οποίος προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις, πρεσβεύοντας τις αρχές της ισότητας, της ενότητας και της ελευθερίας.
"Αβραάμ Λίνκλον: οι αδυναμίες στην όπερα"
Ο Αβραάμ Λίνκολν ανήκει στην κατηγορία εκείνων των Προέδρων που ενώ αγαπούσαν πολύ τη μουσική, δεν γνώριζαν την τέχνη στη θεωρία της, ούτε έπαιζαν κάποιο μουσικό όργανο, αν και κάποιοι ισχυρίζονται πως έπαιζε λίγο βιολί...
Όμως ήταν εραστής της Μουσικής και σε αυτήν την τέχνη κατέφευγε πάντα για να ηρεμήσει. Μην ξεχνάμε πόσο δύσκολη ήταν η περίοδος την οποία θήτευσε.
Ιδιαίτερα απολάμβανε τις παραδοσιακές μπαλάντες, τη λαϊκή μουσική, αλλά κυρίως την όπερα. Όποτε μπορούσε δε, παρακολουθούσε παραστάσεις μελοδραμάτων, στοιχείο για το οποίο κατηγορήθηκε από τους πολιτικούς αντιπάλους του.
Επί διακυβέρνησής του είχαν διασκευαστεί προς τιμήν του αρκετά μέρη μελοδραμάτων για την Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού της Αμερικής, όπως το αγαπημένο του "Χορωδιακό των Στρατιωτών" από την όπερα του Σαρλ Γκουνώ: Φάουστ".
"Chorus Soldiers- Faust", Ch. Gounod
Εκτός του Γκουνώ, άλλος αγαπημένος συνθέτης του Λίνκολν ήταν ο Τζουζέπε Βέρντι και μπορούμε να κατανοήσουμε τους λόγους...
Ιδιαιτέρως αγαπούσε τον "Χορό Μεταμφιεσμένων" , την πρεμιέρα του οποίου στην Αμερική παρακολούθησε ο Λίνκολν το 1861.
Μια αδυναμία, "ανατριχιαστικά προφητική" αν συλλογιστούμε πως στην πλοκή της όπερας περιλαμβάνεται η δολοφονία του βασιλιά.
(Θυμίζουμε πως πηγή έμπνευσης του Βέρντι είναι η απόπειρα δολοφονίας του Γουσταύου του ΙΙΙ της Σουηδίας κατά την διάρκεια ενός καρναβαλικού χορού το 1792.
Λόγω του πολιτικά ευαίσθητου θέματος της όπερας, η λογοκρισία της εποχής ζήτησε από τον Βέρντι να κάνει πολλές αλλαγές στο έργο. Έτσι, τόπος και δράση της υπόθεσης μεταφέρθηκαν στην αμερικανική Βοστόνη στα τέλη του 17ου αι.)
Verdi: Un ballo in maschera-Overture / Georg Solti:
Για τη σύνθεση του Άαρον Κόπλαντ, "Lincoln Portrait", εμπνευσμένη από τον Πρόεδρο, μπορείτε να διαβάσετε σε παλαιότερο κείμενό μου εδώ.
Το ζευγάρι αφημένο στις αισθήσεις, μέσα σε μια βάρκα παρασυρμένη στο ατέρμονο μπλε του ποταμού. Μουσικοί αιωρούνται σε μια απροσδιόριστη χρωματικά ένταση κόκκινου.
Το παραπάνω εικαστικό είναι του Μαρκ Σαγκάλ και έχει τίτλο: "Τhe Concert-Η Συναυλία".
Ο ζωγράφος παρουσιάζει τον τόπο και το χρόνο. Ο πύργος του Άιφελ, η NotreDame, όπως και η Αψίδα του Θριάμβου, όλα είναι στοιχεία που μαρτυρούν πως η σκηνή διαδραματίζεται στο ερωτικό Παρίσι μια φεγγαρολουσμένη βραδιά, καθώς το λαμπρό φως της πανσελήνου διαχέεται προσδίδοντας ρομαντισμό και πάθος στην ονειρική σκηνή!
Όπως ίσως καταλάβατε, φίλοι μου, η καληνύχτα μου έρχεται με αφορμή την σημερινή πανσέληνο!
Απόψε το φεγγάρι φαντάζει μεγαλύτερο και φωτεινότερο, καθώς έχουμε τη λεγόμενη Υπερπανσέληνο.
Σε κάποιους λαούς η σελήνη αυτή ήταν γνωστή από παλιά ως "πανσέληνος του χιονιού" επειδή χιόνιζε πολύ τέτοια εποχή ή "πανσέληνος της πείνας" επειδή το κυνήγι ήταν δύσκολο λόγω του χιονιού και του κρύου.
Από την αρχαιότητα η μυστήρια θεά κυριαρχούσε στο ουράνιο στερέωμα κι επιδρούσε στον ψυχισμό του ανθρώπου!Μυστηριώδης, γλυκιά και γοητευτική η μορφή της, αποτέλεσε πλην της θηλυκής αρχής της δημιουργίας του κόσμου και την πόρτα προς την απόκρυφη φύση της ανθρωπότητας και του σύμπαντος.
Με αφορμή τη Σελάνα των προγόνων μας, επιλέγουμε απόψε κάποια από τα πολύ γνωστά κι αγαπημένα έργα-έμπνευση από την πιο κοσμοθώρητη "ερωμένη" τ' ουρανού.
1. ΝΤΒΟΡΖΑΚ:
Η Ρουσάλκα της σλαβικής μυθολογίας είναι νύμφη του νερού, που ζει σε ποτάμια και λίμνες.Ενα πνεύμα που εν ζωή χάθηκε πρόωρα και βίαια.Τις νύχτες, έβγαινε στις όχθες και χόρευε στα λιβάδια. Αν έβλεπε κάποιο όμορφο παλικάρι το μάγευε με το τραγούδι και το χορό της, και το έπαιρνε στο βυθό του ποταμού για να ζήσουν μαζί.
Η όπερα "Rusalka" του Ντβόρζακ είναι ένα ονειρικό παραμύθι που αφηγείται την τραγική ιστορία μιας απόκοσμης νεράιδας, και τον παράφορο έρωτά της για έναν πρίγκιπα, έρωτα που ολοκληρώνεται μόνο μέσα από την απώλεια, αφού δίνοντάς του ένα φιλί γίνεται η ίδια αιτία του θανάτου του.
Πιο δημοφιλής άρια της όπερας του Ντβόρζακ είναι το "Τραγούδι στο Φεγγάρι", που το ερμηνεύει σαν αερικό η Ρουσάλκα...
Στο ρόλο μάγεψε η Ρενέ Φλέμινγκ:
"Song to the Moon-Rusalka", Dvorak:
2. MΠΕΤΟΒΕΝ:
Αιθέρια λεπτότητα, κομψή ονειροπόληση, σχεδόν ποιητική φαντασία, μια λεπτεπίλεπτη ευγένεια, λουσμένη στο φως της σελήνης είναι η αφιερωμένη στη νεαρή μαθήτριά του, Giullietta Guissiardi, Σονάτα αρ.14 του Μπετόβεν, που μουσικά ρέει "σχεδόν σαν φαντασία", όπως επιθυμεί κατά δήλωσή του ο συνθέτης:"Quasi una fantasia..."
Από τις πιο δημοφιλείς και αγαπημένες σονάτες του για πιάνο, που γέννησε ο έρωτας του Μπετόβεν για τη μικρή του μαθήτρια, που τιτλοφορήθηκε "Υπό το Σεληνόφως", όταν ο ποιητής Ludwig Rellstab ακούγοντας το αντάτζιο έγραψε: "moonlight, the primitive landscapes of Lake Lucerne-φεγγαρόφωτο πάνω απ’τη λίμνη της Λουκέρνης".
3. ΝΤΕΜΠΙΣΙ:
Τρίτο στη σειρά, το μαγευτικό "Clair de Lune" από τη "Suite Bergamasque" του Κλωντ Ντεμπισί, που εμπνεύστηκε από το εξαιρετικό ομώνυμο ποίημα του Βερλαίν.Aποτελεί το τρίτο και δημοφιλέστερο μέρος της Σουίτας που ο γάλλος ιμπρεσσιονιστής έγραψε το 1890.
Το ποίημα ανήκει στην συλλογή "Fêtes galantes".
Αφεθείτε, φίλοι μου στο μουσικό και ποιητικό χάδι υπό το φως της ασημοσέληνης θεάς!
"Clair de lune-Φως του φεγγαριού"
Ειν' η ψυχή σου ένα τοπίο διαλεχτό που το μαγεύουν χορευτές μασκαρεμένοι, παίζουν λαγούτο και χορεύουν με πνιχτό κάτω απ΄τις μάσκες τους λυγμό, παραμυθένοι Γλυκά μινόρε τραγουδάνε ιλαροί,
τη νίκη του έρωτα υμνούν, την ευτυχία, μα δεν πιστεύουνε πως είναι τυχεροί με το φεγγάρι σμίγει αυτή η πανδαισία,
με τη γαλήνια, θλιμμένη του ομορφιά, που τα πουλιά κάνει στα δέντρα να μεθάνε και να στενάζουν τα νερά εκστατικά, καθώς στα μάρμαρα μ'ορμή αναπηδάνε.
("Του Έρωτα και της Αγάπης", επιμ. Στρατής Πασχάλης, εκδ. Μεταίχμιο, σελ.118)
Debussy - Clair de Lune / Arrau:
4. ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΦΩΡΕ:
Από το ίδιο ποίημα του Βερλαίν, λίγα χρόνια αργότερα δίνει τη δική του μουσική εκδοχή ο Γκαμπριέλ Φωρέ, που για πολλούς ακροατές και αναλυτές θεωρείται "η πεμπτουσία της γαλλικής μελωδίας".
Ο Φωρέ μελοποίησε το ποίημα "Clair de lune" αρχικά για φωνή και πιάνο, που αφιέρωσε στο φίλο του ζωγράφο και ερασιτέχνη πιανίστα, Emmanuel Jadin.
Το 1919 παρουσίασε την εκδοχή για φωνή και ορχήστρα, την οποία ακούμε από την Ορχήστρα της Τουλούζης και στο σόλο ο Nicolai Gedda:
Gabriel Fauré: "Clair de Lune":
5. ΤΣΑΪΚΟΦΣΚΥ:
Από το δημοφιλέστερο μπαλέτο όλων των εποχών και πολύ αγαπημένο, του Τσαϊκόφσκυ: "Λίμνη των Κύκνων" η επόμενη επιλογή. Eνα ρομαντικό παραμύθι που αφηγείται τις περιπέτειες ενός νέου πρίγκηπα και μιας μαγεμένης -από τον κακόβουλο μάγο- κοπέλας, μεταμορφωμένης σε λευκό κύκνο.
Η πρώτη σκηνή του μπαλέτου έχει τίτλο: "Lake in the moonlight". Με την ονειρική μελωδία ο Τσαϊκόφσκυ περιγράφει τη σκηνή της λίμνης, στην οποία αντιφεγγίζει το ολόγιομο φεγγάρι, λίγο πριν ο πρίγκηπας συναντήσει την Οντέτ.
Tchaikovsky: "Swan Lake, Ballet suite, Op. 20: Scene Ι-Lake in the Moonlight":
6. ΣΟΠΕΝ:
Kαι θα ολοκληρώσω με τον λατρεμένο μου "Ποιητή του πιάνου", Φρειδερίκο Σοπέν, και τη "Romance" από το "Piano Concerto No. 1"
Από τις κορωνίδες της πιανιστικής φιλολογίας, παρότι είναι σύνθεση της νεότητος του συνθέτη, που σύμφωνα με τα λόγια του: "η Romance είναι ένα larghetto που προορίζεται να μεταφέρει στον ακροατή την τρυφερότητα και το ρομαντισμό της ψυχής του δημιουργού και την ηρεμία που προκαλεί η αναπόληση ευτυχισμένων αναμνήσεων, ένα είδος ονειροπόλησης στο "φως του φεγγαριού μια όμορφη εαρινή νυχτιά".
Κινεζική ζωγραφική του 12ου αι. όπου τρεις από τις γυναίκες παίζουν γκουάνζι.
Όσοι αγαπάμε την Μουσική θα συμφωνήσουμε πως δεν γνωρίζει πολιτισμικά σύνορα. Η τέχνη της γίνεται παγκόσμιο σύμβολο που εκφράζει την ανθρώπινη ψυχή και ενισχύει την ενότητα των λαών και το δικαίωμα στη διαφορά..
Η ακρόαση, η γνώση και κατ'επέκταση η κατανόηση και αποδοχή της μουσικής παράδοσης ενός λαού, σίγουρα μαρτυρά το σεβασμό και την εκτίμηση απέναντι στην πολιτισμική ετερότητα της κοινωνίας μας.
Ο Zhao Jiping είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς συνθέτες στην Κίνα. Έχει λάβει πολυάριθμες διεθνείς διακρίσεις και έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως για την ικανότητά του να συνδυάζει τις παραδοσιακές κινεζικές μορφές έκφρασης με τη Δυτική μουσική κουλτούρα.
Από τα πολύ γνωστά έργα του είναι η Fantasia Suite "Ο δρόμος του μεταξιού", ένα κονσέρτο για γκουάνζι* και ορχήστρα σε 5 μέρη.
*[Το γκουάνζι είναι παραδοσιακό πνευστό της Κίνας από μπαμπού, με διπλό γλωσσίδι.Εμφανίστηκε τα χρόνια της δυναστείας των Zhou(1046–256 π.Χ) και χρησιμοποιήθηκε κυρίως σαν όργανο για στρατιωτικές τελετές. Παλαιότερα με την ανάπτυξη του εμπορίου με το δρόμο του μεταξιού, που άκμασε και η μουσική, το γκουάνζι υπήρξε ένα σημαντικό όργανο στην τελετουργική μουσική και μάλλον εκτελείτο αποκλειστικά από γυναίκες. Σήμερα το συναντάμε στην ορχήστρα της περίφημης Όπερας του Πεκίνου. Το γκουάνζι έχει διαυγή, δυνατό, και λαμπρό ήχο, κι άλλοτε απαλό, ήρεμο και χαλαρωτικό, ενώ αλλάζοντας την μορφή του χείλους του οι εκτελεστές μπορούν να μιμηθούν τις ανθρώπινες φωνές και τους ήχους των ζώων]
Από το κονσέρτο για γκουάνζι και ορχήστρα του Zhao Jiping θα ακούσουμε το 5ο μέρος: "The Dance of Qiusi" σε διασκευή με πιάνο και γκουάνζι από τον βιρτουόζο του οργάνου, Zhang Jiali και τον αγαπημενο κινέζο πιανίστα, Lang Lang.
Zhao Jiping:"Silk Road Fantasia Suite, Mov. V: The Dance of Qiusi" για guanzi και orchestra:
Το κονσέρτο ολοκληρωμένο με ορχήστρα.(Το 5ο μέρος στο 20:15)
"Είχα καλούτσικη φωνή... Όμως πώς να λάμψεις όταν τα δυο μεγαλύτερα αδέρφια σου είναι εξόχως πολυτάλαντα; Δίπλα στον Φέλιξ και τη Φάννυ δεν φιλοδοξούσα ουδεμία προσοχή!"
Αυτά σκεφτόταν η Ρεβέκκα Μέντελσον, μικρότερη αδερφή κατά δυο χρόνια, του Φέλιξ.
Η Ρεβέκκα συμμετείχε σε οικογενειακές μουσικές συγκεντρώσεις ως τραγουδίστρια ή υποδυόμενη κάποιον υποκριτικό ρόλο, όπως το 1829, όπου ο 20χρονος Μέντελσον παρουσίασε σε στενό οικογενειακό περιβάλλον ένα ζίνγκσπιλ (είδος γερμανικής μουσικής κωμωδίας), που είχε συνθέσει για την επέτειο γάμων των γονιών του με τίτλο "Die Heimkehr aus der Fremde-Η επιστροφή από την ξενιτιά" ή όπως είναι περισσότερο γνωστό με τον τίτλο που του απέδωσαν οι Άγγλοι: "Ο Γιος και ο Ξένος"...
Δεδομένου ότι ο συνθέτης προόριζε το έργο για αυστηρά ιδιωτική περίσταση, δεν δημοσιεύθηκε στη διάρκεια της ζωής του, παρά τις προτροπές της μητέρας του.
Επίσης, δεν παρουσιάστηκε δημόσια, παρά 2 χρόνια μετά το θάνατό του.
Οι ρόλοι είχαν ανατεθεί αποκλειστικά σε μέλη της οικογένειας και στενούς φίλους του συνθέτη, ανάμεσά τους -εκτός της Ρεβέκκας- η Φάννυ Μέντελσον και ο σύζυγός της ζωγράφος, Βίλχελμ Χένσελ.
Γι'αυτό, τα φωνητικά μέρη είναι λιγοστά και σήμερα από το ζίνγκσπιλ ακούγεται περισσότερο η "Εισαγωγή", με την οποία σάς καληνυχτίζω.
Felix Mendelssohn: "Die Heimkehr aus der Fremde, Overture":
Eκτελεί η ορχήστρα της Academy of St. Martin in the Fields υπό την μπαγκέτα του Sir Neville Marriner:
[Με αφορμή την σαν σήμερα 3 Φεβρουαρίου 1809 γενέθλια επέτειο του Φ.Μέντελσον]
"Ένα πλάσμα σωστό μικρό αγρίμι, τραυματισμένο, με λόγια άσφαιρα, που αντικαθιστούν τις πράξεις· και μια γυναίκα σε ρόλο άντρα που συναντήθηκε με το εσωτερικό της χάος και άλλαξε πολύ. Και ύστερα, ένα ακόμη κορίτσι που ζει μέσα στις ενοχές, επειδή δεν μπορεί. Και ανάμεσα στις τρεις αυτές γυναίκες, εκείνος -γιος και αδελφός- που κουβαλά τη διεστραμμένη ενοχή πως πρέπει να δολοφονήσει για χάρη ενός πατέρα "πεθαμένου και θαμμένου σε ξένο τόπο, σκοτωμένου και πατημένου απ’ τα’ άλογά του!", που ποτέ όμως δεν γνώρισε.
Και όλοι αυτοί, μια οικογένεια που "πρέπει να μιλήσουν με τους ανθρώπους".
("Ηλέκτρα", Χούγκο φον Χόφμανσταλ)
Ο συγγραφέας, ποιητής, δραματουργός, δοκιμιογράφος, Χούγκο φον Χόφμανσταλ γεννήθηκε σαν σήμερα 1 Φεβρουαρίου 1874 στη Βιέννη από κι έλαβε από πολύ νωρίς μια βαθιά ανθρωπιστική παιδεία. Από τα μαθητικά του χρόνια έγινε γρήγορα δεκτός από την ομάδα συγγραφέων της "Νέας Βιέννης". Στη συνέχεια σπούδασε νομικά και Ρομανική Φιλολογία, που όμως εγκατέλειψε για να στραφεί εξολοκλήρου στη λογοτεχνία.
Στο παραπάνω απόσπασμα από το έργο του "Ηλέκτρα", αναπλάθοντας την ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή, ο Χόφμανσταλ μετατρέπει το αρχαίο δράμα από αντικείμενο μορφωτικού ενδιαφέροντος σε αντικείμενο συγκίνησης.
Το έργο ανέβηκε το 1903 στο Bερολίνο, και ενθουσίασε τον Ρίχαρντ Στράους, που θα χρησιμοποιήσει σαν λιμπρέτο λίγα χρόνια αργότερα στην όπερά του "Ηλέκτρα".
Μια μονόπρακτη όπερα, σαν μια σπουδή πάνω στην ψυχική διαταραχή και την εμμονή της Ηλέκτρας (επίδραση από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Φρόιντ) για εκδίκηση του φόνου του Αγαμέμνονα και στα συναισθήματα και την ψυχολογία της καθώς συνομιλεί με τα υπόλοιπα πρόσωπα της τραγωδίας, την αδελφή της Χρυσοθέμιδα, τον αδελφό της Ορέστη και τη μητέρα της Κλυταιμνήστρα.
Το έργο ανήκει στο είδος Literaturoper, δηλαδή όπερα που βασίζεται σε λογοτεχνικό κείμενο.
Το ποιητικό κείμενο του Χούγκο φον Χόφμανσταλ έχει αυτόνομη λογοτεχνική αξία και μπορεί να εκτιμηθεί για τις αρετές της γραφής του, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει χαρακτηριστικά που υπηρετούν τους σκοπούς της λυρικής τέχνης, καθώς μπορεί να παρακολουθήσει κανείς την όπερα χωρίς να καταλαβαίνει λέξη.
Η Ηλέκτρα κατέχει εξέχοντα ρόλο στο δράμα των Ατρειδών. Βρίσκεται στο κέντρο του κυκλώνα των παθών και της εξουσίας, μια γυναίκα που κληρονομεί τις αμαρτίες των γονέων της, και συγχρόνως φορτώνεται με το βάρος της εκδίκησης. Πόσο δυνατά τα συναισθήματα! Προσηλωμένη στο πατριαρχικό σύμβολο, αρρωστημένα συναισθηματική, ακροβατεί ανάμεσα στη λατρεία για τον πατέρα και το μίσος για τη μάνα. 'Ηρωίδα, με μια ιδιαιτερότητα στην ψυχολογία της.
Ο Στράους επινοώντας τον όρο: "ψυχολογική πολυφωνία" αποδίδει τις συναισθηματικές μεταπτώσεις της, στηριζόμενος στην τιτάνια ηχοχρωματική δύναμη της ορχήστρας, στοιχείο που θυμίζει πολύ Βαγκνερικές τεχνικές.
Η "Ηλέκτρα" χαρακτηρίζεται ως μια από τις σημαντικότερες αλλά ταυτόχρονα και πιο απαιτητικές όπερες του 20ού αιώνα, καθώς η ιδιαίτερα σύνθετη παρτιτούρα, στην οποία ο Στράους ωθεί την εξπρεσιονιστική έκφραση στα άκρα και αγγίζει τα όρια της τονικότητας, προβλέπει περίπου 110 μουσικά όργανα!
Μετά την "Ηλέκτρα", οι Χοφμάνσταλ και Στράους ανέπτυξαν μία μόνιμη και πολύ γόνιμη συνεργασία.
Richard Strauss:"ELECTRA", Elektra's Monologue-Inge Borkh/Δ. Μητρόπουλος:
Η τελική σκηνή της όπερας με το θάνατο της Ηλέκτρας από μια συγκλονιστική, Lyonie Rysanek:
Παλαιότερο κείμενο για το λιμπρέτο του Χόφμανσταλ στον "Ιππότη με το ρόδο" μπορείτε να διαβάσετε εδώ..
ποια είναι η ομορφιά σου, 
