Friday 6 November 2015

Ο Τσαϊκόφσκυ, ο "γάτος" και μια δεύτερη ευκαιρία...




Το cd player παίζει ξανά και ξανά …Η μελωδία, που ακούγεται ροδοπεριχυμένη, σού χαϊδεύει την καρδιά μ’ένα άγγιγμα βελούδο από φθινοπωρινό τριαντάφυλλο.
Αναρριγεί η εσωτερική σου πλάση ιδιαίτερα στο άκουσμα κείνης της Canzonetta του δεύτερου μέρους ντυμένη τη μελαγχολία της σολ μινόρε.

Tchaikovsky :Violin Concerto, Canzonetta 
Σολίστ ο Ντ. Όιστραχ 


Πρόκειται για ένα έργο εκθαμβωτικής μουσικότητας, εξαιρετικά δημοφιλές και σατανικά δεξιοτεχνικό!
Το Κονσέρτο για βιολί του Τσαικόφσκυ, που είναι και το μοναδικό του, κομψό σαν οπτασία, απόκρυφο σα μυστικός θησαυρός, μαγικό σαν παιδικό παραμύθι, εκρηκτικό σαν ερωτικό παραλήρημα…

Προήλθε σε στιγμή απόγνωσης κι εκτοξεύτηκε στη φήμη του χρόνου…

Είναι ένα από τα πιο δύσκολα κονσέρτα για βιολί που έχουν γραφτεί, έστω κι αν οι κριτικοί το αποδοκίμασαν περισσότερο από ό, τι το κοινό το χειροκρότησε στην πρεμιέρα!

Ντυμένο συναρπαστικές, πολύχρωμες λαϊκές φορεσιές της ρώσικης γης, ηχητικές αναπολήσεις της πατρίδας του συνθέτη καθώς όταν γράφτηκε τo 1878, ο Τσαϊκόφσκυ είχε ταξιδέψει στην Ελβετία, προκειμένου να αποδιώξει όλες τις κακές αναμνήσεις από τον αποτυχημένο γάμο του.

-Το Clarens, την εποχή που το επισκέφτηκε ο Τσαϊκόφσκυ-


Δραπέτευσε έξω απ’τη Γενεύη, αναζητώντας τη γαλήνη στο κουκλίστικο, παραλίμνιο Clarens, αφημένος στη νοητή γραμμή των ελβετικών οριζόντων, στην πλατωσιά του απείρου…

Μόνη συντροφιά η μαγεία της τέχνης του, που κάθε στιγμή τον έπαιρνε απ΄το χέρι να περπατήσουν στις όχθες της λίμνης, στα ατέρμονα μονοπάτια της έμπνευσης…






Ο Τσαϊκόφσκι με τον βιολονίστα Kotek
Ήταν αρκετοί και οι νέοι, που’χαν φτάσει στο Κλάρενς, προκειμένου να διδαχτούν απ’το μεγάλο ρώσο δάσκαλο. Ένας από τους μαθητές του στη σύνθεση, ο νεαρός βιολιστής Yosif Kotek.

Φάνηκε να τον συμπάθησε εξαρχής, ο συνθέτης.
Τον ξεχώριζε, όχι μόνο για τις μουσικές του ικανότητες, αλλά και για κείνη την αβρότητα και την ευγένεια, που χαρακτήριζε κάθε του κίνηση.

Ο Yosef έγινε ο αγαπημένος του μαθητής και μάλλον η έλξη ήταν αμοιβαία.
Η οικειότητα μεταξύ τους, με πειράγματα και φιλοφρονήσεις ήταν εμφανής.

Αποδεσμευμένος, μάλλον από τις ενοχές, που του είχε επιβάλλει για τη «φύση» του η ρωσική κοινωνία, ήταν η πρώτη φορά, που ο Πιοτρ ένοιωθε ελεύθερος να νοιώσει και να εκφραστεί…

Ήταν ξετρελαμένος με το νεαρό μαθητή του, που τον αποκαλούσε χαϊδευτικά  «γάτο» μιας και το όνομά του, «Котик» στα ρωσικά είχε αυτή την ερμηνεία.

Του άρεσε να τον ακούει να παίζει βιολί και αφηνόταν για ώρες στις μαγικές δοξαριές του!
Τον θαύμαζε τον Κότεκ, ο Τσαϊκόφσκυ!
Τα συναισθήματά του γι’ αυτόν γέννησαν την επιθυμία να ασχοληθεί με τη σύνθεση ενός κονσέρτου για βιολί, κάτι που δεν είχε επιχειρήσει μέχρι τότε.
Έγραφε με μεγάλο ενθουσιασμό!Οι μουσικές ιδέες εμφανίζονταν αστραπιαία κι απρόσκλητες…
Ήταν το γιατρικό του απέναντι σε ό,τι γκρίζο και βαρύ συναισθηματικά είχε βιώσει.

Καθώς δεν γνώριζε βιολί, ο Yosif τον βοηθούσε με τα τεχνικά θέματα του οργάνου στη σύνθεση.
Οι συμβουλές του, αν και νεώτερος ήταν χρήσιμες, καίριες και ακριβείς.Ιδιαίτερα στα σολιστικά μέρη, τού ήταν απαραίτητος προκειμένου να αποδοθεί στο έπακρο η ικανότητα του μαγικού αυτού τοξοτού.

«Πόσο στοργικά και με πόση γλυκύτητα ασχολείται με το κονσέρτο μου!
Ομολογώ χωρίς τον Kotek δεν θα ήμουν σε θέση να γράψω αυτό το έργο..
Κι όταν εκτελεί τα μέρη, που ολοκληρώνω, πόση ζωή φυσούν τα μαγικά του δάχτυλα 
στους ήχους της φαντασίας μου!», 
έγραφε ο Τσαϊκόφσκυ στον αδερφό του, Ανατόλ…



Το κονσέρτο για Βιολί σε Ρε μείζονα, είναι ένα κονσέρτο άκρως δεξιοτεχνικό με κείνη τη μελιχρότητα, που μαρτυρά, (όσο κι αν ο Τσαϊκόφσκυ πάσχιζε να το κρύψει), το μέγεθος του πλατωνικού έρωτα που του είχε εμπνεύσει ο νεαρός βιρτουόζος μαθητής του.


Και κείνο το γλύκασμα κι η τρυφεράδα του δεύτερου μέρους…Πώς καθρεφτίζει όλο τον πόθο, την δίψα και την ερωτική επιθυμία του!!





[Πολλοί λένε πως οι δυο τους υπήρξαν εραστές…Τίποτα δεν αποδείχτηκε…
Μόνο φήμες…ανάκατες με τα νέφη στο θολό ουρανό του ελβετικού Κλάρενς…]

Το κονσέρτο ήταν έτοιμο μέσα σε λίγες μέρες.
Ήθελε να το αφιερώσει στον Ιωσήφ, αλλά  ένοιωθε να πνίγεται απ’ τον κλοιό των κουτσομπολιών για την ομοφυλοφιλία του …

«Μια αφιέρωση θα προκαλούσε σχόλια για την αληθινή φύση της σχέσης του με το νεότερο άντρα…», σκέφτηκε...

Μπορεί το μέρος της αφιέρωσης να έμεινε κενό, όμως οι οσμές της ηδονής και των ενστίκτων άφησαν το αποτύπωμά τους σ’ όποιον επιθυμεί ένα βαθύτερο αφουγκρασμό.

  Tchaikovsky: Violin Concerto-ερμηνεύει ο Γιάσα Χάϊφετς:


Ο νεαρός βιολιστης Yosef Kotek πέθανε πάνω στην άνοιξή του!
Ήταν μόλις 29 χρονών όταν τον έλιωσε η φυματίωση...

Η μοίρα, που παίζει ιδιότροπα παιχνίδια είχε γράψει το τέλος του Τσαϊκόφσκι μια μέρα σαν τη σημερινή, στις 6 Νοεμβρίου του 1893, ημερομηνία, που αν ζούσε ο Κοtek θα γιόρταζε τα 38α γενέθλιά του…

*****

Ο κινηματογράφος είχε όμως άλλα σχέδια… Όπως κάθε ιστορία που ζωντανεύει στο πανί του…
Ο ρουμάνος σκηνοθέτης Radu Mihaileanu στη «Συναυλία» του, φωνάζει για την ελπίδα και το δικαίωμα στη δεύτερη ευκαιρία…
Σε μια ταινία αφοπλιστικά χιουμοριστική, εξαιρετικά κεντημένη και ηδονικά ρομαντική, με μια ιδιάζουσα σινεφινέτσα πλάθει μια αξέχαστη ιστορία-μάθημα για ελπίδα και μη παραίτηση από τη ζωή.

Η θριαμβευτική επιστροφή και υποσχόμενη μελλοντική επιτυχία του πρωταγωνιστή έχει την ελπιδοφόρα ένδυση της μουσικής του Κονσέρτου για βιολί του Τσαϊκόφσκυ.


'Ενας ρώσος μαέστρος έχει περάσει στην αφάνεια μετά από περίοδο ανυπέρβλητης δόξας και αιτία είναι το πάθος του για το ποτό.

Μια αναπάντεχη πρόταση για επανεμφάνιση στο πόντιουμ με την παλιά του ορχήστρα τού αναπτερώνει το ηθικό.

Είναι η δεύτερη ευκαιρία, που του δίνει η ζωή και αυτός οφείλει να εκμεταλλευτεί.
Η επιστροφή στη μουσική σκηνή είναι η αναμέτρηση με το πεπρωμένο του.


Τα βήματα δειλά…Αμηχανία…ατολμία…
Ορατή η επιφυλακτικότητά του για την έκβαση των κινήσεών του …
Εγκλωβισμένος από φόβο, δεν αφήνεται στο κάλεσμα της μουσικής και της μοίρας του…

Η εμφάνιση του πρώτου μοτίβου τρεμάμενη…
Τα πατήματα στο μπράτσο του βιολιού λανθασμένα…Ενοχλητικές παραφωνίες…
Δαγκώματα χειλιών για το φιάσκο που καταφθάνει…
Φάλτσα, ώσπου…η νεαρή βιολονίστρια αρχίζει να παίζει το κονσέρτο του Τσαϊκόφσκυ.
Oι πρώτοι ήχοι, άσπρα σύννεφα σκεπάζουν τις πρότερες σκιές...

Οι αγάπες του Πιοτρ ανασαίνουν στο ηχείο του βιολιού…
Τα σκιρτήματά του, λάβρα που ιδρώνει τα μέτωπα, κι ένα νοερό μελτεμάκι, που ακούει στο όνομα «kotik»,  δροσίζει το πυρωμένο σίδερο…
Το κοινό παραληρεί…
Αγάπης (έστω και απαγορευμένης) θρίαμβος...
Πηγή αστείρευτη, του ωραίου βασίλισσα, των αιώνων κορώνα...


Η σκηνή από την ταινία  «THE CONCERT» του Ράντου Μιχαϊλεάνου: 



No comments:

Post a Comment