Για εκατομμύρια παιδιών ανά την υφήλιο, δυστυχώς η παιδική ηλικία δεν είναι συνώνυμη του παιχνιδιού, της ανεμελιάς και της ξεγνοιασιάς, αλλά περίοδος να αποχωριστούν το χαμόγελο και να ενταχθούν στη σκληρή πραγματικότητα της αναζήτησης όσων χρειάζονται για την επιβίωσή τους...
Οπότε, ίσως κάποιος σκεφτεί διαβάζοντας όσα εκθέτω στο σημερινό κείμενό μου, "πού" η διάθεση για διεκδίκηση του δικαιώματος για μόρφωση και καλλιτεχνική καλλιέργεια, όταν προέχει η έγνοια για επιβίωση και ζωή;
(φωτο από www.discogs.com)
Mε αφορμή τη σημερινή "Ημέρα για τα παιδιά-20 Νοεμβρίου" και το σκεπτικό πως κάθε παιδί έχει το δικαίωμα ίσων επιλογών στην πνευματική και καλλιτεχνική καλλιέργεια, σκέφτηκα να ακούσουμε Μπένζαμιν Μπρίττεν και τον "Οδηγό για νέους στην Ορχήστρα".
Ένα έργο προορισμένο για τη μουσική καλλιέργεια και εκπαίδευση των παιδιών, που φανερώνει την παιδαγωγική διάθεση του άγγλου συνθέτη, κάτι που φαίνεται και από την αφιέρωσή του: "με στοργή στα παιδιά του Τζων και της Τζην Μωντ: Χάμφρεϋ, Πάμελα, Καρολίν και Βιρτζίνια, για διαπαιδαγώγηση και διασκέδασή τους".
(O Tζων και η Τζην ήταν καρδιακοί φίλοι του Μπρίττεν).
Αρχικά το έργο είχε γραφτεί για μια ταινία ντοκιμαντέρ με τίτλο "Τα όργανα της ορχήστρας" με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τη διεύθυνση του Σερ Μάλκολμ Σάρτζεντ.
Το έργο, ως γνωστόν, φέρει τον υπότιτλο: "Παραλλαγές και Φούγκα σε ένα θέμα του Πέρσελ".
Πράγματι, ο Μπένζαμιν Μπρίττεν χρησιμοποιεί ως θέμα το ρόντο από τη σουίτα "Abdelazer" του άγγλου Χένρυ Πέρσελ.
Xρησιμοποιεί το βασικό θέμα του ως εργαλείο για να παρουσιάσει-διδάξει στους μικρούς ακροατές του τις τέσσερις κύριες οικογένειες μουσικών οργάνων της ορχήστρας (χορδόφωνα-αερόφωνα-μεμβρανόφωνα-ιδιόφωνα) και στη συνέχεια τα παρουσιάζει μεμονωμένα.
Britten: "The Young Person's Guide to the orchestra":
Για σύγκριση, ας ακούσουμε και το "Rondeau from Abdelazer" του Henry Purcell από το εκπληκτικό σύνολο Voices of Music σε όργανα εποχής:
Η παραπάνω σύνθεση είναι του χαράκτη Τάσσου για το Πολυτεχνείο. Άρχισε να δουλεύεται στις 20 Νοεμβρίου 1973 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1975.
Πρόκειται για μνημειακών διαστάσεων χαρακτικό που ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από την αντίσταση των φοιτητών εναντίον της Χούντας στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβριο του '73.
Η πολυπρόσωπη σύνθεση απεικονίζει γυναίκες που κρατούν το σώμα μια νεκρής κοπέλας, θρηνώντας τη. Την εικόνα είχε δει ο χαράκτης μας στην εφημερίδα όταν αναφερόταν σε μια νεαρή φοιτήτρια από τον Άγιο Δομίνικο που σκοτώθηκε σε συμπλοκή από αστυνομικούς.
*****
"Επέσατε θύματα, αδέρφια, εσείς σε άνιση πάλη κι αγώνα
Ζωή, λευτεριά και τιμή του Λαού γυρεύοντας, βρήκατε μνήμα...
Θεριεύει ο γίγαντας τώρα Λαός και σπάει δεσμά κι αλυσίδες
Αιώνια η μνήμη σε σας, αδελφοί στον τίμιο που πέσατε αγώνα..."
Κάθε χρόνο, στη μνήμη των πεσόντων του Πολυτεχνείου τραγουδάμε τους παραπάνω στίχους, που αποτελούν ελεύθερη μετάφραση ενός παλιού ρωσικού τραγουδιού...
Λέγεται μάλιστα πως οι στίχοι είναι του Α.Πούσκιν.
Ήταν ένα πένθιμο εμβατήριο, που τραγουδιόταν για τους πεσόντες των διαφόρων εξεγέρσεων, με αποκορύφωμα, βέβαια, την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.
Από μαρτυρίες του ίδιου του Σοστακόβιτς είναι από τα τραγούδια που συχνά ερμηνεύονταν στο σπίτι του, ένα επαναστατικού ύφους τραγούδι με τη μελωδία του οποίου γαλουχήθηκε ο συνθέτης.
Αργότερα, αποτέλεσε έμπνευση και ενσωματώθηκε στην 11η Συμφωνία του ρώσου δημιουργού, με τίτλο: "Έτος 1905", που έτσι κι αλλιώς οι μελωδικές ιδέες του συγκεκριμένου έργου προέρχονται από επαναστατικά τραγούδια.
Το 3ο μέρος λοιπόν, είναι ένα αντάτζιο με υπότιτλο "Αιωνία σας η μνήμη" με βασικό θέμα του την ελεγειακή μελωδία του "Επέσατε θύματα".
Λιτό στη δομή του, θυμίζει θρηνητικό εμβατήριο με τις βιόλες να ενισχύουν το πένθιμο, μελαγχολικό, μα συγχρόνως ηρωικό χαρακτήρα του μέρους, που οδηγεί σε ένα εκρηκτικό ξέσπασμα, μια μελωδία-φωνή ενάντια στον καταναγκασμό, τη βία και την καταπίεση των λαών...
Symphony No. 11 σε σολ ελ, Op. 103, Μέρος III: Adagio-Eternal Memory
Τον γνωρίζουμε ως αποδέκτη της αφιέρωσης της "Σονάτας Νο.9 για Βιολί" του Μπετόβεν, που φέρει και το όνομά του, αν και ποτέ δεν έπαιξε το έργο, δηλώνοντας πως το έβρισκε ακατανόητο.
Πρόκειται για τη "Σονάτα Κρόυτσερ" και τον γεννημένο σαν σήμερα 15 Νοέμβρη1766, Rodolphe Kreutzer.
250 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη γέννηση του βιρτουόζου του βιολιού, που αρχικά διδάχτηκε μουσική από τον Γερμανό πατέρα του, που υπηρετούσε ως μουσικός στις Βερσαλλίες και στη συνέχεια από τον Στάμιτς.
Ένας καταπληκτικός και δεξιοτέχνης ερμηνευτής, ο Κρόυτσερ θαυμάστηκε από τη Μαρία Αντουανέτα, που έγινε άτυπα προστάτιδά του.
Ήταν γνωστός για τον τρόπο, που κρατούσε το δοξάρι, αλλά και τον υπέροχο και διαυγή ήχο των εκτελέσεών του. Έπαιζε σε ένα βιολί Stradivarius, κατασκευής 1731, που σήμερα φέρει το όνομά του: "The Kreutzer violin", αμύθητης αξίας, που σε δημοπρασία η τιμή πώλησής του άγγιξε τα 10 εκατ. δολάρια!
Από τα πιο γνωστά έργα του είναι τα Καπρίτσια και οι Etudes για βιολί, που αποτελούν θεμελιώδεις παιδαγωγικές σπουδές για το όργανο, κυρίως εκείνες που στοχεύουν στην επέκταση του αριστερού χεριού στην ανοικτή θέση, χαρακτηριστικό που ενισχύει την ικανότητα εκτέλεσης και εκτιμήθηκε πολύ από το Μπετόβεν.
<<Rodolphe Kreutzer:"La mort d'Abel">>
Όμως ανάμεσα στα έργα του για βιολί, σπουδαία θέση κατέχουν και περί τις σαράντα όπερες του Κρόυτσερ. Μια από αυτές, "Ο θάνατος του Άβελ", (από πολλούς έχει χαρακτηριστεί είδος ανάμεσα σε όπερα και ορατόριο), που ασχολείται με τη γνωστή βιβλική ιστορία της αδελφοκτονίας του Άβελ από τον Κάιν.
"La mort d'Abel" François-Xavier
[Τα Βιβλικά θέματα στη γαλλική όπερα ήταν πολύ της μόδας από την εποχή, που πρωτοπαίχτηκε η "Δημιουργία" του Χάυντν στην Όπερα του Παρισιού το 1800. Η θεματική "ιερότητος" όπως συνηθίζεται να ονομάζουμε εν γένει εκείνη των έργων που βασίζονται σε μυθολογικά-βιβλικά θέματα με πυρήνα την επίδραση της θεϊκής δύναμης στην ανθρώπινη ψυχή ήταν συνήθης τακτική των συνθετών στα χρόνια του Κρόυτσερ...Σποντίνι, Ωμπέρ, Λεσαίρ, Μεχούλ κ.α έχουν δώσει απείρου κάλλους λυρικοτραγωδίες, όπερες και ορατόρια].
"Ο θάνατος του Άβελ" εντυπωσίασε και τον νεαρό τότε Μπερλιόζ, τόσο που έγραψε μια εξαιρετικά ενθουσιώδη επιστολή προς τον Kreutzer, αποκαλώντας τον "ιδιοφυία":
"O genius! I succumb! I die! Tears choke me!"
Το έργο αυτό αποκαλύπτει τη μουσική φαντασία του Κρόυτσερ και την έντονη συναισθηματικότητά του .
Πολλοί το θεωρούν τέλειο πάντρεμα μεταξύ "Δημιουργίας" του Χάυντν και "Καταδίκης του Φάουστ" του Μπερλιόζ.
Θα ακούσουμε την υπέροχη Ουβερτούρα του.Το μουσικό της ξετύλιγμα συνοδεύει το άνοιγμα της σκηνής με την εμφάνιση του Αδάμ στην ανατολή του ηλίου, βασανισμένος από αγωνία και έντονη ανησυχία για τη σχέση των δυο γιων του, Κάιν και Άβελ...
Rodolphe Kreutzer - La mort d'Abel - Ouverture:
Νομίζω, φίλοι μου, θα συμφωνήσετε πως πρέπει να αναγνωρίσουμε πως ο Κρόυτσερ υπήρξε ένας πολυτάλαντος δημιουργός, πολυγραφότατος και με απαράμιλλη συνθετική ικανότητα σε κάθε είδος μουσικής, κι όχι μόνο βιρτουόζος βιολιστής, όπως η πλειοψηφία, νομίζει...
Αχνοσβιέται το θαμπό φως της μέρας...ώρα μυροφόρα, του σούρουπου η ώρα...με ζεστό ρόφημα, ένα καλό βιβλίο και τη μουσική επιλογή, που οι σελίδες του προστάζουν...
Υπέροχες, φιλοσοφημένες σκέψεις του γεννημένου σαν σήμερα ΝΤΑΝΙΕΛ ΜΠΑΡΕΝΜΠΟΪΜ, όχι μόνο για μουσικούς, αλλά και για όσους έχουν την περιέργεια να ανακαλύψουν τις αναλογίες ανάμεσα στη μουσική και τη ζωή, καθώς και τη σοφία που μονάχα ένα σκεπτόμενο αυτί μπορεί να κατανοήσει. Αυτό δεν αποτελεί προνόμιο μόνο των μουσικών, φίλοι μου...
Καλησπέρα, με κάποιες σκέψεις του εορτάζοντος μεγάλου πιανίστα, μαέστρου, συγγραφέα και ειρηνιστή...
(Ξεφυλλίζουμε με αφορμή τα σημερινά του γενέθλια - 15 Νοέμβρη 1942)
"...Καθώς η Ιστορία, όπως και η Μουσική κινείται μέσα στο χρόνο, ένα γεγονός μπορεί ν΄αλλάξει, όχι μόνο τον τρόπο που προσεγγίζουμε το μέλλον, αλλά και τον τρόπο που βλέπουμε το παρελθόν. Στη Μουσική, αυτό συμβαίνει όταν μια ξαφνική, κάθετη πίεση ασκηθεί στην οριζόντια πρόοδό της, κάνοντας αδύνατο γι'αυτή να συνεχίσει όπως μέχρι εκείνη τη στιγμή. Στο τελευταίο μέρος της 9ης του ΜΠΕΤΟΒΕΝ, η μουσική σταματά τελείως σε μια sostenuto fortisimmo συγχορδία στο στίχο:
"Und der Cherub steht von Gott-και το Χερουβείμ στέκεται ενώπιον του Θεού".
Η μουσική περνάει από τη Λα μείζονα στη Φα μείζονα στην επανάληψη της φράσης "ενώπιον του Θεού". Αυτό που συμβαίνει μετά είναι κάτι που ποτέ δεν θα μπορούσε κανείς να το προβλέψει: Οταν η μουσική ξαναρχίζει, είναι σε καινούργιο κλειδί, νέο τέμπο και πνεύμα, που οδηγούν σε διαφορετική κατεύθυνση:με μια έννοια , ακριβώς όπως ο κόσμος πήρε διαφορετική κατεύθυνση την 11 Σεπτεμβρίου του 2001. Η Μουσική μάς διδάσκει ότι πρέπει να αποδεχόμαστε το αναπόφευκτο ενός γεγονότος που αλλάζει με τρόπο αμετάκλητο την πορεία των γεγονότων. Παρόλο που έπειτα από μια μεγάλη καταστροφή, μπορεί κάποιος να έχει είτε ένα παράλογο συναίσθημα αισιοδοξίας, είτε ένα παράλογο συναίσθημα απαισιοδοξίας, οι αμπώτιδες και οι πλημμυρίδες της ζωής, όπως και κείνες της μουσικής, είναι στοιχεία που δεν μπορεί να τα αρνηθεί κανείς..."
(Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΙΝΕΙ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ, BARENBOIM DANIEL, σελ 28-29)
<<Beethoven: Symphony No 9, Mοv, 4 / Barenboim-Divan Orchestra>>
To απόσπασμα του βιβλίου αναφέρεται σε ό,τι ακούγεται στο 11:08, όμως ακούστε το -αν όχι από την αρχή- από το 10:44 για να έχετε μια ολοκληρωμένη ηχητική εικόνα της μεταστροφής.
Χρόνια Πολλά στον αγαπημένο μας Ντάνιελ, που εκτός από τις αισθητικές απολαύσεις, που μας χαρίζει, μάς διδάσκει ποικιλοτρόπως...
Κυρίως όμως διδάσκει πως η Μουσική δεν χρειάζεται ερμηνεία, χρειάζεται μελέτη του κειμένου της και την ικανότητα εκτελεστή και ακροατή να γίνεται ένα με το έργο ενός ανθρώπου, του δημιουργού...
***
Γενικά στοιχεία για τον Μπαρενμπόιμ μπορείτε να διαβάσετε σε παλιότερο κείμενό μου εδώ.
[Kαλησπέρα ιμπρεσιονιστικής αισθητικής για τα σημερινά γενέθλια του Κλωντ Μονέ ]
(14 Νοεμβρίου 1840)
Monet, selfportrait
Δεν ήταν και ο ευκολότερος χαρακτήρας...
Δεν μιλούσε πολύ και σπάνια σε χαιρετούσε όταν σε συναντούσε στο δρόμο.
Αφιέρωνε στη ζωγραφική του πολλές από τις ώρες της μέρας του…
Ο Moνέ αγαπούσε πολύ όμως και το διάβασμα…Ειδικά τα χειμωνιάτικα βράδια..Διάβαζε δυνατά…
Ανάμεσα στους αγαπημένους του συγγραφείς ο Φλωμπέρ, ο Ζολά, ο Τολστόι…
Διάβαζε και την Ιστορία της Γαλλίας, όπως και την Εφημερίδα του Ντελακρουά για τις Τέχνες και τα Γράμματα…
"Εκείνη τη χρονιά ο χειμώνας ήταν βαρύς…Χιόνιζε για πολλές μέρες και το κρύο ήταν περισσότερο από τσουχτερό… Απ’το παραθυρό μας είδαμε να προχωρά ένα ψηλό καβαλέτο και στη συνέχεια πρόβαλε ένας άνδρας φορώντας γάντια και τυλιγμένος με κουβέρτες... Το πρόσωπό του έμοιαζε κατεψυγμένο…Ήταν ο Μονέ που είχε βγει να μελετήσει το χιόνι…"
Αυτά σημειώνει στο βιβλίο του: "Claude Monet ce mal connu" ο Jean-Pierre Hoschedé, όπου καταγράφονται οι αναμνήσεις του για τον ζωγράφο, όπως τον έζησε στο Ζιβερνί, αλλά και στο κάστρο των Montgeron.
C.Monet: "Η Κίσσα"
Η διάσημη "Κίσσα" του ιμπρεσιονιστή ζωγράφου είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος έργο του με θέμα τη χειμωνιά, που -όπως έγραψα παραπάνω- ο Μονέ κόντεψε να πάθει κρυοπαγήματα προκειμένου να μελετήσει τις διαβαθμίσεις του φωτός στο χιόνι, πώς αποτυπώνονται οι χρωματικές σκιές πάνω του, και πώς το μάτι αντιλαμβάνεται το παιχνίδισμα του ήλιου πάνω στο λευκό του…
Παρατηρείστε! Το φόντο, ένα χιονισμένο πάλλευκο τοπίο…Μια μαύρη κίσσα είναι σκαρφαλωμένη στο ξύλινο πορτάκι του κήπου…Το φως του ήλιου λάμπει και καθώς οι αχτίδες του πέφτουν πάνω στο φρέσκο, πουπουλένιο χιόνι, δημιουργούνται πλήθος από βιολετί και μαβιές σκιές κατά μήκος του φράκτη.
Ο ΚΛΩΝΤ Μονέ, μάστορας του χρώματος μεγαλουργεί με τα ιμπρεσιονιστικά πινέλα του κι ένας άλλος ΚΛΩΝΤ -μουσικός ιμπρεσιονιστής αυτός- φιλοτεχνεί μοναδικά τις εντυπώσεις του από ένα χιονισμένο τοπίο.
Ο Ντεμπισί το 1910 γράφει το κοσμαγάπητο πρελούδιο: "Des pas sur la neige-Βήματα στο χιόνι", μια από τις ομορφότερες σελίδες της πιανιστικής φιλολογίας…
Αποτελεί κομμάτι του 1ου Βιβλίου Πρελουδίων του συνθέτη.
Γεμάτο φωτοσκιάσεις και λεπτές αποχρώσεις, είναι έργο που εγείρει αφηρημένες απροσδιόριστες "εντυπώσεις"…
O Kλωντ Ντεμπισί μεταλάσσει τη ζωγραφική υπόσταση του ιμπρεσιονιστικού πίνακα σε ηχητικά σχήματα...Το χέρι του πιανίστα "ζωγραφίζει" λεπτές πινελιές πάνω στο πληκτρολόγιο, παρασύροντας την ψυχή του ακροατή να "βηματίσει" στην πουπουλένια, χειμωνιάτικη πλάση...
Τη χρωματισμένη με βιολετί και μαβιές αποχρώσεις, που ο ήλιος δίνει στο χιόνι της...
Η γέννηση του "αστέρα της μπαγκέτας", Λέοναρντ Μπερνστάιν, που αναστάτωσε το αμερικανικό κοινό εν μία νυκτί με το ταλέντο του, έγινε σαν σήμερα, 14 Νοεμβρίου 1943!
Εντυπωσιακότατο το ντεμπούτο του πραγματικά, όταν 25χρονος και παντελώς άπειρος κλήθηκε αιφνιδίως να αντικαταστήσει τον Μπρούνο Βάλτερ λόγω ξαφνικής του ασθένειας, σε απογευματινή συναυλία στο Κάρνεγκι Χωλ .
"Το μόνο που θυμάμαι είναι πως έτρεμα ολόκληρος!Έπρεπε να βγω εκεί έξω, στη σκηνή του Κάρνεγκι μόνος, εντελώς μόνος και χωρίς πρόβα!", θυμάται ο αγαπημένος Λένι και συνεχίζει:
"Μπήκα στο καφέ που βρισκόταν στη γωνία. Με είδε ο μπάρμαν και ερώτησε γιατί φαινόμουν τόσο χλωμός...Μού έδωσε δυο χαπάκια να τα πιω πριν βγω στη σκηνή. Το ένα θα σε ηρεμήσει, μου είπε και το άλλο θα σου δώσει ενέργεια...Τα έβαλα στην τσέπη, ήπια το ποτό μου και γύρισα στην Αίθουσα... Ο χρόνος έμοιαζε αιωνιότητα. Θα ξεκινούσαμε με την "Manferd Overture" του Σούμαν, ξέρετε είναι πολύ δύσκολη γιατί ξεκινά με παύση...κι αν δεν ακολουθήσει συνολικά η ορχήστρα, ολόκληρη η συναυλία βυθίζεται. Έτσι, ήταν τρομερός "εφιάλτης". Έχω ακούσει ότι υπάρχουν κάποιοι που όταν ακούνε αυτά τα πρώτα μέτρα της Εισαγωγής, πέφτουν σε κατάθλιψη... Μίλησα με τους εκτελεστές της ορχήστρας και ευχηθήκαμε ο ένας στον άλλο Καλή τύχη! Ο Μπρούνο Ζιράτο(τότε διευθύνων σύμβουλος της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης) μου είπε: "Έι, Λένι! Καλή τύχη μικρέ!" και με έσφιξε στην αγκαλιά του σαν πατέρας μου! Όπως πήγαινα προς τη σκηνή, θυμήθηκα τα χάπια. Τα έβγαλα από την τσέπη μου, και τα πέταξα κάπου στα παρασκήνια λέγοντας στον εαυτό μου: "Θα το κάνεις και θα τα καταφέρεις δίχως αυτά"... Βγήκα...Ανέβηκα στο πόντιουμ... Από κείνη τη στιγμή δεν θυμάμαι τίποτε, ούτε καν το διάλειμμα, μέχρι τη στιγμή του ακατάπαυστου ήχου από τα χέρια των ανθρώπων που στέκονταν όρθιοι και πανηγύριζαν χειροκροτώντας..."
Όπως διαβάσαμε και παραπάνω, από τα έργα που εκείνο το βράδυ -και χωρίς καθόλου πρόβα παρά με ελάχιστες προφορικές υποδείξεις του Βάλτερ λίγο πριν τη συναυλία- διηύθυνε ο Μπερνστάιν ήταν η δύσκολη Εισαγωγή από τον "Μanfred" του Σούμαν.
***
Η "θύμηση" του Μπερνστάιν είναι δική μου ελεύθερη απόδοση από συνεντεύξεις του μεγάλου μαέστρου που κατά καιρούς έχω ακούσει...
Οι διθυραμβικές κριτικές στον αμερικανικό τύπο την επομένη της συναυλίας και το απόκομμα του προγράμματος της απογευματινής συναυλίας με την αλλαγή ονόματος των μαέστρων από: www.leonardbernstein
Bernstein's debut 1943 / Schumann, "Manfred Ouverture": (στην αρχή του βίντεο ακούγεται ο εκφωνητής που ανακοινώνει την αλλαγή του μαέστρου, έπειτα ο εθνικός ύμνος της Αμερικής και στη συνέχεια η Εισαγωγή)
Ο Φρανσουά Ωγκίστ Ροντέν γεννήθηκε σαν σήμερα 12 Νοέμβρη 1840 και αδιαμφισβήτατα είναι ένας ιδιοφυής καλλιτέχνης!
Από τους συναδέλφους του θαύμαζε τον εξπρεσιονιστή Βαν Γκογκ αλλά και τον ξεχασμένο στην εποχή του, Ελ Γκρέκο.
Διάβαζε ποίηση, μεταξύ των αγαπημένων του ποιητών ήταν ο Μπωντλαίρ, αλλά κυρίως απολάμβανε τη Μoυσική, με αδυναμία στις όπερες του Γκλουκ.
Ακούγοντας την όπερά του "Ορφέας και Ευριδίκη" εμπνεύστηκε κάποια ομοθεματικά γλυπτά του, όπως η "έξοδος από την Κόλαση του Ορφέα και της Ευρυδίκης".
Ροντέν: Έξοδος από την Κόλαση Ορφέα και Ευρυδίκης
Η σκιά του θανάτου έχει σκεπάσει την Ευρυδίκη. Η χλωμή ομορφιά της στολίζει τώρα το βασίλειο του Πλούτωνα.Τότε σκοτεινιάζει η καρδιά του Ορφέα...κι η πλάση γύρω του, νεκρώνει... Αποφασίζει να κατέβει στον Άδη... Ίσως η λύρα και η αγάπη, να μαλακώσουν τους υποχθόνιους θεούς, σκέφτεται...
Και ναι!τούς πείθει! Ο Πλούτωνας επιτρέπει στο μυθικό τραγουδιστή να πάρει πίσω τη γυναίκα του με τον όρο να μη γυρίσει να την κοιτάξει ...
Όμως ο Ορφέας ανυπόμονος, δεν τηρεί τη συμφωνία και χάνει για πάντα την αγαπημένη του Ευρυδίκη...
Το εξώφυλλο του δίσκου
Σπαράζει από πόνο...Η οδύνη του γίνεται μελωδία παιγμένη από τη μαγική του λύρα... Είναι το θρηνητικό τραγούδι του Ορφέα, όταν συνειδητοποιεί ότι δεν θα ξαναδεί την αγαπημένη της καρδιάς του...
Το γλυπτό του Ροντέν με την έξοδο από την Κόλαση του Ορφέα και της Ευρυδίκης κοσμεί το εξώφυλλο του άλμπουμ "Reflektor" των Arcade Fire, μιας indie rock μπάντας , που ορμώμενοι από το μύθο μάς δίνουν τo ατμοσφαιρικότατο: "Awful Sound ή Oh Eurydice".
Το "Awful Sound", χρησιμοποιώντας το μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης, αφηγείται την ιστορία δύο εραστών που προσπαθούν ο ένας να καταλάβει τον ψυχισμό του άλλου.
Ρυθμικά τύμπανα στην εισαγωγή συντονίζονται με τον καρδιακό παλμό του μυθικού Θράκα τραγουδιστή που δονείται και ουρλιάζει βουβά...
Ο Φρανσουά Ωγκίστ Ροντέν γεννήθηκε σαν σήμερα 12 Νοέμβρη 1840 και αδιαμφισβήτατα είναι ένας ιδιοφυής καλλιτέχνης! Με μνημειώδους κλίμακας αριστουργήματα, ο Ροντέν χάραξε νέους δρόμους στην τέχνη.
Καθιέρωσε ένα στυλ, το οποίο ονομάστηκε "ιμπρεσιονισμός στα γλυπτά".
Η επιφάνεια των δημιουργημάτων του είναι διαμορφωμένη, απαλή και κυματιστή, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα πλούσιο παιχνίδι φωτοσκίασης, που δημιουργεί εντυπώσεις ζωγραφικής.
Από τους συναδέλφους του θαύμαζε τον εξπρεσιονιστή Βαν Γκογκ αλλά και τον ξεχασμένο στην εποχή του, Ελ Γκρέκο.
Διάβαζε ποίηση, μεταξύ των αγαπημένων του ποιητών ήταν ο Μπωντλαίρ, αλλά κυρίως απολάμβανε τη Μoυσική, με αδυναμία στις όπερες του Γκλουκ.
Ακούγοντας την όπερά του "Ορφέας και Ευριδίκη" εμπνεύστηκε κάποια από τα γλυπτά του...
Αριστουργηματικό όμως γλυπτό του είναι και ο "Σκεπτόμενος", μέρος του συνολικού ατελεύτητου έργου του "Η πύλη της κόλασης" , εμπνευσμένο από την "Θεία κωμωδία" του Δάντη και επηρεασμένο από "Τα άνθη του κακού" του Μπωντλαίρ.
Ο "Σκεπτόμενος" αποτελεί απεικόνιση του ανθρώπου που διαλογίζεται στο πεπρωμένο του.
Ο κορυφαίος γλύπτης με δύναμη και ρεαλισμό αποτυπώνει τον γυμνό άνδρα προσηλωμένο στη σκέψη του δίνοντας την εντύπωση πως αντιμετωπίζει κάποιο δίλημμα.
Το ανθρώπινο σώμα αναπαρίσταται με ζωντάνια και με κάθε λεπτομέρεια ο Ροντέν δεικνύει το σύνδεσμο ανάμεσα σε σκέψη και σώμα.
Ο "Σκεπτόμενος" είναι ένα μεγαλειώδες γλυπτό, για το οποίο ο δημιουργός του είχε πει:
"Η αναπαράσταση της απόλυτης ακινησίας είναι πολύ σπάνια στα έργα μου. Πάντοτε προσπάθησα να δείξω τη ζωή της ψυχής, μέσα από την κίνηση των μυών".
Ο Σκεπτόμενος του Ροντέν εμπνέει τον άγγλο συνθέτη Τομ Σμέιλ το ομότιτλο μέρος του συμφωνικού έργου του: "Μουσική στο Μάρμαρο".
Πρόκειται για σύνθεση αποτελούμενη από 7 μικρής διάρκειας μέρη, εμπνευσμένα από αντίστοιχα αριστουργηματικά γλυπτά, ανάμεσά τους έργα των Μπερνίνι, Μπρανκούζι, Ντονατέλο, Χενρι Μουρ κλπ.
Ενα έργο-αποτέλεσμα συνδυασμού γνώσης-ενστίκτου.
Tom Smail: "Music in the Marble No.2: The Thinker"
Παλαιότερο κείμενο για τον Ροντέν μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Η μέρα είναι αφιερωμένη στον Αλεξάντρ Μποροντίν, καθώς σαν σήμερα, 12 Νοεμβρίου 1833, γεννήθηκε.
Ένας κορυφαίος ρομαντικός Ρώσος αυτοδίδακτος συνθέτης, θεμελιωτής της εθνικής Ρωσικής σχολής μέλος της ομάδας των "Πέντε" μαζί με Μπαλακίρεφ, Κόρσακοφ, Μουσόργκσι και Κούι.
Αυτοδίδακτος, όπως είπαμε, ένας ερασιτέχνης μουσικός, αφού το βασικό επάγγελμά του ήταν η Χημεία και η Ιατρική.
Όμως παράλληλα με την άσκηση των επιστημών του, πάντα εύρισκε το χρόνο να αφιερωθεί στην μεγάλη αγάπη του τη μουσική αφού σ’αυτήν κατέφευγε όταν αναζητούσε ανάπαυλα μετά τον κάματο της μέρας.
Το έργο του γοητευτικότατο, διακρίνεται για τον έντονο λυρισμό του, την εξαιρετικά λεπτή αίσθηση του ρυθμού, μα κυρίως την εξαίρετη χρήση του ηχοχρώματος της ορχήστρας, που χειρίζεται επιδέξια και με τρόπο τέτοιο ώστε να ανασύρει χρώματα, ήχους και μνήμες των μακρινών τόπων της πατρίδας του.
Ο Μποροντίν και η γυναίκα του, Εκατερίνα
Το 1860 ο Μποροντίν ταξίδεψε στη Χαϊδελβέργη προκειμένου να ολοκληρώσει τη διατριβή του στη Χημεία. Εκεί συνάντησε τη ρωσίδα πιανίστα Yekaterina Protopopova (μετέπειτα γυναίκα του), που ακολουθούσε μια θεραπευτική αγωγή για τη φυματίωση, που την ταλαιπωρούσε και μεταξύ τους αναπτύχθηκε σφοδρός έρωτας.
Είκοσι χρόνια αργότερα ο Μποροντίν συνθέτει και αφιερώνει το περίφημο "Κουαρτέτο Εγχόρδων αρ.2" στην Εκατερίνα, σαν μουσική αναπόληση της πρώτης τους συνάντησης στη Χαϊδελβέργη και του κεραυνοβόλου έρωτά τους.
Σύμφωνα με το συνθέτη το έργο απεικονίζει ένα μουσικό διάλογο ανάμεσα στον ίδιο(τσέλο) και τη σύζυγό του(βιολί).
Κάθε μέρος του κουαρτέτου εμπεριέχει τη χαρά και τη θέρμη της σχέσης του ζευγαριού με τη μουσική ανάπτυξη των θεμάτων να γίνεται με σταδιακά αυξανόμενη δυναμική, αντιπροσωπεύοντας την πορεία της αγάπης τους που μεγάλωνε με το πέρασμα του χρόνου!
Τα θέματα, άλλοτε γλυκά τρυφερά, σε χορευτικούς ρυθμούς (ξεχωρίζει το βαλς) ή γαλήνια κινούνται αβίαστα, και γοητευτικά.
Οι μεταπλάσεις των θεμάτων από το συνθέτη παραλληλίζονται με τις γεμάτες φλόγα και τρυφερότητα, ερωτικές επιστολές.
Παιχνιδιάρικο το 2ο μέρος Scherzo, ενώ το πασίγνωστο και πολυαγαπημένο "Νυχτερινό", που ακολουθεί, είναι ευαίσθητο, ντελικάτο και αισθαντικό με πλούσια "εκφραστικότητα", όπως επιζητά και από τους εκτελεστές με τη σήμανσή του, "espressivo", ο συνθέτης.
Το φινάλε ξαφνιάζει με τη ρυθμική αγωγή του Andante αρχικά, καθώς μάλλον δηλώνει την απροθυμία των ερωτευμένων να "κατέβουν από το συννεφάκι τους"...
Σκέφτομαι πως θα μπορούσε η έμπνευση να προέρχεται και από θυμό, (κυρίως επικεντρωμένοι στο τσέλο και τις απότομες κατά διαστήματα, δοξαριές του)...
Ο θυμός, φίλοι μου αγαπημένοι είναι συναίσθημα που κατακλύζει κάθε ερωτευμένο όταν εξωγενείς παράγοντες επιβάλλουν την κατά κάποιο τρόπο, διακοπή του...
Το έργο ολοκληρώνεται με μια χαρούμενη, ενεργητική vivace coda.
Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Επιλέγω να ακούσουμε το έργο ολοκληρωμένο από ένα ΙΣΤΟΡΙΚΟ σύνολο εγχόρδων, τους "Borodin Quartet", δημιουργός του οποίου υπήρξε ο Ροστροπόβιτς το 1945 και ειναι εκείνο, που ο Σοστακόβιτς εμπιστευόταν τις πρώτες εκτελέσεις των έργων του.
Με επαινετικούς χαρακτηρισμούς για το σύνολο είχε τοποθετηθεί ο Σεργκέι Προκόφιεφ και ο Σβιάτοσλαβ Ρίχτερ.
Το τρυφερό και λυρικότατο "Νυχτερινό" χρησιμοποιήθηκε και στο μιούζικαλ "KISMET" των Wright και Forrest, με το δημοφιλές τραγούδι : "And This Is My Beloved".
Πολλές οι ξεχωριστές ερμηνείες ( Richard Tucker, Mario Lanza, οι γλυκύτατες Ann Blyth και Adele Leigh, ακόμα και οι Paolo Mantovani και Julie Andrews ή σε τζαζ version με την Gloria Lynne) αλλά για σήμερα , επιλέγω να το ακούσουμε από την απίστευτη φωνή του Sergio Franchi.
Μια εκτέλεση που άφησε εποχή:
Ίσως κει μέσα ν’ αφαιρέσεις για λίγο και συ το προσωπείο σου,
τη γυάλινή σου πανοπλία,
την παγωμένη αγιοσύνη σου, τη φονική σου δειλία.
Φεύγα σου λέω.
Δεν αντέχω την ύβρη της σιωπής σου..."
(ΦΑΙΔΡΑ, Γ.ΡΙΤΣΟΣ)
Η Φαίδρα είναι μια γυναίκα, που η μοίρα των θεών τής όρισαν να κυριευθεί από σφοδρό έρωτα για το γιο του άντρα της, κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης και η δεύτερη γυναίκα του Θησέα, ο οποίος είχε κι ένα γιο από τον προηγούμενο γάμο του με την αμαζόνα Ιππολύτη, τον Ιππόλυτο, ένα παλικάρι λεβεντόκορμο, ξακουστό για την ομορφιά του, πιστό στην θεά Άρτεμη.
Τον γνώρισε στην Τροιζήνα και μάλιστα μυθολογείται ότι, εκεί, στο ιερό της Αφροδίτης υπήρχε μια μυρτιά πίσω από την οποία στεκόταν η Φαίδρα και έβλεπε τον Ιππόλυτο να γυμνάζεται.
Η μοίρα της, ολέθρια κι ο έρωτάς της άνομος, είναι μαχαιριά, που δεν επουλώνεται...Είναι πάθος ισχυρό, που όσο, πολλές φορές, με νύχια και με δόντια και αν προσπαθείς δεν καταφέρνεις να καταπολεμήσεις...
Ο Ρίτσος έγραψε τη Φαίδρα" του την περίοδο 1974-75, εμπνευσμένος από την τραγωδία του Ευριπίδη "Ιππόλυτος Στεφανηφόρος" και θεματικό πυρήνα του εκπληκτικού αυτού ερωτικού ποιήματος αποτελεί η Φαίδρας, που κυριεύεται από ένα ανόσιο και παράφορο ερωτικό πάθος...Η ηρωίδα του ξεκινά ένα μεγάλο μονόλογο. Κάθε λέξη της είναι πυρωμένη από αισθησιασμό.
"Η αγιότητα της στέρησης – έτσι έλεγες· – δεν καλοθυμάμαι· (της στέρησης ή της άρνησης έλεγες;). Τι αστόχαστα λόγια – η νίκη της θέλησης έλεγες – ποια θέληση; ποια νίκη;"
Θέμα στο εξαιρετικό έργο του Ρίτσου είναι η γυναίκα. Η γυναίκα, που ερωτεύεται βαθιά και με πάθος, που δεν γνωρίζει όρια ούτε περιορισμούς μιας "συντηρητικής" αγιοσύνης. Άγιος είναι ο έρωτας...Και κανείς δεν είναι ικανός να ενοχοποιήσει τη γυναίκα που δόθηκε ολοκληρωτικά στο φτερωτό θεό!
"Φαίδρα", Αλεξάντρ Καμπανέλ
Από τους τραγικούς μέχρι τους σύγχρονους ποιητές υμνήθηκε αυτή η στάση...της Ελένης, της Άλκηστης ή της Φαίδρας...η γήινη, ανθρώπινη γυναίκα, που ξεγυμνώνει την ψυχή της ...
Με τους απόκρυφους πόθους, τις αδυναμίες, έτοιμη να ν'αντιμετωπίσει με το όποιο κόστος τη σκληρότητα του πεπρωμένου...
"Οι άνθρωποι αναζητούν στους θεούς έναν ίσκιο για να κρύψουν τις δικές τους μικρότητες. Καμία υπερβατική δύναμη δεν μπορεί να ενοχοποιηθεί για τον ανθρώπινο πόνο", θα πει η ηρωίδα στο ομώνυμο έργο του Ευριπίδη.
Μια εκπληκτική ερμηνεία με την Νόνικα Γαληνέα στο ρόλο της Φαίδρας σε κείμενο του Γ.Ρίτσου:
Η "ΦΑΙΔΡΑ" του Ρίτσου αφιερώθηκε στο Γιάννη Τσαρούχη...
Μουσικά, την συνοδεύουμε με την ομώνυμη καντάτα του Μπένζαμιν Μπρίττεν, την τελευταία φωνητική σύνθεση του συνθέτη, (γράφτηκε το 1975)που αφιέρωσε στη μεγάλη μετζοσοπράνο Janet Baker, η οποία και την πρωτοπαρουσίασε στο Φεστιβάλ Aldeburgh την επόμενη χρονιά.
"Phaedra", B.Britten-J.Baker:
Το κείμενο έχει δημοσιευτεί παλαιότερα και στην κοινότητα των The Mythologists
Άσχετα με την μετέπειτα σχέση τους, κατά την παιδική τους περίοδο ήσαν αγαπημένα αδέρφια.
Μιλώ για τον Φρήντριχ Νίτσε και την αδερφή του, Τερέζα-Ελίζαμπεθ.
Με αφορμή το ημερολόγιο και τη σαν σήμερα επέτειο του θανάτου της (8 Νοεμβρίου 1935) θυμήθηκα μια σύνθεση του μεγάλου φιλοσόφου, που όπως γνωρίζετε εκτός από άνθρωπος της διανόησης υπήρξε λάτρης της μουσικής, πιανίστας και συνθέτης!
Aσχολήθηκε με το πιάνο από μικρός και τις πρώτες συνθετικές του απόπειρες τις κάνει λίγο μετά τα δέκα.
Έτσι, έφηβος ων, συνθέτει δυο έργα για πιάνο εμπνευσμένα από τη λαϊκή μουσική της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, που ενθουσίασαν την αδερφή του κι έτσι τις τα αφιέρωσε.
Πρόκειται για τα: "Unserer Altvordern eingedenk-Έχοντας επίγνωση των προγόνων, Μαζούρκα και Τσάρντας"
[Λέγεται πως η προφορά, αλλά και γλωσσικός τύπος του επωνύμου της οικογένειας(Nietzky) έκανε πολλούς να μιλούν για Πολωνική καταγωγή, κάτι που ίσως να είχε επηρεάσει την εποχή εκείνη το Νίτσε και να τον είχε στρέψει στη μελέτη της λαϊκής μουσικής της χώρας αυτής, αλλά και τις μουσικές παραδόσεις άλλων, όμορων χωρών...
Εξάλλου, το θέμα της Πολωνικής ταυτότητας είχε και μελλοντικά απασχολήσει το φιλόσοφο-συνθέτη, κάτι που επαναλάμβανε συχνά:
"Οι πρόγονοί μου ήταν Πολωνοί ευγενείς ονόματι Nietzky, τύπος που γερμανοποιήθηκε.
Είμαι πολωνός, χωρίς σταγόνα "κακού" αίματος.
Η Γερμανία είναι μεγάλο έθνος μόνο επειδή στις φλέβες των ανθρώπων της
[Για τη γενέθλια επέτειο του Albert Camus- 7 Νοεμβρίου 1913]
<<ΠΑΝΟΥΚΛΑ>>
"...Έτσι οι αιχμάλωτοι της πανούκλας πάλεψαν όλη τη βδομάδα μ’ όποιον τρόπο μπορούσαν. Και μερικοί ανάμεσά τους όπως ο Ραμπέρ, έφθασαν, να φανταστούν ότι ενεργούσαν ακόμα σαν ελεύθεροι άνθρωποι, ότι μπορούσαν να διαλέξουν. Όμως μπορούμε πράγματι να πούμε ότι αυτή τη στιγμή, στα μέσα του Αυγούστου, η πανούκλα είχε καλύψει τα πάντα. Δεν υπήρχαν πια τότε προσωπικά πεπρωμένα, αλλά μια συλλογική υπόθεση που ήταν η πανούκλα και αισθήματα που τα μοιράζονταν όλοι. Το σημαντικότερο ήταν ο χωρισμός και η εξορία, μ’ όλο το φόβο και την εξέγερση που περιέκλειαν... [...] Στα μέσα εκείνης της χρονιάς ήταν που έπιασε ένας δυνατός άνεμος, που φυσούσε για πολλές μέρες μέσα στη χτυπημένη από την πανούκλα πόλη. Τον άνεμο τον φοβούνται ιδιαίτερα οι κάτοικοι του Οράν, γιατί χιμάει μ’ όλη του τη μανία μέσα στους δρόμους. Μετά απ’ αυτούς τους ατέλειωτους μήνες, που ούτε μια σταγόνα νερό δεν είχε δροσίσει την πόλη, το Οράν ήταν σκεπασμένο με μια γκρίζα σκόνη που ξεφλούδιζε στο φύσημα του ανέμου. Κι ο άνεμος σήκωνε κύματα σκόνης και χαρτιών που τυλίγονταν στα πόδια των σπάνιων πια περαστικών. Τους έβλεπες πια να διασχίζουν βιαστικοί τους δρόμους, γερμένοι μπροστά, φράζοντας μ’ ένα μαντίλι ή με το χέρι τους το στόμα. Το βράδυ, αντί οι άνθρωποι να μαζεύονται πολλοί μαζί προσπαθώντας να παρατείνουν τη διάρκεια αυτών των ημερών που καθεμιά τους μπορούσε να είναι κι η τελευταία γι’ αυτούς, συναντούσες μικρές ομάδες ατόμων που βιάζονταν να γυρίσουν στο σπίτι τους ή να χωθούν στα καφενεία. Οι δρόμοι ήταν έρημοι και μόνος ο άνεμος θρηνολογούσε ανάμεσά τους ασταμάτητα. Μια μυρωδιά από φύκια και αρμύρα αναδινόταν από την ταραγμένη και πάντα αόρατη θάλασσα. Και τότε τούτη η έρημη πόλη, ασπρισμένη από τη σκόνη, πλημμυρισμένη από μυρωδιές θαλασσινές, αντηχούσε από το ουρλιαχτό του ανέμου και βογκούσε σαν ένα νησί που το χτύπησε η συμφορά..."
[Αλμπέρ Καμύ, Η Πανούκλα, μτφ. Αγγελική Τατάνη]
Παρότι ο μεγάλος Αλμπέρ Καμύ λατρεύει τον Μοτσάρτιο "Δον Ζουάν" και όλα τα κουιντέτα του Σαλτσβουργιανού, τα κουαρτέτα του Μπετόβεν, και την ερμηνεία της Καθλήν Φεριέ στο "Τραγούδι της γης" του Μάλερ, εγώ -για να συνδυάσω το θαυμάσιο απόσπασμα από την "Πανούκλα" του-επιλέγω τον ισπανό Roberto Gerhard, ο οποίος εμπνέεται από το έργο αυτό του γάλλου λογοτέχνη και δίνει μια καντάτα για αφηγητή, μεγάλη χορωδία και ορχήστρα με ομώνυμο τίτλο:
"The Plague"
Δυο λόγια για το συνθέτη:
"Ιn music the sense is in the sound", συνήθιζε να λέει ο Roberto Gerhard , που υπήρξε μαθητής του Granados, του Pedrell και του Schoenberg.
Συνδέθηκε φιλικά με καλλιτέχνες της εποχής του, ανάμεσά τους ο ζωγράφος Χουάν Μιρό και ο τσελίστας Πάμπλο Καζάλς.
Η μαθητεία του δίπλα στον Σαίνμπεργ τον οδηγούν σε ενέργειες για την καθιέρωση της "νέας" μουσικής, που σε συνδυασμό με την άνθιση της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής πρωτοπορίας της Καταλονίας είναι εκείνος που γνωρίζει τους Schoenberg και Webern στους Ισπανούς.
Από την άλλη, συλλέγει και επεξεργάζεται πλήθος παραδοσιακών τραγουδιών και και παλιά ισπανική μουσική.
Ο εμφύλιος τον αναγκάζει να αποτραβηχτεί στη Βρετανία με τη μουσική του να απαγορεύεται δια νόμου από τον Φράνκο.
Η "Πανούκλα" του Καμύ είναι ένα διαχρονικό έργο, με ήρωες ανθρώπους αποκλεισμένους από τον έξω κόσμο, λόγω της πανούκλας που έχει ξεσπάσει στη Γαλλική Αλγερία. Νιώθουν ότι έχουν καταδικαστεί σε μια ιδιότυπη εξορία.Μέσα στην παραζάλη τους έχουν ο καθένας τους διαφορετικές αντιδράσεις απέναντι σ'αυτόν το αποχωρισμό, το είδος φυλακής, την απομόνωση, αλλά και τον φόβο για τον θάνατο...
Είναι η αντίφαση ανάμεσα στη ζωή και την πεπερασμένη θέση του ανθρώπου στο γήινο κόσμο, που διατρέχει όλο το έργο...
Και η αντίφαση αυτή εκφράζεται μέσα από τη σύνθεση του Roberto Gerhard.
Μια σύνθεση, που ταλαντεύεται ανάμεσα στην ατονικότητα και την τροπικότητα με εντυπωσιακό τρόπο, καθώς ο δημιουργός αρέσκεται σε μουσικούς πειραματισμούς και ανατροπές.
"Το πρώτο πράγμα που έφερε η πανούκλα στην πόλη μας ήταν η εξορία ... αυτή η αίσθηση ενός κενού, αυτή η παράλογη επιθυμία να επιστρέψουμε στο παρελθόν ...", γράφει ο Καμύ..
Αίσθηση, που ριζοσπαστικά προσεγγίζει ο συνθέτης.
Κανείς διακρίνει επιρροές από τους σειραϊστές, κυρίως δε το "Survivor from Warsaw" του Σαίνμπεργκ, του οποίου, όπως είπαμε υπήρξε μαθητής.
Ο συνθέτης δίνει έμφαση στις λεπτότερες λεπτομέρειες της ποιότητας των ήχων με χαρακτηριστική την ενορχήστρωση, η οποία περιλαμβάνει και μέρος για ακορντεόν, δίνοντας ιδιαίτερο χρώμα, και δραματική ένταση με τη μίξη των ήχων του με κείνους των φωνών και των κρουστών, τόσο που στην πρώτη παρουσίαση του έργου οι κριτικοί περιέγραψαν το ακορντεόν ως "ανάσα και βασικό μελωδικό πνεύμονα" της ορχήστρας.To όργανο αντιπροσωπεύει την πανώλη, το αόρατο τέρας, η οποία μεταδίδεται μέσω του αέρα, και έτσι συνδέεται με το φυσερό του ακορντεόν.
Tα μέρη του έργου ακολουθούν εν μέρει τους υπότιτλους της νουβέλας:
Εισαγωγή-Oράν
Αρουραίος-Eπιδρομή
Ο πρώτος θάνατος
Το κλείσιμο των πυλών - Kαραντίνα
Αφανισμοί
Ο θάνατος του κοριτσιού
Ήττα
Κορύφωση
Νυχτερινό
Ταφές
Απολογισμός
Τέλος
Ακούμε τα μέρη:ΠΑΝΟΥΚΛΑ: Το κλείσιμο των πυλών - Kαραντίνα:
