Manuel de Falla: "Μάγος Έρωτας"

"Μανουέλ ντε Φάγια", Ignazio Zuloaga

Γεννήθηκε στο Κάντιθ σαν σήμερα  23 Νοεμβρίου 1876 και δίνει αφορμή να ακούσουμε "Μάγο Έρωτα",  αγαπημένοι φίλοι, να φλογιστούμε με το πάθος της ισπανικής μουσικής, που το ομώνυμο μπαλέτο του Μανουέλ ντε Φάγια, γεννά!

Ασύλληπτης ομορφιάς η μουσική του για το "El Amor Brujo", περιγράφει τη φλόγα, τη ζάλη, την απογειωτική μέθη, που βιώνουν οι ερωτευμένοι που κινούνται μέσα στη σφαίρα του μαγικού, του υπερανθρώπινου, του ιδεατού, του αποθεωτικού!

O ρυθμός φλαμένγκο είναι έντονος, καθώς ο ντε Φάγια εμπνεύστηκε τα περισσότερα μοτίβα του από την  Pastora Imperio, φημισμένη χορεύτρια φλαμένγκο της εποχής του, που υποδύθηκε και τον κεντρικό ρόλο στην πρεμιέρα το 1915.
Ο συνθέτης εστιάζει στο κάντε χόντο, το τραγούδι της οδύνης. Τα χτυπήματα των ποδιών, τα ρυθμικά παλαμάκια ακολουθούν τα ακομπανιαμέντα της κιθάρας, που αναδύονται μέσα από τις θρηνητικές εξωτικές κλίμακες της σύνθεσης.

Πάστορα Ιμπέριο στο "Μάγο Έρωτα"
(flamencasporderecho.com)

[Θυμίζω πως η ιστορία αφορά στον κρυφό έρωτα της τσιγγάνας Καντέλα για τον Καρμέλιο, που δεν μπορεί να ευδοκιμήσει αφού παρεμβαίνει το φάντασμα του πρώην συζύγου της.
Ζητά από μια φίλη της να αποπλανήσει το φάντασμα, όταν οι δυο ερωτευμένοι δίνουν το πρώτο ερωτικό φιλί τους.
Ο σύζυγος-φάντασμα τους αφήνει να ζήσουν τον έρωτά τους].


Παρακολουθούμε το "Danza ritual del fuego", έναν τελετουργικό χορό της φωτιάς, όπου οι τσιγγάνοι έχουν σχηματίσει κύκλο γύρω από την εστία της φωτιάς και η Καντέλα, ακολουθώντας δεισιδαιμονία του τόπου και της φυλής, χορεύει προκειμένου να απαλλαγεί από το φάντασμα-σύζυγό της, καθώς είναι στοιχειωμένη απ'αυτό.

Manuel de Falla: "El Amor Brujo-Danza ritual del fuego":

Στη σκηνή ακολουθεί το "Cancion del fuego fatuo", που το ακούμε από την εκπληκτική Victoria de los Angeles.

Manuel de Falla: "El Amor Brujo-Cancion del fuego fatuo":

"El Amor Brujo", ROD DAVIS, 
έμπνευση από τη σύνθεση(artzine.com)

Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Μάιλς  Ντέιβις στα "Σκίτσα από την Ισπανία" εμπνέεται και από την κλασική μουσική.
Πιο γνωστό το "Αdagio" από το Κονσέρτο Αρανχουέθ του Ροντρίγκο, αλλά ξεχωριστό  και το "Will-o'-the-wisp" από το "ΜΑΓΟ ΕΡΩΤΑ" του ντε Φάγια.


Ο Ντέιβις, πατώντας στο "Canción del fuego fatuo" καταφέρνει να προσεγγίσει το φολκλόρ της Ιβηρικής μέσω της μελωδικής γραμμής των πνευστών (το φλούγκελχορν αποδίδει την κύρια μελωδία), που υποστηρίζονται από τον ρυθμό των κρουστών.

Miles Davis :"Will O' the Wisp":

Tέλος, από τη Σουίτα του Μπαλέτου προτείνω να ακούσουμε την πιανιστική μεταγραφή του από τον ίδιο τον Μανουέλ ντε Φάγια από την εκπληκτική Alicia de Larrocha.

"Χένρυ Πέρσελ: εγκώμιο στην πολέμαρχο Βοαδίκεα"

Στη μνήμη του Χένρυ Πέρσελ η καλησπέρα μου, αγαπημένοι φίλοι.
Του σπουδαίου Άγγλου συνθέτη και οργανίστα της Μπαρόκ, που έφυγε σαν σήμερα  21 Νοεμβρίου 1695. 
Ανέπτυξε ένα εξαιρετικά ιδιότυπο "Αγγλικό" ύφος, γι'αυτό από πολλούς ονομάστηκε "Βρετανός Ορφέας"!
Από άλλους πήρε το προσωνύμιο:  "Βρετανός Μότσαρτ", καθώς συγκρίνουν τον Πέρσελ με τον Σαλτσβουργιανό Βόλφγκαγκ, που εκτός της μουσικής ιδιοφυίας, και οι δυο πέθαναν στην ίδια περίπου ηλικία (35 χρόνων ο Μότσαρτ, 36 ο Πέρσελ)...


Σχετικά με το θάνατό του, οι κακές γλώσσες αναφέρονται σε ένα περιστατικό που -αν μη τι άλλο- φανερώνει και την αδυναμία του συνθέτη στο αλκοόλ.
Πιθανή αιτία του θανάτου του ήταν ένα γερό κρυολόγημα που άρπαξε μια νύχτα που άργησε να γυρίσει από το καπηλειό και η εξοργισμένη σύζυγός του τον κλείδωσε και τον άφησε μέχρι τα ξημερώματα έξω από το σπίτι!


Τιμάμε τη μνήμη του με ένα έργο του, που θεωρείται το καλύτερό του για θέατρο:
"Bonduca, the British Heroine-Βοαδίκεα, η ηρωίδα των Βρετανών", εμπνευσμένο από την Μπουντίκα, βασίλισσα των Ικενών, μιας Κελτικής φυλής της Βρετανίας.

Ο ΘΡΥΛΟΣ:

"Η πολέμαρχος Βοαδίκεα", Λονδίνο 

Η Βοαδίκεα ήταν πανύψηλη, με παράστημα, με εξαιρετικά διαπεραστικό βλέμμα και κατακόκκινα, σχεδόν πύρινα, μακριά μαλλιά.
Πολλοί ίσως έχετε δει το γλυπτό της στο Λονδίνο, έξω από το κοινοβούλιο και δίπλα στο Μπιγκ Μπεν, που αγέρωχη, καμαρωτή, ατρόμητη και με περηφάνια ιππεύει την άμαξα με τα δυο της άλογα!
Η γενναία Βοαδίκεα διακρίθηκε για την πυγμή, το ψυχικό σθένος και την αποφασιστικότητά της!
Δεν είναι τυχαίο που το όνομά της στα αρχαία κελτικά σημαίνει: "Νικηφόρα" ή "Νίκη".
Μετά το θάνατο του βασιλιά-άντρα της, αναλαμβάνει η ίδια την εξουσία και επειδή δεν μπορεί να πληρώσει τους φόρους υποτελείας  στους Ρωμαίους, τη μαστιγώνουν δημοσίως και βιάζουν τις κόρες της.
Τότε, η κοκκινομαλλούσα "βάρβαρη" με την τραχιά φωνή (σύμφωνα με τις περιγραφές των Ρωμαίων ιστορικών), συγκεντρώνει το λαό της και ηγείται της επανάστασης των Ικενών.
Οι Βρετανοί κερδίζουν τη μια μάχη μετά την άλλη.
Η τελική μάχη πλησίαζε. Η Μπουντίκα οδήγησε τον στρατό της βόρεια για να συναντήσει τις ρωμαϊκές λεγεώνες, χωρίς να χάνει το θάρρος της.Πάνω στο άρμα της, αγκαλιά με τις κόρες της, οδηγεί τον λαό της και προσπαθεί να τους εμψυχώσει:

"Αν ζυγίσεις τις δυνάμεις των δύο στρατών και τα αίτια του πολέμου, θα δεις ότι σε αυτή τη μάχη πρέπει ή να κερδίσεις ή να πεθάνεις. Αυτή είναι η απόφαση μιας γυναίκας. Όσο για τους άντρες, μπορούν, αν θέλουν, να ζήσουν και να γίνουν σκλάβοι".

"Ο φλογερός λόγος της Βοαδίκεας στους Βρετανούς",
John Opie

Αυτά είναι τα τελευταία λόγια της.

Οι εξεγερμένοι επιτίθενται σα λιοντάρια!Πολεμούν ατρόμητοι και αφοσιωμένοι στην γενναία αρχηγό τους, που τους εμψυχώνει με θέρμη, παροτρύνοντάς τους ή να κερδίσουν ή να πεθάνουν!
Ομως η τακτική και η οργάνωση των Ρωμαίων φανερώνει την πολεμική τους ανωτερότητα!Ετσι, οι επαναστάτες κατατροπώνονται. Όμως η βασίλισσα με την κόκκινη χαίτη παραμένει σύμβολο μαχητικότητας, καθώς ήταν από τις πρώτες γυναίκες στην ιστορία της Βρετανίας, που ηγήθηκαν μιας επανάστασης κατά του κατακτητή.


Ο Χένρυ Πέρσελ αποτύπωσε μουσικά το θρύλο της το 1695 κι η όπερά του έκανε πρεμιέρα την ίδια χρονιά στο Drury Theatre του Λονδίνου έχοντας θριαμβευτική επιτυχία.
Στις πέντε πράξεις της λυρικής του τραγωδίας: "Bonduca, the British Heroine"  υμνεί το θάρρος και τη γενναιότητα της βρετανής πολεμάρχου και του στρατηγού της, ένα έργο που κατατάσσεται στις καλύτερες συνθέσεις του  για το θέατρο!




Ακούμε την επική, γεμάτη μεγαλοπρέπεια ουβερτούρα:

Purcell: Bonduca - Overture / Αcademy of Ancient Music, Christopher Hogwood:

Συνεχίζουμε με: "Britons, strike home" από την τελευταία πράξη, λίγο πριν την τελική μάχη, (σολιστικό πρελούδιο και χορωδιακό) όπου η Βοαδίκεα καλεί το στρατό να σταθεί γενναίος:

"Britons, strike home!

Revenge, revenge your Country's wrong.

Fight! Fight and record. Fight!

Fight and record yourselves in Druid's Song"

Henry Purcell: "Bonduca-Prelude and Song: Britons Strike Home!"

Ο θρύλος λέει ότι η Βοαδίκεα δεν πέθανε στη μάχη, αλλά γύρισε σπίτι της και αυτοκτόνησε πίνοντας δηλητήριο για να μην πέσει αιχμάλωτη στα χέρια των Ρωμαίων.
Εθνική ηρωίδα των Βρετανών, η Μπουντίκα  συνοψίζει το ελεύθερο πνεύμα που δεν υποτάσσεται σε ξένο ζυγό...
Γίνεται ενσάρκωση της αντίστασης , αφού η επανάστασή της λίγο έλειψε να διώξει τους Ρωμαίους από τα βρετανικά εδάφη!

Στην τελική σκηνή της όπερας, η Βοαδίκεα έχει πιει το δηλητήριο και περιμένει το θάνατο και τη γαλήνη:

"Oh! lead me to some peaceful gloom", η τελική της άρια, ξεχειλίζει συναισθηματικά...

Henry Purcell: "Bonduca-Oh! lead me to some peaceful gloom":

Το κείμενό μου έχει δημοσιευτεί παλιότερα και στην κοινότητα των The Mythologists

"Τολστόι:Σονάτα Κρόυτσερ"

"Music is the shorthand of emotion" 

δηλαδή 

"Η μουσική είναι η συντομογραφία του συναισθήματος",  είχε πει κάποτε ο Τολστόϊ ...

Κι είχε απόλυτο δίκιο!
Κλείνεις τα μάτια και αφήνεσαι να σε ταξιδέψουν οι νότες της...
Φτάνεις στο μαγικό της κόσμο...κι ένα κάρο συναισθήματα παραδίνονται στον τρελό χορό τους...

Η μουσική είναι ζωή!Δίνει ζωή σε κάθε βουβό συναίσθημα!
Ο ήχος της αγκαλιάζει με το πέπλο του, της ψυχής το νοιώθεμα...

"Πορτραίτο Λέοντος Τολστόι", Ilya Repin - Tretyakov Gallery,  Μόσχα

Η μαγική πένα του μεγάλου ρώσου συγγραφέα καταγράφει:

"...Στο δείπνο... η μουσική άρχισε... Αυτός πήρε το βιολί του και η γυναίκα μου κατευθύνθηκε προς το πιάνο...

Ω, πως θυμάμαι όλες τις λεπτομέρειες!...πως έφερε το βιολί του, πως άνοιξε τη θήκη, έβγαλε έξω το μαντήλι για το πηγούνι κεντημένο απο γυναικείο χέρι και αρχισε να κουρδίζει το όργανο...και τη γυναίκα μου να κάθεται δήθεν αδιάφορα...κάθισε στο πιάνο και άρχισαν με ...το τσίμπημα των χορδών και την τακτοποίηση των παρτιτούρων. 

Θυμάμαι πως κοίταζαν ο ένας τον άλλο και έριχναν ένα βλέμμα στους ακροατές τους.

Έπειτα άρχισε η μουσική.

Έπαιζαν τη σονάτα του Κρόυτσερ, του Μπετόβεν.

Μα δεν είνα κάτι φοβερό η μουσική;

και τι είναι αυτό που κάνει; 

Λένε πως η μουσική εξημερώνει τα ήθη, εξυψώνει τον άνθρωπο - ανοησίες, ψέμματα! 

Ενεργεί, επηρεάζει, αλλά δεν εξυψώνει καθόλου την ψυχή...τη διεγείρει…!!! "

To απόσπασμα είναι από τη θαυμάσια νουβέλα :

"Η Σονάτα του Κρόυτσερ", του μεγάλου Λέοντος Τολστόι, που γεννήθηκε σαν σήμερα 9 Σεπτέμβρη 1828. 

"The Kreutzer Sonata"-Rene Francois Prinet

Αφορμή για τον τίτλο της νουβέλας στάθηκε η ομώνυμη σονάτα του Μπετόβεν και περιγράφει τη σχέση ενός βιολιστή και μιας παντρεμένης πιανίστας, την οποία σκοτώνει ο παθιασμένος από ζήλια σύζυγος.


Ο Τολστόϊ με έξοχο τρόπο προσεγγίζει τον έρωτα, το γάμο, τις σχέσεις , καθώς και τις ανεξήγητες εκείνες δυνάμεις που μπορούν να οδηγήσουν τα πράγματα σε μια έκρηξη!!
Η Μουσική είναι μία απο αυτές;;;

Μπετόβεν: "Σονάτα Κρόυτσερ"  με τον David Oistrakh:

Έντονα πάθη, συναισθηματικές αναταράξεις, που αποτυπώνονται μουσικά στο "Κουαρτέτο για Έγχορδα αρ. 1" του τσέχου Λέος Γιάνατσεκ, o oποίος εμπνέεται το περίφημο έργο του από τη νουβέλα του Λέοντος Τολστόι.
Στη μουσική του κουαρτέτου απεικονίζεται το δράμα μιας ψυχής, με στιγμές σύγκρουσης, καθώς και συναισθηματικές εκρήξεις.
Πάθος, ερωτική ανυπομονησία, αδημονία για λύτρωση. αποδέσμευση απ'την οδύνη του έρωτα...
H λαχτάρα, η ταραχή της ενοχής, η γλύκα της αγάπης, η αμφιβολία, ο φόβος, η ευαισθησία, η κατάρρευση.

Όλα περιγράφονται πιστά από το Γιάνατσεκ, που με οδηγό τη νουβέλα του Τολστόι περνάει το δικό του μήνυμα- διαμαρτυρία για την τυρρανία των γυναικών από τους άνδρες.
Ένα προγραμματικό κουαρτέτο, με υπότιτλο "Σονάτα Κρόυτσερ", άκρως δεξιοτεχνικό, που η ακρόασή του δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο.

Πλισέτσκαγια: "ο χορός δεν γερνά, όσο δε γερνά κι η ψυχή!"

Την χαρακτήρισαν "μπαλαρίνα με χρυσές πουέντ"!
Μια χορεύτρια με εξαίσια πλαστικότητα στα άκρα της και απαράμιλλο πάθος. Έξοχη σε όποιο ρόλο κι αν υποδύθηκε με τις αιθέριες, αβρές ή άλλοτε αιχμηρές κινήσεις της, η Μάγια Πλισέτσκαγια!Πάντα υψηλού επιπέδου η τεχνική της, με ευγένεια και χάρη κάθε μορφασμός της, μέσα σε έκσταση κάθε της μπαλετικό βήμα!
Τα χέρια της μιλάνε τη δική τους γλώσσα και έχουν τα "φερσίματα πουλιών", θα γράψουν οι ειδικοί...

Η ρωσίδα χορεύτρια, που τιμήθηκε με τον τίτλο της "Απόλυτης Πρίμα Μπαλαρίνα" γεννήθηκε σαν σήμερα, 20 Νοεμβρίου 1925 στη Μόσχα.
Χάρη, τεχνική, πλαστικότητα, θεατρικότητα κινήσεων, αλλά κι αξιοθαύμαστη αφοσίωση και πειθαρχία στη τέχνη της.

Ένας θρύλος, η ιέρεια του χορού Μάγια που μάγευε, μαγνήτιζε, γοήτευε, έλκυε με τα θέλγητρά της, λέγεται πως συχνά αναγκαζόταν να χορεύει χωρίς να ακούει τη μουσική εξαιτίας του εκκωφαντικού θορύβου των χειροκροτημάτων των φανατικών θαυμαστών της!

Την απόλυτη πρίμα μπαλαρίνα, θα απολαύσουμε απόψε στο περίφημο Μπαλέτο του Roland Petit: "La rose Malade", η χορογραφία του οποίου έγινε πάνω στη μουσική της 5ης Συμφωνίας του Μάλερ.

Η χορογραφία είναι εμπνευσμένη από το ποίημα του Ουίλλιαμ Μπλέικ με τίτλο: "The Sick Rose - Το άρρωστο ρόδο":

"Ω ρόδο, είσαι άρρωστο!

Το αόρατο σκουλήκι

που τη νύχτα πετά

μέσα στην πολύβουη καταιγίδα

Βρήκε το κρεβάτι σου

της πορφυρής χαράς

κι η σκοτεινή, κρυφή του αγάπη

σου κατατρώει τη ζωή"

Το τριαντάφυλλο είναι σύμβολο της καθαρότητας, της αθώας ομορφιάς, που όμως απειλείται από ένα "αόρατο σκουλήκι", που το παραμορφώνει ...Η απώλεια της αθωότητας και το πέρασμα στην ενηλικίωση μοιάζουν καταστροφικά ...

Η αέρινη Μάγια Πλισέτσκαγια, μοναδική και ανεπανάληπτη στα 62 της, πείθει πως "ο χορός δεν γερνά, όσο δε γερνά κι η ψυχή!"

"La rose Malade": Roland Petit-Gustav Mahler:

"Αγία Πετρούπολη, γέφυρα Anichkov"

Ευτυχώς δεν είχε ζέστη.Ο καιρός ευνοούσε το πολύωρο περπάτημα σε μια μεγαλούπολη, προσωποποίηση της μεγαλοπρέπειας  και της φήμης του ρωσικού λαού.

Βρισκόμουν στην Αγία Πετρούπολη και είχα από νωρίς ξεκινήσει τη βόλτα στην περίφημη λεωφόρο Νιέφσκι.

Είχα δει και θαυμάσει τα περισσότερα μεγαλόπρεπα κτίσματα στα δεξιά και τ' αριστερά της.

Υπολειπόταν όμως μια γέφυρα σημειωμένη στο χάρτη μου μέσα σε ένα κόκκινο κύκλο από χοντρό μαρκαδόρο, που σημαίνει πως στην έρευνά μου πριν το ταξίδι κάτι σημαντικό θα είχα βρει για να θέλω να την επισκεφτώ, ντε και καλά!

Η παρέα μου συμφώνησε να την φτάσουμε, αφού φαινόταν πως είμαστε κοντά στη γέφυρα Anichkov, με όση ευγένεια τής είχε αφήσει η υπομονή της… 

Στα πρόσωπα κάποιων είχα διακρίνει με την άκρη του ματιού μου μορφασμούς δυσανασχέτησης και μάλλον ήταν η στιγμή να δώσουν τον εσωτερικό όρκο τους πως δεν ξαναταξιδεύουν με την ψιλολόγα, ακόρεστη Ελπίδα !

Έκανα πως δεν είδα ή άκουσα και προχώρησα με βημα ταχύ κατά μήκος του Φοντάνκα, ενός καναλιού του Νέβα, πρώτη γέφυρα του οποίου ήταν η Άνιτσκοφ, πλαισιωμένη με σκαλιστά υπέροχα κιγκλιδώματα, αλλά κυρίως με τα τέσσερα γλυπτά στις άκρες της, πρότυπα για όλους τους μετέπειτα καλλιτέχνες του είδους.

«Λέω να γυρίσουμε πίσω.Νομίζω έχουμε πάρει λάθος δρόμο.

Έχουμε χαθεί κι απομακρυνθήκαμε αρκετά από το κέντρο της πόλης», 

ακούστηκε η φωνή της Μαρίας.

Τα πρόσωπα όλων φωτίστηκαν…με τη λάμψη της ανακούφισης. Σα να περίμεναν κάποιον να πάρει την πρωτοβουλία να ανακόψει τη φόρα μου γι’αυτή την απογευματινή βόλτα, που παρότι δεν είχε ζέστη είχαν ιδρώσει τα μέτωπα όλων μας από το μη αναμενόμενο, πολύωρο περπάτημα…

Ο άντρας μου με κοίταξε και μου’ κανε νόημα με τα μάτια, σα να μου λέει:

«Ε, δίκιο έχουν ! Το παράκανες! Ας γυρίσουμε, ακολουθώντας την επιθυμία των πολλών!»

Κοντοστάθηκα, προβληματίστηκα...

Ήμουν αγενής με αυτή την επιμονή μου κι ετοιμαζόμουν να ζητήσω συγγνώμη και να δεχτώ την πρόταση για επιστροφή στην πόλη, όταν αγναντεύοντας κάπως πιο πέρα πήρε το μάτι μου ένα ροζ-σωμόν κτίριο με γύψινες διακοσμήσεις, που κάτι μού θύμιζε από φωτογραφίες.

«Να, βρε παιδιά!Φτάσαμε!Ούτε εκατό μέτρα ακόμη!»

Εγωισμός, απίστευτος εγωισμός, αν το σκεφτείς.

Δεν θα θέλατε να βλέπατε το βλέμμα που μου' ριξε ο σύζυγος, νοιώθοντας όλη τη ντροπή που θα’ πρεπε να αισθάνομαι εγώ εκείνη την ώρα για την αναστάτωση που είχα προκαλέσει.

Άνοιξα λίγο το βήμα μου να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι ό,τι είχα κατά νου.

Προπορεύτηκα της παρέας και…δεν είχα άδικο!

Το ροζ κτίριο ήταν το ανάκτορο Μπελοζέρσκι, μιας πριγκιπικής οικογένειας του Κιέβου, σε νεομπαρόκ στυλ, διακοσμημένο περίτεχνα με κορινθιακούς κίονες και μικρά μπαλκονάκια στην πρόσοψη που στηρίζονταν σε μια σειρά από Άτλαντες.

Κοντοστάθηκα για ελάχιστα λεπτά, ως να με φτάσει το τσούρμο  και  θαύμασα τις κομψές γιρλάντες, που στόλιζαν τους εξωτερικούς τοίχους, τα σιδερένια λεπτοδουλεμένα
κάγκελα και τη μεγάλη ξύλινη

εξώπορτα με τα πολυσχιδή σκαλίσματα και το μπρούτζινο πόμολο.

Οι ανάγλυφοι Άτλαντες με τα γεροδεμένα κορμιά τους, μάλλον σε δωρικό ρυθμό, στηρίζουν τα μικρά αίθρια υπομένοντας τη θεία τιμωρία με θαυμαστή εγκαρτέρηση, ατενίζοντας τα νερά του Νέβα...

Απέναντι, ήταν η περίφημη γέφυρα με τα άλογα.

Όλοι σχεδόν συγχρονισμένα βγάλαμε ένα επιφώνημα ανακούφισης…

Το δικό μου ήταν επιφώνημα θαυμασμού!

Απλή, αλλά κομψή στην κατασκευή της με τρία τοξωτά ανοίγματα στην κάθε πλευρά, που πλαισιώνονταν από λεπτεπίλεπτα συμμετρικά κάγκελα με μορφές από θαλάσσια όντα..

Γοργόνες, ψάρια, ιππόκαμποι και μυθολογικοί τρίτωνες…δοσμένα με μια διάσταση παραμυθική από τους μάστορες της τέχνης, που τα δημιούργησαν!

Η γέφυρα Anichkov είναι η παλαιότερη γέφυρα πάνω από τον ποταμό Fontanka στην Αγία Πετρούπολη, κατασκευάστηκε αρχές του 18^ου αι. μετά από διαταγή του Μεγάλου Πέτρου και πήρε το όνομα του επιβλέποντος την οικοδόμηση της γέφυρας.

Τα πιο εντυπωσιακά στολίδια της πέραν των κιγκλιδωμάτων είναι τα τέσσερα γλυπτικά συγκροτήματα στα άκρα της. 

Πρόκειται για όμορφα έργα από χυτό ορείχαλκο , δημιουργήματα του  Peter Klodt, που παριστάνουν την εξημέρωση του αλόγου σε τέσσερεις φάσεις, στην ουσία τον αγώνα του ανθρώπου με τη φύση.

Μοναδικά παραδείγματα τέχνης του γερμανικής καταγωγής, αγαπημένου γλύπτη του τσάρου Νικολάου , γιατί ο ίδιος δεν εμπνεύστηκε μόνο τα σχέδια των γλυπτών αλλά και έχυσε τα αγάλματα με τα δικά του χέρια!

     

Ο καλλιτέχνης αγαπούσε πολύ τα ζώα και έτρεφε ιδιαίτερη συμπάθεια για τα αραβικά άλογα, όπως και ο τσάρος!

Στη πάνω πλευρά της γέφυρας στήθηκαν δυο γύψινα ομοιώματα των πρωτοτύπων γιατί ο τσάρος χάρισε τα αυθεντικά, το ένα στο βασιλιά της Πρωσίας και το άλλο στη Νάπολη για την άψογη  φιλοξενία  κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην ιταλική πόλη.

Όλων απορία ήταν πώς τα γλυπτά δεν καταστράφηκαν  κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Λένινγκραντ.Ευτυχώς η προνοητικότητα των αρμοδίων λειτούργησε σε όφελος της τέχνης και του πολιτισμού καθώς τα γλυπτά αφαιρέθηκαν και κρύφτηκαν στα υπόγεια  του Anichkov Palace, που βρίσκεται παραπλεύρως.

Έτσι, σε αντίθεση με τη γέφυρα, τα γλυπτά παρέμειναν ανέπαφα και επέζησαν του πολέμου.

Τα κοιτάζω εκστασιασμένη...Η ανατομία των σωμάτων απολύτως φυσική!

Οι ντόπιοι κινούνται σε ρυθμούς γρήγορους.Περπατούν χωρίς να δίνουν σημασία σε ό,τι οι τουρίστες επεξεργάζονται λεπτομερώς γύρω τους.

Τα αυτοκίνητα διαβαίνουν τη γέφυρα σε μια ακατάπαυστη ροή, αλλά εγω απτόητη περνάω απέναντι να δω από κοντά όλες τις φάσεις της δάμασης του αγριότητας…του ανεξέλεγκτου, που ζητά όρια...

Βρίσκω το μέρος ως ένα από τα πιο ρομαντικά μέρη της πόλης.

Περήφανα , αγέρωχα άτια, μορφές εκφραστικές, με μια απίστευτη δυναμική!  

Στο ένα ο νεαρός γητευτής προσπαθεί να  καθοδηγήσει το άλογο… 

Στο άλλο γονατίζει με το χαλινάρι τυλιγμένο στο χέρι προσπαθώντας να το συγκρατήσει καθώς ορμά προς τα μπρός. 

Στο τρίτο ο δαμαστής έχει ρίξει κάτω τον άγριο επιβήτορα και στο τελευταίο τού τραβά τα γκέμια, να πάψει τον καλπασμό...

Άγρια, οργισμένη ακόμα κι η χαίτη π’ανεμίζει στο ρώσικο άνεμο…

Ακούω τ' αλογίσια ρουθουνίσματα, τρελαμένες αντηχήσεις ενός χλιμιντρίσματος, που δονεί ολάκερη τη γέφυρα στο πάλεμα με την τιθάσευση , με την υποταγή…

Νοιώθω το σφρίγος της ζωικής φύσης, μυρίζω το χνώτο της λεηλατημένης ψυχής… και το πρότερο αγέρωχο άτι, παραδομένο στα χαλινάρια τ’ άπονα, στα χαλινάρια τα σφιχτά…

Καμαρώνω τη δύναμή σου, άνθρωπε!!

Οι σκέψεις ξεμάκρυναν αρκετά…και θα μπορούσαν να πάνε ακόμα παραπέρα, αλλά ήταν ώρα να γυρίσουμε.

Κάτω απ’τα σύννεφα, τα φωτισμένα από το πορφυρό ηλιοβασίλεμα αποχαιρέτησα τη γέφυρα των αλόγων.

Στο γυρισμό κράτησα κάποιες σημειώσεις να τις διαβάσουμε στη μνήμη αυτού, που τα δημιούργησε, του καλλιτέχνη γλύπτη Peter Clodt, που πέθανε σαν σήμερα 20 Νοέμβρη του 1867...

Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

Ροντέν, η προτομή του Μάλερ...

Ο Φρανσουά Ωγκίστ Ροντέν γεννήθηκε σαν σήμερα 12 Νοέμβρη 1840 και αδιαμφισβήτατα είναι ένας ιδιοφυής καλλιτέχνης!
Διάβαζε ποίηση, μεταξύ των αγαπημένων του ποιητών ήταν ο Μπωντλαίρ, αλλά κυρίως απολάμβανε τη Μoυσική, με αδυναμία στις όπερες του Γκλουκ, ιδιαίτερα τον  "Ορφέα και Ευριδίκη" απ΄τον οποίο μάλιστα εμπνεύστηκε κάποια ομοθεματικά γλυπτά του, όπως η "έξοδος από την Κόλαση του Ορφέα και της Ευρυδίκης".

Σήμερα, θα συσχετίσουμε τον αγαπημένο γλύπτη με τον Μάλερ, καθώς ο Ροντέν φιλοτέχνησε δύο πορτρέτα του γερμανού συνθέτη, ένα σε λευκό μάρμαρο και το άλλο σε μπρούντζο.

Τον Απρίλη του 1909, ταξιδεύοντας το ζεύγος Μάλερ, Άλμα και Γκούσταβ, κάνει μια στάση στο Παρίσι, προκειμένου ο Ροντέν να φτιάξει μια προτομή του συνθέτη.
Οι δυο άντρες δεν γνωρίζουν τίποτε ο ένας για τον άλλο, είπαν όμως στον Μάλερ πως  ο Ροντέν είχε εκφράσει την επιθυμία  να σμιλέψει το κεφάλι του, για να τον κάνουν να δεχτεί να ποζάρει....
Όλα, πάνε καλά, όμως μετά από δέκα συναντήσεις ο Μάλερ χάνει την υπομονή του με το ποζάρισμα και φεύγει....

Ροντέν: "Μάλερ", ΜΕΤ

Τίποτα δεν είναι καταγεγραμμένο γι 'αυτή τη συνάντηση.Στις συνεδρίες ήταν παρούσα και η Άλμα και σε μια από τις σελίδες των "Απομνημονευμάτων " της αναφέρει:

"Ο Ροντέν σχεδόν ερωτεύτηκε τον Γκούσταβ, ως μοντέλο του. Κι όταν έπρεπε να φύγουμε από το Παρίσι, πραγματικά δυσαρεστήθηκε εμφανώς. Η μέθοδος του ήταν αντίθετη με εκείνη οποιουδήποτε άλλου γλύπτη που είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω. Πρώτα έκανε επίπεδες επιφάνειες στο ακατέργαστο υλικό του, και έπειτα πρόσθετε μικρές μπάλες από πηλό, που έπαιζε στην παλάμη του ενώ μιλούσε. Εργαζόταν προσθέτοντας υλικό αντί να αφαιρεί από αυτό..."

Επίσης, αλλού η Άλμα σχολιάζει ότι ο Ροντέν περιέγραψε το κεφάλι του Μάλερ ως "κράμα Φραγκλίνου, Φρειδερίκου του Μεγάλου και Μότσαρτ."

Ο Ροντέν αποτύπωσε τα σκληρά χαρακτηριστικά, αλλά και την νευρικότητα που εντόπισε στον Μάλερ, όμως ακόμα κι έτσι, δεν κρύβεται η αριστοκρατικότητα και το πνευματικό και καλλιτεχνικό του εκτόπισμα.Πιστός  στις ιδέες του πως ο γλύπτης απαλλάσσει το έργο του από κάθε είδους περιττό στολίδι σμιλεύει το υλικό του  προς την αναζήτηση της διάνοιας αυτού του ανθρώπου.

Ο Ροντέν δυο χρόνια αργότερα και με έμπνευση τις δυο προτομές του Μάλερ παρουσιάζει σε έκθεση ένα γλυπτό με το κεφάλι του Μάλερ να  εξέρχεται από το σκληρό μάρμαρο.

Παρόμοιο γλυπτό είχε φιλοτεχνήσει και σε αναπαράσταση του Μότσαρτ με τίτλο: "Ο Άνθρωπος του 18ου αι.", κάτι που επιβεβαιώνει την άποψή του για τον μεγάλο συνθέτη Μάλερ και ταυτόχρονα το θαυμασμό του ως καλλιτέχνη.

Oι μελετητές υποστηρίζουν πως η λέξη που θα χαρακτήριζε τα έργα και των δυο, Ροντέν και Μάλερ, είναι "Μνημειώδεις", αναφερόμενοι τόσο στις γλυπτικές συνθέσεις του Ροντέν όσο και στις συμφωνίες του Μάλερ...

Ακούμε την "Monumental 8nd Symphony", γνωστή ως "Συμφωνία των Χιλίων".
Την εποχή που ο Ροντέν ολοκλήρωσε τις προτομές του Μάλερ δίνεται η πρεμιέρα της 8ης Συμφωνίας του στο Μόναχο....Σεπτέμβριος του 1910.
Πήρε αυτό το όνομα καθώς η Oρχήστρα συμπεριλαμβάνει 170 όργανα και 850 χορωδούς.Επίσης συμμετέχουν 8 σολίστ και τρείς χορωδίες.

Πηγες: musee-rodin.fr, "Αλμα Μάλερ", Φρανσουάζ Ζιρού-εκδ. Ζαχαρόπουλος, "Gustav Mahler, Memories and Letters", Alma Mahler-εκδ. UWP, metmuseum.org, quintessentialruminations.com