Σαν Φραντσίσκο, memories...Φωτογραφικό άλμπουμ...

Ιδρύθηκε σαν σήμερα 29 Ιούνη του 1776 από τους Φραγκισκανούς Ισπανούς.
Γι'αυτό στην πόλη δόθηκε το όνομα του Αγ Φραγκίσκου της Ασίζης...
Έτσι, η καλημέρα μου έρχεται με κάποιες φωτογραφίες από την μαγευτικά πολυπρόσωπη πόλη της Καλιφόρνια, το

<<ΣΑΝ ΦΡΑΝΤΣΙΣΚΟ>>

Η βόλτα ξεκινά από την Προβλήτα 39 και την "Προκυμαία του Ψαρά"...

Το Fisherman's Wharf με τα πολύχρωμης γραφικότητας, εστιατόρια, αλλά και τα χαριτωμένα, ζωντανά αξιοθέατα!

Συγκεκριμένα, στην περίφημη Pier 39, ένα από

τα βασικότερα αξιοθέατα της πόλης, μαζεύονται

και ρηλαξάρουνε στον ήλιο οι γλυκύτατοι

θαλάσσιοι λέοντες, τα "sea lions", της

οικογένειας των Ωταριιδών, όνομα που πήραν

από τα πτερύγια που φέρουν στ'αυτιά τους!!

Η περιήγηση συνεχίζεται με το αυτοκίνητο σ'ένα δρόμο που δεν είναι ασφαλτοστρωμένος, αλλά στρωμένος με ειδικά τούβλα για λόγους ασφαλείας και το όριο ταχύτητας ανέρχεται στα μόλις 8 χιλ. την ώρα!!!

Πρόκειται για τον πιο "στριφογυριστό δρόμο" του κόσμου και είναι η Lombard street, που αποτελείται από οχτώ πολύ απότομες στροφές!

Φιδογυριστός δρόμος στον Russian Hill με τη θέα από κει πάνω να κόβει την ανάσα!

Μαγευτικό το αγνάντεμα στον ωκεανό και το Αλκατράζ...που αργότερα επισκεφτήκαμε σε μια μίνι κρουαζιέρα..και ξενάγηση στο νησί με την πλέον περιβόητη αμερικανική φυλακή, που δεν υπάρχει πραγματική ιστορία κρατουμένου που να δραπέτευσε απ'αυτή και να επέζησε...


















Ανεβήκαμε στην Alamo Square για να θαυμάσουμε από κοντά τις "Ζωγραφισμένες κυρίες".

Τα "Painted Ladies" είναι Βικτωριανής αρχιτεκτονικής σπίτια, βαμμένα με  πολλά διαφορετικά χρώματα.

Αφήσαμε το αυτοκίνητο και επιβιβαστήκαμε στο τραμ.

Το τραμ της πόλης είναι από τα τελευταία εναπομείναντα τραμ με πραγματικό οδηγό, γι'αυτό και αποτελούν ένα από τα εκπληκτικότερα σύμβολα του Σαν Φραντσίσκο.








Κατεβήκαμε στη  Τσάινα Τάουν, που στο Σαν Φρανσίσκο είναι η παλαιότερη και η μεγαλύτερη Κινεζική Συνοικία στις ΗΠΑ.



















Είναι πραγματικά απολαυστικό να περπατάς

στους δρόμους της, να βιώνεις την μοναδική της

ατμόσφαιρα, να οσμίζεσαι τις ιδιαίτερες,

ασιατικές γεύσεις!


                           
Λίγο παραπέρα η Union Square.

Η κεντρική πλατεία πήρε το όνομά της("Ενότητα") από τις διαδηλώσεις που γίνονταν εδώ στον εμφύλιο πόλεμο.

Πολυσύχναστη, με καλλιτεχνική δυναμική, όχι βέβαια τόσο, όσο το Civic center, η πλατεία του Δημαρχείου!

Στο  Civic center βρίσκονται συγκεντρωμένα όλα τα κυβερνητικά κτίρια, τα Μουσεία και η Όπερα.

Το περπάτημα ήταν πολύωρο.

Χρειαζόμασταν επειγόντως λίγη ξεκούραση...

Τι πιο ιδανικό από το Golden Gate Park και το Γιαπωνέζικο κήπο του...  

Ηρεμία, χαλάρωση, το απόλυτο ρηλάξ με μια κούπα κρύο τσάι σερβιρισμένο σύμφωνα με την μυστηριακή τελετουργία του τσαγιού...
Η φιλοσοφία του "ζεν" εν δράσει...

Φυσικά, μη νομίζετε πως δεν είδαμε και το ξακουστό αξιοθέατο της πόλης, τη "Χρυσή Γέφυρα".

Αλλά γι'αυτή σας έχω γράψει και παλιότερα εδώ.

Μεγάλη ποικιλία εικόνων, με μια ασύλληπτη πολυπολιτισμικότητα!

Το Σαν Φραντσίσκο, μια πόλη σαν ζωγραφιά, από τότε που τo γνώρισα έχει κρατήσει ένα κομμάτι της καρδιάς μου..., όπως λέει και ο τραγουδιστικός ύμνος της πόλης με την ερμηνευτική υπογραφή του  Tony Bennett.


Η μουσική γράφτηκε από δύο ερασιτέχνες δημιουργούς, τον George Cory και τον Douglass Cross, και απορρέει μιαν αύρα νοσταλγίας για το αγαπημένο Σαν Φραντσίσκο.
Το τραγούδι "γεννήθηκε" στη Νέα Υόρκη, όπου η εσωτερική μετανάστευση είχε επιβάλλει στους δημιουργούς του.

Ένα τραγούδι, που κατά δήλωση του Bennett, του άλλαξε τη ζωή, αφού εκείνο του επέτρεψε να ζει, να εργάζεται και να τραγουδά σε οποιαδήποτε γωνιά της γης...

Το τραγούδι εκείνο τον έκανε ένα "πολίτη του κόσμου"... 

<<I Left My Heart in San Francisco>>

The loveliness of Paris seems somehow sadly gay

The glory that was Rome is of another day

I've been terribly alone and forgotten in Manhattan

I'm going home to my city by the Bay

I left my heart in San Francisco

High on a hill, it calls to me

To be where little cable cars climb halfway to the stars

The morning fog may chill the air, I don't care

My love waits there in San Francisco

Above the blue and windy sea

When I come home to you, San Francisco

Your golden sun will shine for me...

"Μουσικά και χορευτικά μακροβούτια στο βυθό των Καναρίων Νήσων..."

"Canario Dance", https://earlydance.org/

Tι θα λέγατε σήμερα για νοερό ταξίδι και μακροβούτια...απ’ το ελάχιστο "εδώ" στο απέραντο "παντού", σαν αστερίες να σελαγίσουμε στο διάφανο βυθό των Καναρίων Νήσων;…

Αν και ο ιστορικός Πλίνιος έδωσε το όνομα στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Ατλαντικού από τους άγριους σκύλους (λατινικά "canes") που ζούσαν εκεί, πολλοί είναι εκείνοι που συσχετίζουν την ονομασία με τα όμορφα και μελωδικά πτηνά.

Γνωστός είναι και ο "Κανάριος Χορός", δημοφιλής στην Ευρώπη της Αναγέννησης, χορευόταν πλην της Ισπανίας, στην Ιταλία και τη Γαλλία και πιστεύεται πως προέρχεται από ένα χορό των ιθαγενών Guanche των Καναρίων Νήσων.
Πρόκειται για ζευγαρωτό χορό, φλογερά ερωτικό, ενεργητικό, περίπλοκο ρυθμικά και αρμονικά, χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, και κινησιολογικά από γρήγορους ελιγμούς, μικρά βηματάκια και πηδήματα, στοιχεία που οδήγησαν κάποιους να του αποδώσουν το δεύτερο όνομα: "βατραχοπόδαρος".
Με τη φινέτσα και τον αυτοσχεδιασμό, απαραίτητα στοιχεία στην εκτέλεσή του.
Εμφανίζεται πιο συχνά ως τμήμα ενός μεγαλύτερου χορού ή σουίτας χορών.


Από το λαϊκό χορό Canarios εμπνέεται ο Gaspar Sanz την ομώνυμη κιθαριστική του σύνθεση.


Ο συνθέτης, κιθαρίστας αλλά και ιερέας Γασπάρ Σανθ έζησε στην Ισπανία το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.
Kυρίαρχη μορφή του ισπανικού μπαρόκ, γνωστός για την πολύ σημαντική τρίτομη διατριβή για την κλασική κιθάρα με τον τίτλο "Instruccion de musica sobre la guitarra espanola - Μουσική Διδασκαλία της ισπανικής κιθάρας" με θεωρητικά κείμενα για το κούρδισμα, τις τεχνικές παιξίματος κ.α, αλλά και κομμάτια όλων των επιπέδων, σε χορευτικές κυρίως μορφές (όπως Folia, Canarios κτλ.) για την πεντάχορδη μπαρόκ κιθάρα της εποχής του.

Η σύνθεση "Canarios"  ενσωματώνεται από τον Χοακίν Ροντρίγκο στη "Φαντασία για έναν ευγενή", ένα υπέροχο κονσέρτο για κιθάρα και ορχήστρα βασισμένο σε έξι σύντομους χορούς του Gaspar Sanz.
Το έργο ολοκληρώθηκε το 1954 κατόπιν αιτήματος του Αντρές Σεγκόβια, ο οποίος προφανώς ήταν ο "ευγενής κύριος".

Το 4ο μέρος της Φαντασίας είναι το "Canarioς" του Σανθ, στο οποίο ο Ροντρίγκο αποτίει φόρο τιμής στις ρίζες του χορού με τη σύντομη μίμηση κελαηδισμάτων καναρινιού,(3:00-3:07) παρότι, όπως αναφέραμε τα  Κανάρια Νησιά οφείλουν το όνομά τους στους άγριους σκύλους κι όχι στο ωδικό πτηνό.

Το ακούμε σε μια εξαιρετική εκτέλεση από την English Chamber Orchestra, μια από τις δημοφιλέστερες και με τις περισσότερες ηχογραφήσεις Ορχήστρες Δωματίου παγκοσμίως, σε δ/νση του  Charles Groves και σολίστα κιθαριστή τον μάγο John Williams, έναν από τους τελευταίους εν ενεργεία από τις γενιές των "μύθων" της κλασικής κιθάρας!

Joaquín Rodrigo: "Fantasia para un gentilhombre, Canario" 

Από τον Αναγεννησιακό χορό των Καναρίων εμπνεύστηκε και ο ιταλογερμανός συνθέτης και λαμπρός, βιρτουόζος εκτελεστής της πρώιμης μπαρόκ περιόδου Giovanni Girolamo Kapsperger, εξαιρετικά πρωτότυπος σε μουσικές ιδέες, συνθέτης, γνωστός κυρίως για τις δημιουργίες του για λαούτο και θεόρβη.

Η Ιστορία της Μουσικής χαρακτηρίζει «Θαύματα της Ρώμης» τις ακαδημίες-συναυλίες που οργάνωνε στο σπίτι του στην ιταλική πρωτεύουσα.
Διεισδύει με επιτυχία στα μυστικά της μουσικής, υιοθετώντας διάφορες καινοτομίες, όπως αυθόρμητες, τονικές  αλλαγές...έντονες, ρυθμικές αντιθέσεις...ακολουθώντας αντιστικτική δομή αντίθετη με τους ισχύοντες κανόνες της εποχής, κάτι που οδήγησε κάποιους να κάνουν λόγο για κράμα «εμπνευσμένης ιδιοφυίας και πλήρους σύγχυσης».

Ακούμε τη σύνθεσή του-έμπνευση από το χορό των Καναρίων Νήσων για θεόρβη, μπαρόκ κιθάρα, τσέμπαλο και βιόλα ντα γκάμπα.

Johannes Hieronymus Kapsberger: "Libro quarto d'intavolatura di chitarrone, Canario"

Kαι τέλος, μια χαριτωμένη εκδοχή του "Κανάριου Χορού" ντυμένη ύφος ολλανδοφλαμανδικό, με κέφι κι ενθουσιαστική διάθεση.
Η έμπνευση έρχεται από τον διάσημο λαουτίστα Joachim van den Hove, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους μουσικής για λαούτο του 17ου αιώνα.

Joachim van den Hove:"Canarie"

Συνωστίζονται ήχοι τραγουδιστοί στους βυθούς του Ποσειδώνα...
Η μελωδία γοργόνα...και τρίαινα, ο ρυθμός...
Κι η κιθάρα με χιτώνα αφρόπλαστο να ξεχωρίζει στων κυμάτων τον γλυκόν ανασασμό...

"Λουόμενες στη θάλασσα του Trenet"

         

Renoir : "Λουόμενες"

Ας βυθιστούμε σε μια ατμόσφαιρα μεθυστικής ηδυπάθειας... ως αόρατοι "λουόμενοι" του Ρενουάρ, αυτό το ζεστό πρωινό του Ιούνη...
Πως αγαπώ αυτή την "αδιακρισία" του νερού, που παίρνει το δικαίωμα να σουλατσάρει ελεύθερα στα μονοπάτια του κορμιού μας!

Ωραία χρώματα σε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί η γυναικεία χάρη...το φιλντισένιο δέρμα, τα πλούσια στήθη, ένα εγκώμιο στη ζουμερή σάρκα, που αναζητά λίγη δροσιά σαν φιγούρα τροφαντής νύμφης, που της λίμνης τα ύδατα καθρεφτίζουν τα κάλλη της.
Κι αν δεν είναι η στασιμότητα της λίμνης να ταξιδέψει την αισθησιακή αύρα, θα'ναι η ροή του ποταμού, που κατρακυλά τη μέθη απ'τον ιδρώτα της έκστασης πάνω σ'ένα φύλλο που επιπλέει, αλλά και η θάλασσα, που παιχνιδιάρικα στέλνει το κύμα να χαϊδέψει δειλά τον αστράγαλο!
Και πώς να αντισταθείς σ'αυτή την υγρασία, που ψιθυρίζει στ' αυτί ερωτόλογα απ'τα βάθη της θάλασσας;

Αυτός ο ελαφρύς κυματισμός, σε ρυθμό σουίνγκ, που δίνει έμπνευση στον Charles Trenet και μετατρέπει σε νότες το πάθος και την ανάγκη του τραγουδοποιού να δώσει κίνηση στην υγρή εικόνα, που μια καλοκαιρινή μέρα του '43 συνέλαβε μέσα στο τρένο, ενώ ταξίδευε κατά μήκος των γαλλικών ακτών της Μεσογείου επιστρέφοντας από το Παρίσι.

Λέγεται πως το τραγούδι γράφτηκε μέσα σε δέκα λεπτά.
Μια μελωδία που αιχμαλωτίζει τη μελαγχολία της ατμόσφαιρας που επικρατούσε στη Γαλλία εκείνη την περίοδο. 

O Tρενέ, όμως, καταφέρνει να εμφυσήσει μέσα του την ψυχή.

Ο Γάλλος Charles Trenet γεννημένος το 1913 στη Ναρμπόν της Ν.Γαλλίας μάγεψε με τις μουσικές εμπνεύσεις του.
Δημιουργός ονείρων με τις αθάνατες μελωδίες του ύμνησε τον έρωτα, τη θάλασσα, το αγαπημένο του Παρίσι, "σύμβολο της χαμογελαστής Γαλλίας, μάγος των λέξεων, ποιητής και εφευρέτης ρυθμών", όπως τον χαρακτήρισε ο πρόεδρος Ζαν Σιράκ.

Ζαν Κοκτώ : Charles Trenet 

Τα τραγούδια του διασκευάστηκαν και ερμηνεύτηκαν από μεγάλα oνόματα, όπως οι Σινάτρα, Άρμστρονγκ, Έλλιγκτον...

Με ένα στυλ μεταξύ νοσταλγίας και μαγκιάς, που άντεξε το βομβαρδισμό της αμερικανικής ποπ μουσικής για περισσότερα από 30 χρόνια.

Περισσότερο γνωστός στους λάτρεις του είδους με τη "στολή", που φορούσε στη σκηνή ...
Σταυρωτό κοστούμι με λουλούδι στο πέτο, σκούρο πουκάμισο και γραβάτα ανοιχτόχρωμη, με ένα καβουράκι χωσμένο κυριολεκτικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού του.

Ο Ζαν Κοκτώ σχεδίασε μια περίφημη αφίσα που δείχνει τον Trenet με αυτό το ντύσιμο, αλλά στην πλάτη του έχει προσθέσει φτερά αγγέλων.

Πέθανε το 2001, πλήρης ημερών και η τέφρα του, μετά από επιθυμία, που είχε εκφράσει, σκορπίστηκε στον περίβολο του σπιτιού του.

Με ρουστίκ διακόσμηση η αμέριμνη θάλασσα του Τρενέ ... και σαν εσάρπα, τη γαλήνη στους ώμους της απλώνει ο "καιρός, ο μουσικός".
Πώς θα'θελα τ' αφρένια της άλογα να καλπάσουν εκεί που δροσίζονται οι τροφαντές του Ρενουάρ, "λουόμενες"!

Θάλασσα!

που χορεύεις με τους ήσυχους όρμους...

Τρεμοπαίζεις μ' ασήμια.

Θάλασσα!

που λαμπυρίζεις

κάτω απ' τη βροχή...

Θάλασσα!

ερωτικό τραγούδι,

δονείς την καρδιά μου για ζωή...

Το κείμενο έχει δημοσιευτεί και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

Για μια ΕΛΠΙΔΟσπαρτη Κυριακή...

[Στον απόηχο της προχτεσινής θεατρικής μας παράστασης...]

Τα παιδιά είναι ΕΛΠΙΔΑ...κι ας το ξεχνάμε κάποιες φορές...Έρχονται όμως άλλες, που μας το υπενθυμίζουν με μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα "ευχαριστώ, κυρία για όλα...δεν θα σας ξεχάσω ποτέ!"

Έτσι, το καλημέρισμα της Κυριακής έρχεται με αφορμή την ΕΛΠΙΔΑ, που πηγάζει μέσα από μια αυθόρμητη παιδική κίνηση..., από έναν ανεπηρέαστο και χωρίς υπολογισμό  μορφασμό αγάπης ενός εφήβου...

<<Ελπίδα. Ακόμα κι αν όλα έχουν χαθεί, αυτή μένει...>>

Καλημέρα ΕΛΠΙΔΟφόρα λοιπόν, αισιόδοξη και με θετική ματιά να ατενίζει την κάθε στιγμή που καταφθάνει!
Κι επειδή η ελπίδα είναι αιώνια κι άχρονη, στέλνω δυο εκδοχές της...
Η μουσική από την Αναγέννηση...η εικαστική από τη σύγχρονη εποχή.

Juan Miro:"La Speranza"/www.babelearte.it

Juan Miro:"La Speranza"

Αινιγματική εικονογραφία, μια αφηρημένη απεικόνιση της ελπίδας.
Ένας καλλιτεχνικός πειραματισμός, με επικεφαλής τους χρωματικούς κραδασμούς πάνω στον ανοιχτόχρωμο και φωτεινό φόντο.
Οι κηλίδες, οι σχηματικές ανθρώπινες φιγούρες, ένας χαρταετός και το γαλανό άστρο  είναι στοιχεία θετικότητας, που παραπέμπουν σε αυθορμητισμό, κάτι σαν παιδικό παιχνίδι...

"Spem in Alium", Τόμας Τάλλις

Το επιβλητικό αυτό μοτέτο, που γράφτηκε για οκτώ πεντάφωνες χορωδίες (σοπράνο, άλτο, τενόρο, βαρύτονο και μπάσο) αποτελεί επιστέγασμα της πολυφωνίας!
Το πιθανότερο είναι ότι ο Τάλλις προόριζε τους ερμηνευτές του να σταθούν σε σχήμα πετάλου.
Διαφορετικές μελωδικές γραμμές, η μία καλύπτει την άλλη, αφού σκοπός δεν ήταν η καθαρότητα απόδοσης του κειμένου αλλά η επιβλητικότητα των ηχητικών κυμάτων από χορωδίες στημένες σε διάφορα σημεία του ναού.
Σαράντα διαφορετικές φωνές , άλλοτε να αποτελούν ενότητα κι άλλοτε σε ανεξάρτητη κίνηση, σε ένα στυλ μιμητικό, μέσα σε ένα κομψό κι αρμονικό πλαίσιο.
Κι ενώ κανείς θα περίμενε τη μονοτονία του χάους μες σ'αυτό τον φωνητικό κυκεώνα, η ανάπτυξη των θεμάτων και ο τρόπος  ανάθεσή τους στις φωνές δημιουργεί νέες μουσικές ιδέες, που οδηγούν στην απόλυτη κορύφωση!

Ο Τάλλις επεδίωξε την αίσθηση απουσίας διαστημάτων αναπνοής, γιατί έτσι φαντάζονταν εκείνη την εποχή ότι τραγουδούσαν οι άγγελοι.
Και δεν χρειάζονται "βροντές", οι Άγγελοι!
Μοναχά ανεπαίσθητες ανάσες...και με το βελουδένιο τους πουκάμισο να κάνουν τη γη μας, ουρανό...

To ακούμε σε μια εξαιρετικά υψηλής ποιότητας, κατά την ταπεινή γνώμη μου, ερμηνεία από  ένα φωνητικό σύνολο ειδικευμένο στις εκτελέσεις a cappella ιερής, παλαιάς φωνητικής μουσικής, τους βρετανούς "Tallis Scholars", ένα από τα κορυφαία σύνολα του κόσμου στην Αναγεννησιακή πολυφωνία!

Της ΕΛΠΙΔΑΣ λάμπος και ύμνισμα, φίλοι μου!
Χαρούμενη, αισιόδοξη, ελπιδόσπαρτη, ευνοϊκή και μ'ούριο άνεμο, Κυριακή!Και μεις όλοι αυθεντικοί, αληθινοί και ειλικρινείς με τον εαυτό μας, γνώστες των απεριόριστων δυνατοτήτων μας σε μια διαδικασία διαμόρφωσης της προσωπικής μας ταυτότητας..

Αφιερωμένο στους μαθητές μου-συμμετέχοντες στη θεατρική παράσταση "ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ μας ΤΣΙΡΚΟ" την 24η Ιουνίου 2016.

Μπαχ: Μια καντάτα για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή...

Jacopo Pontormo: "Ιωάννης είναι το όνομά του"

"Εις δε την Ελισάβετ συνεπληρώθη ο χρόνος να γεννήση και εγέννησε υιόν.

Και ήκουσαν οι γείτονες και οι συγγενείς της ότι έδειξε μέγα και θαυμαστόν το έλεός του ο Κύριος εις αυτήν, με το να της χαρίσει εις τέτοιαν ηλικίαν υιόν, και όλοι έχαιρον μαζί της.

... Και ωνόμαζαν αυτό Ζαχαρίαν, με το όνομα του πατρός του.

Η μητέρα όμως του παιδιού, φωτισμένη από το Πνεύμα του Θεού, είπεν· "όχι Ζαχαρίας, αλλά Ιωάννης θα ονομασθεί"[...]

Ερωτούσαν δε με νεύματα τον πατέρα του, τι όνομα θέλει να δώσουν εις αυτό.

Και Εκείνος, αφού εζήτησε μίαν μικράν πλάκαν, έγραψε τας λέξεις· "Ιωάννης είναι το όνομά του".

(Κατά Λουκάν: 1, 58-70)

Σήμερα, 24 Ιουνίου, η Εκκλησία γιορτάζει το Γενέθλιο του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Ο Αη-Γιάννης ήταν γιος του υπέργηρου Ζαχαρία και της Ελισάβετ που αγαπούσαν τον Θεό, όμως εκείνος δοκίμαζε την υπομονή τους και την πίστη τους, που για πολλά χρόνια δεν άκουγε την δέησή τους να τους χαρίσει παιδί.

'Οταν του το ανακοίνωσε ο Άγγελος πως θα αποκτήσει γιο, εκείνος απόρησε, ζήτησε βεβαιώσεις γιατί δεν πείστηκε από τα λόγια του, γι'αυτό και έμεινε άλαλος μέχρι την ημέρα της γέννησης του γιου του...

Ο Γ.Σ.Μπαχ συνέθεσε τρεις καντάτες για την περίσταση:

1. "Ihr Menschen, rühmet Gottes Liebe, BWV 167", 24 Ιουνίου 1723

2. "Christ unser Herr zum Jordan kam, BWV 7", 24 Ιουνίου 1724 και

3. "Freue dich, erlöste Schar, BWV 30", 24 Ιουνίου 1738, που προτείνω να ακούσουμε σήμερα.

Γράφτηκε για τον εορτασμό και πρωτοπαρουσιάστηκε ανήμερα  24 Ιούνη 1738.

Το λιμπρέτο της ιερής καντάτας του  Μπαχ έγραψε ο συνεργάτης του, Πίκαντερ βασισμένος στο παραπάνω απόσπασμα από το Ευαγγέλιο του Λουκά, και το αντίστοιχο χωρίο από το Βιβλίο του Ησαΐα.

Ανήκει στις συνθέσεις των χρόνων της Λειψίας, αποτελείται από 12 movements χωρισμένα σε 2 μέρη προκειμένου να εκτελούνται πριν και μετά το κήρυγμα.

Απαιτούνται τέσσερις σολίστες(μία για κάθε φωνη ανδρική και γυναικεία) , φλάουτα, όμποε, τοξοτά, κοντίνουο,  πλαισιώμενα από 4φωνη χορωδία.

Σχετικά με το ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ: 

Την περίοδο του Μεσαίωνα που η παιδική θνησιμότητα ήταν συχνή, συνηθιζόταν στις περιπτώσεις επιτυχημένης γέννησης να χαρίζονται στη λεχώνα δίσκοι ζωγραφισμένοι με παραστάσεις από την Βίβλο, κυρίως τη  Γέννηση της Παναγίας ή του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Ο συγκεκριμένος δίσκος φιλοτεχνήθηκε το 1526 από τον κορυφαίο Jacopo Pontormo της Φλωρεντινής Αναγέννησης.Παριστά το Γενέθλιο του Ιωάννη με τον πατέρα-Ζαχαρία στο πλάνο δεξιά να γράφει στην πλάκα: "Ιωάννης είναι το όνομά του", όπως διασώζει ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

BACH: Freue dich, erlοste Schar

"O Στραβίνσκυ και ο εντοπισμός μιας χαμένης παρτιτούρας του"

[Με αφορμή τη γενέθλια επέτειο του Ιγκόρ Στραβίνσκυ, σαν σήμερα 17 Ιουνίου 1882,
ένα πρώιμο έργο του, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα]

Στο σπίτι του Κόρσακοφ(δεξιά) ενω δίπλα του ο μαθητής του, Ιγκόρ Στραβίνσκι

Ο Ιγκόρ Στραβίνσκι θεωρούσε το έργο ως το καλύτερό του!

Είναι σύνθεση της νεότητάς του και γράφτηκε στη μνήμη του δασκάλου του, Ρίμσκι-Κόρσακοφ, που είχε πεθάνει το 1908.
Τιτλοφορείται "Pogrebal'naya Pesnya" ή "Funeral Song" (ελληνιστί "Ελεγείο" και εκτελέστηκε μόνο μία φορά, το 1909, στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης.

Όταν ο Στραβίνσκι είχε μεταναστεύσει στη Δύση, έχασε τα ίχνη των χειρογράφων που είχε αφήσει στο πατρικό του σπίτι και οι ειδικοί πίστευαν πως το "Ελεγείο" είχε καταστραφεί μετά τη Ρωσική Επανάσταση, κάτι, που είχε προκαλέσει τεράστια θλίψη στο συνθέτη...


Ανακαλύφθηκε το 2014 από μια παρατηρητική βιβλιοθηκονόμο του Ωδείου της Αγίας Πετρούπολης που στην προσπάθειά της να οργανώσει τη μετακόμιση των αρχείων του Ωδείου, πρόσεξε το όνομα του συνθέτη σε μια χειρόγραφη παρτιτούρα.

Ο Στραβίνσκι είχε αποκαλέσει το έργο "το καλύτερο των έργων του πριν από το "Πουλί της φωτιάς" και το πλέον προχωρημένο σε ό,τι αφορά τις χρωματικές του αρμονίες".

Πρόκειται για σύνθεση που αποκαλύπτει τη μουσική δύναμη του νεαρού μουσουργού, μια απροσμέτρητα γοητευτική μουσική με την οποία όχι μόνο τιμά τον δάσκαλο Κόρσακωφ, αλλά προσπαθεί να δείξει την  ευγνωμοσύνη του για την προσοχή που εκείνος είχε επιδείξει στο πρόσωπό του, διδάσκοντάς τον.
Μην ξεχνάμε πως ο Στραβίνσκι άρχισε μαθήματα σύνθεσης σχετικά αργά.Δεν ήταν ποτέ ένα παιδί-θαύμα και οι συνθέσεις του ενώ παρουσίαζαν μουσική καλαισθησία, υπολείπονταν σε πρωτοτυπία.
Ο Ρίμσκι-Κορσάκοφ, διδάσκοντας τον Στραβίνσκι ιδιωτικά, επέδρασε στην ταχεία πρόοδό του, ωθώντας τον να πειραματιστεί χρησιμοποιώντας την ορχήστρα ώστε να δημιουργήσει την ηχητική παλέτα του. 

Σήμερα οι αναλυτές διακρίνουν στο "Ελεγείο"  Βαγκνερικές επιδράσεις και δη από τον κύκλο του "Δαχτυλιδιού".

Ο συνθέτης στην εισαγωγή του "Funeral Song" πλάθει μια μυστηριακή ατμόσφαιρα με "ομιχλώδεις" αρμονίες πάνω σε μια δυσοίωνη μελωδία.
Στη συνέχεια ακούγεται ένα κομψό, γεμάτο ευγένεια θέμα από το κόρνο, που μετατοπίζεται στα τοξοτά, αλλά και σε όλα τα όργανα της ορχήστρας, καθώς κατά δήλωση του μουσουργού- προσπάθησε να οργανώσει "μία λιτανεία απ' όλα τα όργανα της ορχήστρας, που με τα σολιστικά περάσματά τους θα άφηναν στον τάφο του δασκάλου το στεφάνι τους με τη συνοδεία ψιθυριστών τρέμολο, ακριβώς όπως ακούγονται οι δονήσεις από τις μπάσες φωνές μιας χορωδίας".

Οι μελωδίες θυμίζουν ύμνους της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώ ιδιότυπη "ορχηστρική λιτανεία" ολοκληρώνεται με παρεμβάσεις των χάλκινων πνευστών που παραπέμπουν στον Βάγκνερ.

 Igor Stravinsky: "Pogrebal'naya Pesnya ή Funeral song"
Valery Gergiev-Mariinsky Orchestra:

Το κείμενο στηρίχτηκε σε στοιχεία από: theguardian.com, newyorker.com, flash.gr

Τα ΠΑΙΔΙΑ του ΠΕΙΡΑΙΑ, ένα "τόσο ασήμαντο τραγούδι"

[Διαβάζοντας πως σαν σήμερα μάς άφησε...πώς αλλιώς να σας καληνυχτίσω;...]

Αλησμόνητος και λατρεμένος μας ο Μάνος της καρδιάς μας!

Αληθινός καλλιτέχνης, σπουδαίος και μοναδικός!

Ένας δημιουργός, που "αδιαφορούσε για την δόξα, πίστευε στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει βαθιά, κι όχι σ’ αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες συνήθειές μας", για να μιλήσω με τα δικά του λόγια...

Χωρίς έπαρση, αλλά και χωρίς να μασάει τα λόγια του!

Ετοιμόλογος, με το θάρρος της γνώμης του, που την έλεγε ακόμα κι όταν απέναντί του είχε γίγαντες!!!

"Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι η μεγαλύτερη πριμαντόνα του κόσμου 

θα τραγουδούσε τόσο μέτρια αυτό το μέτριο τραγούδι!!!"

Τάδε έφη Μάνος Χατζηδάκις, όταν άκουσε να τραγουδά η Μαρία Κάλλας το τραγούδι του: 

"Τα Παιδιά του Πειραιά".

Ένα τραγούδι, για το οποίο ο συνθέτης, που έφυγε από κοντά μας σαν σήμερα 15 Ιουνίου του '94 είχε βραβευτεί με Όσκαρ.

Γραμμένο για την ταινία "Ποτέ την Κυριακή", σε σκηνοθεσία και σενάριο Ζυλ Ντασέν και πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.

Μπορείτε να δείτε τη βράβευση στις Κάννες εδώ.

Η ιστορία λέει πως ο Χατζιδάκις πέταξε το αγαλματάκι στα σκουπίδια, απ'όπου το περιμάζεψαν η οικιακή βοηθός και η αδελφή του...

Αντίθετος με το θεσμό και τη σημασία του, μιας και τα  Βραβεία είχαν πέσει θύματα του λάιφ-στάιλ και  της  ελίτ του Χόλιγουντ, δεν πήγε  να το παραλάβει.

Του στάλθηκε ταχυδρομικώς.

Μαθήματα ποιότητος έδινε ο Μάνος!Ποιος τον άκουγε, όμως;

Όσο για το συμβάν και το σχόλιο με την Κάλλας..,, να πω πως δεν είχε διόλου προσβλητικό χαρακτήρα απέναντι στη μεγάλη ντίβα της όπερας...

Ίσα-ίσα!Ήθελε να υπογραμμίσει πόσο εύκολα, ακόμα και σοβαρά και υψίστου βεληνεκούς άτομα, μπορούν να υποκύψουν σε "ασημαντότητες"...

Τα "Παιδιά του Πειραιά", αν και του χάρισαν παγκόσμια αναγνώριση, θεωρούνταν απ'τον ίδιο μια "ανοησία", όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Χατζιδάκις, και θεωρούσε αδικία ο κόσμος να τον γνωρίζει μέσα από ένα "τόσο ασήμαντο" τραγούδι!

 Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

"O σκλάβος μπαρμπα Θωμάς που ήταν λεύτερος"

Σήμερα πάμε ταξιδάκι στο Κονέκτικατ..Κάπως μακριούτσικα, θα σκεφτείτε...Είναι όμως ευκαιρία να δούμε έστω και νοερά την "καλλονή των πόλεων", αυτής της Πολιτείας, το Χάρτφορντ!

Έτσι είχε γράψει ο Μαρκ Τουαίιν λίγο πριν το θάνατό του:

"Of all the beautiful towns it has been my fortune to see this is the chief ! 

Από όλες τις όμορφες πόλεις που είχα την τύχη να δω, αυτή είναι η αρχηγός!"

features.letsgoarts.org

Από τα αξιοθέατά της, που κάθε ταξιδιώτης επιβάλλεται να επισκεφθεί, είναι το Riverside Park.

Απέραντη έκταση πρασίνου κατά μήκος του ποταμού, ρυάκια, βόλτες στα ανθοστόλιστα μονοπάτια του.
Ανάμεσά τους και πλήθος γλυπτών, καθένα με τη δική του ιστορία.
Σήμερα στεκόμαστε σε κείνο του Αβραάμ Λίνκολν που απλώνει το χέρι σε μια γυναίκα να τη συγχαρεί...

Η Ιστορία έχει καταγράψει την περίφημη φράση, που λέγεται πως είπε:

"Ώστε αυτή είναι η μικρή κυρία που έκανε αυτόν τον μεγάλο πόλεμο".

Η μικρή κυρία ήταν η Χάριετ Μπίτσερ Στόου, η αμερικανίδα συγγραφέας, που γεννήθηκε σαν σήμερα 14 Ιουνίου του 1811.

Μεγαλωμένη σε ένα περιβάλλον ανθρώπων του πνεύματος ανέπτυξε το ταλέντο της στη γραφή από νωρίς, δημοσιεύοντας διηγήματα σε σχολικά έντυπα.
Ζούσε στο Οχάιο, μια ελεύθερη Πολιτεία, που όμως μόνο ένα ποτάμι τη χώριζε από άλλες που επικρατούσε δουλεία.
Ήταν αμέτρητες οι φορές που η Χάριετ είδε σκλάβους να αγωνίζονται να περάσουν τον ποταμό, λαχταρώντας την ελευθερία τους. Εκείνη η αγωνία, που διέκρινε στο πρόσωπό των βασανισμένων αυτών ανθρώπων, τη συγκινούσε βαθιά.

Σπαρακτικές οι σκηνές των δούλων, χαράκτηκαν στη μνήμη και την καρδιά της.

Όλα καταγράφηκαν στο μνημειώδες έργο της: "Η καλύβα του μπαρμπα Θωμά", βιβλίο που έγινε ανάρπαστο, μεταφράστηκε σε όλες τις γλώσσες και έγινε ερέθισμα για την έναρξη αγώνων κατά της δουλείας.

Ο Μπάρμπα-Θωμάς είναι ένας νέγρος δούλος που αγαπάει τους ανθρώπους, λευκούς και μαύρους, κάνει πάντα το καλό και δέχεται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα του γιατί πιστεύει στο θεό και στο δίκαιο. Όμως η κοινωνία των ανθρώπων είναι άδικη και σκληρή, γεμάτη πόνο και εκμετάλλευση. Ο Μπάρμπα-Θωμάς θα καταδιωχθεί, θα τιμωρηθεί και τέλος θα πεθάνει μαρτυρικά.

"Μόνο μιζέρια είναι η ζωή μας. Μόνο μιζέρια! Γιατί να προσπαθώ να κάνω το οτιδήποτε, να γίνω οτιδήποτε; Τι αξία έχει να ζω; Μακάρι να πέθαινα… Αφέντης μου! 

Και ποιος τον όρισε αφέντη μου; Αυτό σκέφτομαι συνέχεια. Τι δικαιώματα έχει επάνω μου; 

Είμαι τόσο άντρας όσο κι αυτός. Ποιο δικαίωμα έχει λοιπόν να με κάνει να δουλεύω σαν άλογο του κάρου; 

Να με παίρνει από μια δουλειά που μπορώ να την κάνω καλύτερα απ’ αυτόν; 

Λέει πως θα με δαμάσει και θα με ταπεινώσει... δε χάνει ευκαιρία για να με προσβάλει και να με βασανίσει.

Χτες μόλις, εκεί που φόρτωνα πέτρες στο κάρο, ο νεαρός γιος του, στεκόταν και πλατάγιζε το μαστίγιο τόσο κοντά στο άλογο, που το τρόμαξε το έρημο  .

Όσο πιο ευγενικά μπορούσα, του ζήτησα να σταματήσει. 

Κι εκείνος γύρισε κι άρχισε να κοπανάει εμένα με το βούρδουλά του. 

Του έπιασα τότε το χέρι, κι ο νεαρός άρχισε να κλοτσάει και να τσιρίζει∙ και, σαν τον άφησα, πήγε τρέχοντας στον πατέρα του να του πει πως τον παίδευα. 

Εκείνος τότε μ’ έδεσε σ’ ένα δέντρο, έκοψε βίτσες, τις έδωσε στο μικρό αφέντη και του είπε να με δείρει μέχρι να κουραστεί. Κι έτσι έγινε!…"

Το όνομα του Stephen Foster, το γνωρίζουμε όλοι οι μουσικόφιλοι.
Είναι ο "πατέρας της Λαϊκής αμερικανικής μουσικής". Πολλές από τις δημιουργίες του είναι μπαλάντες που περιγράφουν τη ζωή στις φυτείες του Νότου.

Μάλιστα σε ένα σόου λαϊκής ψυχαγωγίας,  ιδιαίτερα δημοφιλές στα μέσα του 19ου αι., με χορό, τραγούδι και κωμικά σκέτς, όπου λευκοί καλλιτέχνες με βαμμένα μαύρα πρόσωπα κορόιδευαν τις  συμπεριφορές των σκλάβων προσπάθησε να εξανθρωπίσει τους χαρακτήρες, να τους εμφυσήσει μια διαφορετική πνοή, και ταυτόχρονα να μεταφέρει την αίσθηση ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την εθνικότητα,την κοινωνική τάξη και την οικονομική κατάστασή τους, έχουν τα ίδια συναισθήματα και την ίδια ανάγκη για μια ευτυχισμένη ζωή!
Προέτρεπε δε, τους λευκούς τραγουδιστές να μην γελοιοποιούν τους μαύρους αλλά να προσπαθούν να κάνουν το κοινό τους να νοιώσει συμπάθεια γι'αυτούς.

Συγκινημένος από την ανάγνωση της "Καλύβας του μπάρμπα Θωμά", o Stephen Foster έγραψε το αγαπημένο τραγούδι "My old Kentucky home, goodnight", που από το 1928 καθιερώθηκε ως επίσημο τραγούδι της Πολιτείας του Κεντάκυ.

[Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από εργασία που παρουσιάστηκε τον Απρίλη του 1995 σε εκδήλωση για την "Κατάργηση της δουλείας", που είχαμε ετοιμάσει με μαθητές του 19ου Γυμνασίου Πάτρας, όλα μέλη της χορωδίας του σχολείου]

"Πεσσόα: ο Φερνάντο κι ο σωσίας Αλεξάντερ..."

"Η ψυχή μου είναι μια μυστική ορχήστρα. 

Αγνοώ τι είδους όργανα, βιολιά και άρπες, τύμπανα και ταμπουράδες ηχούν και στριγκλίζουν μέσα μου.
Όλα, μια συμφωνία".

Fernando Pessoa "Ετερωνυμία", Carlos Bottelho 

[Με αφορμή τη σημερινή γέννηση(13 Ιουνίου 1888 ) του  Πορτογάλου ποιητή και συγγραφέα Φερνάντο Πεσσόα]

"Ζωή είναι να είσαι ένας άλλος!"

Είναι λόγια του "πολυσχιδούς" στην κυριολεξία, συγγραφέα, ο οποίος "εφηύρε" δεκάδες άλλους εαυτούς, ποιητές και πεζογράφους που ο καθένας τους είχε διαφορετική θεματολογία και ύφος, τους περιβόητους "ετερώνυμους", προκειμένου να κινηθεί στο δικό του σύμπαν.
Ένα σύμπαν δαιμονικό, μα και συναρπαστικό, κάτι σαν παιχνίδι, όπου ο κάθε ετερώνυμος είναι σωσίας ενός άλλου ετερώνυμου και όλοι μαζί σωσίες του ίδιου του Πεσσόα.

"Να αισθάνομαι τα πάντα μ' όλους τους τρόπους, 

να 'χω όλες τις απόψεις,  

να 'μαι ειλικρινής αντιφάσκοντας κάθε λεπτό".

Ο φυσιολάτρης φιλόσοφος  Αλμπέρτο Καέιρο, ο αρχαιολάτρης, επικούρειος, κλασικιστής-φιλόλογος Ρικάρντο Ρέις, ο μοντερνιστής μηχανικός, οπαδός των νέων τεχνολογιών  Άλβαρο ντε Κάμπος, ο βοηθός λογιστή Μπερνάντο Σοάρες, ο αγγλόφωνος Αλεξάντερ Σερτς, ένας χαρακτήρας που δημιουργήθηκε στη νεότητα του ποιητή, όταν ζούσε στη Νότια Αφρική, όπου η οικογένεια είχε μεταναστεύσει μετά το θάνατο του πατέρα.

Όλα αυτά, όπως φυσικά θα γνωρίζετε είναι τα ψευδώνυμα(καμμιά εβδομηνταριά στον αριθμό) με τα οποία ο Πεσσόα υπέγραφε τα έργα του.
Είναι οι μορφές της προσωπικότητας του λογοτέχνη, με τις οποίες εκφράζει  τις επιθυμίες, τα όνειρα, τους πόθους και τις αγωνίες του.

Γκράφιτι στην Πορτογαλία, εμπνευσμένο από τους ετερώνυμους του Πεσσόα

"Είτε γράφουμε είτε μιλάμε είτε απλώς κοιταζόμαστε

Πάντα απόντες είμαστε. Αυτό που είμαστε

Δε μεταγγίζεται σε λόγια ή σε βιβλίο.

[...]

Του εαυτού μας γνώστες δεν είμαστε.

Από ψυχή σε ψυχή να γεφυρωθεί δε γίνεται η άβυσσος.

Με καμιά δεξιότητα του σκέπτεσθαι,

Με καμιά απάτη του φαίνεσθαι.

Στο βαθύτερο εγώ μας, είμαστε αγεφύρωτοι

[...]

Είμαστε τ' όνειρο του εαυτού μας, ψυχές που αντιφεγγίζουν,

Και ο καθένας για τον άλλο ονειρεύεται όνειρα άλλου"

(ΣΟΝΕΤΑ του ετερώνυμου Αλεξάντερ Σερτς, "Τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου", εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ)

Σαν Αλεξάντερ Σερτς χτίζει μιαν υποβλητική ατμόσφαιρα και στοχάζεται τα μεγάλα πάθη τα οποία είναι σε θέση να εμπνεύσει η Τέχνη.
Βαθιά ρομαντικός, εραστής της νοσταλγίας, ταξιδευτής του ονείρου, γιος της αμφιβολίας.

Αυτός ο ετερώνυμος του Πεσσόα είναι που θα εμπνεύσει τον πορτογάλο Luis Tinoco στο έργο του "Tα ΣΟΝΕΤΑ του Σερτς", για υψίφωνο και ορχήστρα εγχόρδων, όπου  διερευνά μουσικά την πολύπλευρη προσωπικότητα του Πεσσόα και την ικανότητά του να ξεφύγει από τον εαυτό του.
Μια μουσική πραγματεία πάνω σε θέματα όπως το όνειρο, η αναζήτηση, η άβυσσος της ψυχής, η φαντασία, το απωθημένο, η ανησυχία για το ανεξέλεγκτο, η μύηση στο μυστήριο της ανθρώπινης συνείδησης...

«Όσο πιο πολύ με βρίσκω, τόσο περισσότερο χάνομαι. 

Όσο περισσότερο δοκιμάζομαι, τόσο περισσότερο διαπιστώνω 

ότι είμαι λουλούδι και πουλί...αστέρι και σύμπαν»

"O Ρ. ΣΤΡΑΟΥΣ στην Ελλάδα - ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ - ΑΡΙΑΔΝΗ"

Richard Strauss in Athens, 1926 / by pinterest

"Ο Μουσικός, ο Ποιητής, η Ιέρεια και ο Αρχιτέκτων ανέπνεαν και ζούσαν 

στην περιοχή του Ομφαλού της Γης, με την συνύπαρξη των δύο θεών. 

Του Απόλλωνα και του Διόνυσου ".

Aυτά γράφει ο Θάνος Κωνσταντινίδης στο δοκίμιό του: " Ο ΡΙΧΑΡΝΤ ΣΤΡΑΟΥΣ ΣΤΟ ΔΕΛΦΙΚΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΩΝ", που πραγματεύεται την επίσκεψη του συνθέτη στο σπίτι του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού στους Δελφούς.

Ο Ρίχαρντ Στράους, που λόγω της σημερινής γενέθλιας επετείου του (11 Ιουνίου 1864) είμαστε πολλοί οι φίλοι που αποφασίσαμε να κοινοποιήσουμε δημιουργίες του, επισκέφτηκε την Ελλάδα την άνοιξη του 1926, προκειμένου να διευθύνει συναυλίες του στο Θέατρον Κεντρικόν και στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Συναντήθηκε με τον ποιητή μας Άγγελο Σικελιανό, που του εκμυστηρεύτηκε το όραμά του για τις "Δελφικές Γιορτές" και τον κάλεσε στους Δελφούς.

Ο Στράους αντικρύζοντας την αγριότητα και τραχύτητα του Παρνασσού φαίνεται να απόρησε, λέγοντας:
"Πώς ένας τόσο απότομος τόπος όπως αυτός, γέννησε θεούς και προστάτες Μουσικής, όπως ο Απόλλων και οι Μούσες;"

Είχε οραματιστεί κι αυτός με τη σειρά του ένα "Ναό Μουσικής" στην Ελλάδα, όπως τον ονόμασε, όπου θα δεχόταν ετήσια συνθέτες και έργα τους από όλο τον κόσμο...και η τότε κυβέρνηση τού είχε παραχωρήσει την κατάλληλη έκταση για την οικοδόμησή του.
Γι'αυτό και στη συνάντηση υπήρχε κι ο αρμόδιος αρχιτέκτονας, να δώσει τις απαιτούμενες συμβουλές.
Ο Στράους ήταν ενθουσιασμένος με την ιδέα, καθώς είχε μαγευτεί και από το εκτυφλωτικό φως του ελληνικού ήλιου, το απέραντο γαλάζιο τ'ουρανού που δεν ξεχωρίζει από κείνο της θάλασσας και εκστασιασμένος δηλώνει:

"Ποτέ στην ζωή μου δεν θα μπορέσω να ξανασυνθέσω χειμώνα!"

Στις συναυλίες που έδωσε εκείνη την περίοδο στην Αθήνα ο Στράους, παρουσίασε ανάμεσα στα έργα του και την "Αριάδνη στη Νάξο", όπερα, που φημολογείται πως λόγω αυτής ο συνθέτης έγινε επίτιμος δημότης του νησιού.
Μια όπερα εμπνευσμένη από το γνωστό μύθο της κρητικής βασιλοπούλας που ερωτευμένη με το Θησέα, τον οποίο βοηθά με το μίτο να σκοτώσει το Μινώταυρο, τον ακολουθεί στο ταξίδι επιστροφής του στην Αθήνα.
Για να ξεκουραστούν κάνουν μία στάση στη Νάξο.
Εκεί, στο όνειρο του Θησέα εμφανίστηκε ο θεός Διόνυσος, λέγοντάς του να φυγει χωρίς την Αριάδνη γιατί η μοίρα επιθυμεί να μείνει εκεί και να γίνει γυναίκα του θεού.

"Με το καράβι του Θησέα

σ’ αφήσαμε στη Νάξο γυμνή,

μ’ ένα στα πόδια σου

θαλασσινό σκουτί.", 

γράφει στο ομώνυμο ποίημά του ο Ν.Καββαδίας.

Η Αριάδνη το επόμενο πρωί διαπιστώνοντας την εγκατάλειψή της αρρωσταίνει και αποφασίζει να αυτοκτονήσει πέφτοντας στη θάλασσα.

ΑΡΙΑΔΝΗ:

"Κάθισα παγωμένη στον βράχο ατενίζοντας τη θάλασσα, 

κι όσο ήταν από πέτρα το κάθισμα, τόσο ήμουν πέτρα κι εγώ".

(Οβίδιος)

Το μυθολογικό επεισόδιο της εγκατάλειψης της νεαρής βασιλοπούλας αποτυπώνεται μουσικά στο δεύτερο μέρος της αριστουργηματικής όπερας του Στράους, που οι πιστές φίλες της προσπαθούν να την παρηγορήσουν και να την κάνουν να ξεχάσει τον Θησέα.
Μάταια, όμως...Η απώλεια του έρωτά της την έχει γεμίσει βαθιά θλίψη που μέσα στην οδύνη της αναπολεί την αγάπη τους και τραγουδά:

"Ein schönes war: hieß Theseus-Κάποτε ήταν όμορφα, Θησέα..."

Ακούμε την άρια από την παράσταση στη Μετροπόλιταν Όπερα το 1963 με τον Karl Böhm στο πόντιουμ και τη μεγάλη αυστριακή υψιφώνο Leonie Rysanek στον ομώνυμο ρόλο:

"ΡΟΜΠΕΡΤ ΣΟΥΜΑΝ, στον αστερισμό των Διδύμων"

Τα φιλιά της καληνύχτας μου συνοδεύονται με όμορφη, μοναδικής έμπνευσης, λυρισμού, ευαισθησίας και συμβολισμών, μουσική εξ  αφορμής τη σημερινής γενέθλιας επετείου του μεγάλου ρομαντικού συνθέτη Ρόμπερτ Σούμαν.

Γεννημένος την 8η Ιουνίου του 1810, γνήσιο "Διδυμάκι" ο Σούμαν, έχει μάλλον όλα τα χαρακτηριστικά του αγαπητού, κατ'εμέ, ζωδίου...

Ενεργητικοί, παρορμητικοί, ευαίσθητοι, ευρηματικοί, πνευματώδεις, μα και άστατοι οι Δίδυμοι!
Πολλοί, λόγω των συχνών  εναλλαγών στη συμπεριφορά τους και των κυμαινόμενων διαθέσεών τους, τούς χαρακτηρίζουν ως "διχασμένες προσωπικότητες".

Γόνιμη η φαντασία του Σούμαν επινοούσε από μικρός  φανταστικούς χαρακτήρες, διαφορετικούς μεταξύ τους, με τους οποίους συνομιλούσε κιόλας!
Ο συνθέτης έβλεπε τον εαυτό του σαν δύο ξεχωριστές οντότητες, που μάλιστα στο μουσικό του κόσμο είχαν και όνομα: "Φλορεστάν"  και "Ευσέβιος"!

Ο πρώτος ήταν εξωστρεφής, εκδηλωτικός, ενθουσιώδης, ενώ ο δεύτερος ευαίσθητος, τρυφερός, στοχαστικός κι εσωστρεφής.
Τα ονόματα αυτά χρησιμοποιούσε και στα άρθρα του ως κριτικός μουσικής.
Η αντιθετική προσέγγιση στις αξιολογήσεις του αντανακλά την ιδιοσυγκρασία του.
"Ο Φλορεστάν και ο Ευσέβιος είναι η διττή φύση μου", έλεγε...

*****

Ο ήρεμος, γλαρός, ονειροπόλος,  "Ευσέβιος" κι ο παθιασμένος, φλογερός, εκρηκτικός "Φλορεστάν" παρουσιάζονται στο έργο του "Carnaval, Op. 9", δύο από τα 21 μέρη, που συνδέονται με ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο γι'αυτό και ο δεύτερος τίτλος:  "Μικρές σκηνές σε τέσσερις νότες".

[Οι 4 νότες αποτελούν ένα κρυπτογράφημα, για το οποίο έχουμε γράψει παλιότερα.
Απλά υπενθυμίζω πως ο συνθέτης μετατρέπει γράμματα σε μουσικούς τόνους...(π.χ  μέρος του ονόματός του: SCH-um-A-nn ή το όνομα της πόλης Asch, απ' όπου καταγόταν η πρώτη του μνηστή)].

Η πραότητα και η ηρεμία του Ευσέβιου εκφράζεται σε ένα "Adagio σε Μι Υφεση Μείζονα", ενώ το πάθος και η ορμή του Φλορεστάν σε ένα  "Passionato σε σολ ελάσσονα".

Μελαγχολικό, βαθιά ονειρικό το πρώτο, με μαλακή φραστική ανάπτυξη...
Το δεύτερο, σκιαγραφεί έναν αντίθετο  χαρακτήρα, ευέξαπτο, με ξεσπάσματα, κάνοντας  χρήση ταχυτήτων και δυναμικών σε μια οργιώδη δεξιοτεχνία.


Το ακούμε σε μια εκπληκτική ερμηνεία από την Μιτσούκο Ουσίντα.
Ακρίβεια εκτέλεσης και χρωματισμών, πλήρης απόδοση του πλούτου των αρμονιών!'
Ομορφος, λεπτός ήχος ή απότομη έκρηξη όπου χρειάζεται, με τις φράσεις να αναπνέουν, οδηγώντας στην απόλαυση της ακρόασης.
Μέσα από την ερμηνεία της η "διχασμένη προσωπικότητα" του Ρόμπερτ Σούμαν αποκτά μια ευγλωτία, αξιοθαύμαστη!

1. Eusebius: 0:00-2:18 και

2. Florestan: 2:19-3:18

Aπό τον κορυφαίο Γεβγένι Κίσιν θα ακούσουμε ένα δεύτερο έργο-έμπνευση από τη διττή φύση του Σούμαν, την Piano  "Grosse Sonate", No. 1 - Op. 11.

Άρχισε να γράφεται γύρω στα 20, όταν ο Σούμαν ήταν αρραβωνιασμένος με  Ernestine von fricken και τελείωσε 15 χρόνια αργότερα όταν ήταν ερωτευμένος με την μετέπειτα γυναίκα του, Κλάρα.

Η πρώτη δημοσίευση της σονάτας έγινε κάτω από  τα ονόματα των Φλορεστάν και Ευσέβιου και ολοκληρώνεται σε 4 κινήσεις.

Η πρώτη κίνηση ανοίγει με μια μακρά, πολύ όμορφη εισαγωγή "Un poco adagio", με το κύριο θέμα να οδηγεί στην ευοίωνη ηχητικα δεύτερη κίνηση.
Ακολουθεί το "Allegro Vivace", πάνω σε θέμα ζωντανό και φλογερό.
Σύντομα εμφανίζεται εναλλακτικά σε αργό ρυθμό και με τρόπο αισθησιακό το κυρίως θέμα, προσφέροντας την  αντίθεση των χαρακτήρων.

Μετά την έξοχη πολύχρωμη ανάπτυξη, άλλοτε θυελλώδη, ορμητική κι άλλοτε συντετμημένη, σχεδόν μελαγχολική, ακολουθεί η "Aria".
Πολύ σύντομη, αλλά γεμάτη συναισθήματα , ρομαντισμό και  πάθος!
Έπεται το "Scherzo",  μια νευρώδης, ιδιόμορφη μελωδία αρχικά, που μεταστρέφεται σ'ένα  ήρεμο κι αρχοντικό "Intermezzo", με εμφανή την επίδραση του Σοπέν.

Το φινάλε "Allegro un poco Maestoso" είναι ένα ρόντο γεμάτο πλούσιο, μελωδικό υλικό, γρήγορα περάσματα, συνοδευτικές, επαναλαμβανόμενες και θορυβώδεις συγχορδίες, διαθέσεις που αντανακλούν τους δυο εσωτερικούς χαρακτήρες, τον ανήσυχο και διασπαστικό Φλορεστάν και τον στοχαστικό, πράο Ευσέβιο.
Η σονάτα κλείνει με μια  δεξιοτεχνικότατη coda.

«Ποπ-αρτ Αφροδίτες»

"Balloon Venus", Jeff Koons

Μ'αρέσει να χάνομαι στους απέραντους κόσμους της Τέχνης κι όποτε πέσει στα χέρια μου κάποια σχετική φυλλάδα με θέματα εικαστικά, δεν χάνω την ευκαιρία της μελέτης της.
Φυσικά, το ότι λατρεύω τα κλασικά θέματα, δε σημαίνει πως προσπερνώ ο,τιδήποτε εκκεντρικό, ιδιαίτερο, περίεργο κι ασυνήθιστο…
Κι ούτε είναι περιφρονητική ή ειρωνική η διάθεσή μου απέναντι στην μοντέρνα οπτική του καλλιτέχνη…
Ίσα –ίσα, το αντίθετο!
Μια μοντέρνα καλλιτεχνική δημιουργία, που παντρεύει την ιδιαίτερη έκφραση ενός σύγχρονου καλλιτέχνη με τον αρχαίο κόσμο, δίνει αφορμή γι’αυτή την εισαγωγή μου.

Ο Jeff Koons, ένας από τους πιο διάσημους Αμερικανούς σύγχρονους καλλιτέχνες αναμειγνύει τις προσωπικές του ανησυχίες με σύγχρονες μεθόδους τέχνης και δίνει τη δική του μοναδική εικονογραφία.
Η «Balloon Venus» του, εμπνέεται από ένα μικροσκοπικό Παλαιολιθικό ειδώλιο, που ο καλλιτέχνης προσαρμόζει στη μνημειακή γλυπτική του προτείνοντας, θα έλεγα, ένα νέο είδος ειδώλου…μια σύγχρονη θεά του έρωτα, με τη ματιά του ν’  αγκαλιάζει στοχαστικά την πληθωρικότητα και τις καμπύλες της…

-«Απεικόνιση της μαζικής κουλτούρας», ίσως σκεφτεί κάποιος…
-«Έμπνευση που ξεπερνά τα  όρια του κιτς», κάποιος άλλος…

Μη βιαστείτε να προβείτε σε κάθε είδους συμπεράσματα…
Αλλά και να το κάνετε, το αυτάκι του Τζεφ Κουνς να’στε σίγουροι πως δεν θα ιδρώσει! Αρνείται κατηγορηματικά την έννοια της κριτικής στην Τέχνη, και σε κάθε ευκαιρία προτάσσει πως «τα έργα του αγγίζουν όλον τον κόσμο»!

Άλλοι μιλούν για Τέχνη κι άλλοι για απάτη…
Άλλοι εξοργίζονται από την απληστία του μυαλού του κι άλλοι μαγεύονται από την ιδιοφυΐα του.
Οι πιο πολλοί τον αποκηρύττουν, τού γυρνούν την πλάτη, τον χλευάζουν με πάθος!
Υπάρχουν όμως κι άλλοι, που τον αποθεώνουν και τον χρίζουν σούπερ σταρ!
Διαλέξτε με ποιους θα ταχθείτε!

Αν πάραυτα επιμένετε στην  σκληρή, συντηρητική κριτική σας, ένα θα σας πω:
Αυτή η απαστράπτουσα και σε ροζουλί απόχρωση φουσκωμένη μορφή είναι αποκύημα της ομολογουμένως ανεξέλεγκτης φαντασίας του καλλιτέχνη, ερέθισμα που δόθηκε από ένα εμβληματικό άγαλμα στην ιστορία της τέχνης, την «Αφροδίτη του Willendorf».

Ένα σπουδαίο έκθεμα από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης!
Πρόκειται για αγαλματίδιο της Παλαιολιθικής Περιόδου, που παριστά γυναίκα και βρέθηκε στο χωριό Willendorf της Αυστρίας.

Το αγαλματίδιο, που έχει ύψος μόλις 11 εκατοστών, είναι κατασκευασμένο από ασβεστόλιθο,  βαμμένο με ώχρα, και οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν πως συνδέεται με την εγκυμοσύνη, καθώς τονίζονται  κάποια, σχετικά μ’αυτό, σημεία του σώματος, όπως η κοιλιά, το στήθος ή οι μηροί.

Δεν έχει πρόσωπο, και το κεφάλι δένεται με ζωνάρια κυκλικά, πιθανόν είδος κόμμωσης.
Πιστεύεται ότι απεικονίζει κάποια θεότητα της γονιμότητας.

Επειδή γυναικεία αγαλματίδια με τέτοια χαρακτηριστικά, είναι γνωστά ως ειδώλια της Αφροδίτης, έτσι και το συγκεκριμένο ονομάστηκε «Αφροδίτη του Βίλλεντορφ».


Ξαναρίχνω τη ματιά μου στο ειδώλιο του Κουνς…
-«Παρωδία αρχαιότητος»;…σκέφτομαι…
-«Ιεροσυλία» ;…
-«Σφαγιασμός της κυρίαρχης αισθητικής»;.. Κι αυτό όμως, δεν είναι τέχνη;

Θέλω να βρω δικαιολογία. Γι’αυτό και βιάζομαι  ν’απαντήσω…
Μπορεί η αισθητική του να’ναι μακράν της δικής μου, των στερεοτύπων και της ρομαντικής αντίληψής μου περί τέχνης, όμως όχι!
Δεν είμαι εγώ αυτή που θα θα θέσει συρματόπλεγμα στον «διαφορετικό» αναζητητή καλλιτέχνη.
Και στην τελική, η Αφροδίτη (είτε παλαιολιθική, είτε balloοn), σφραγίζει την ύπαρξη μιας συνεχούς ροής της ίδιας ιδέας…
Την άρρηκτη σχέση του σήμερα με το χτες.
Ετσι λοιπόν, προσπερνώ!Δεν θέλω ν’ανήκω στους πουριτανούς.
Η Τέχνη θέλει πρωτοπόρους, καινοτόμους και  τολμηρούς!
Κι ο κόσμος του Κουνς με το χρώμα, τη γυαλάδα, το πλεξιγκλάς ή το ατσάλι, τις προκλήσεις, τα υπονοούμενα, τα ίχνη αστειότητος και καυστικότητας στις δημιουργίες του, είναι μοναδικός.

Είναι ο εντυπωσιακός κόσμος της ποπ-αρτ, που στοχεύει να μηδενίσει τη διάκριση ανάμεσα στις έννοιες της εμπορικής και υψηλής τέχνης, αδιαφορώντας για ο,τιδήποτε δυσνόητο και δυσεξήγητο, προϊόν μιας "ελιτίστικης" διάθεσης.

Στα πλαίσια αυτής της φιλοσοφίας κινήθηκε και μια άλλη "Αφροδίτη" της οποίας ο Κουνς ανέλαβε να σχεδιάσει το εξώφυλλο.

Το άλμπουμ "Artpop" της Lady Gaga, που το εικαστικό μέρος του φέρει την υπογραφή του Τζεφ Κουνς, παρουσιάζει τη νεαρή καλλιτέχνιδα στο κέντρο, κρατώντας ανάμεσα στα πόδια της μια μπλε, γυαλιστερή, μεταλλική μπάλα, που μάλλον αντικατοπτρίζει τον αστραφτερό κόσμο της σόου μπιζ και στο φόντο να διακρίνεται μέσα από  τριγωνικές λωρίδες, η διάσημη "Αφροδίτη" του Μποτιτσέλι, σε μια ιχνηλάτιση της γυναικείας φύσης, της συνέχειας της ζωής, της διαρκούς ενέργειας, της απόλαυσης, της αισθητικής, της ομορφιάς...

Ο Κουνς πιο τολμηρός από ποτέ, απελευθερώνει την...τρελή ιλαρότητα!

Lady Gaga: "Venus"

Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr