Ολιβιέ Μεσσιάν: "Τραγούδια αγάπης για την Μι"

"Η πίστη μου είναι η μεγάλη παράσταση της ζωής μου.
"Πιστεύω" και τραγουδάω λόγια του Θεού στους άπιστους. Φτιάχνω κελαηδισμούς πουλιών για όσους ζουν σε πόλεις  και ρυθμούς για κείνους που γνωρίζουν μόνο στρατιωτικά εμβατήρια ή τζαζ
και ζωγραφίζω χρώματα για όσους δεν μπορούν να τα δουν"

(Olivier Messiaen)

O Μεσσιάν και η Μι στο εξοχικό τους

Ο Ολιβιέ και η Κλαιρ ήταν πολύ χαρούμενοι που είχαν επιλέξει αυτή τη γωνιά της γης να στήσουν το νέο τους σπιτικό. Κοντά στη λίμνη Pétichet των Γαλλικών Άλπεων, μια κουκλίστικη περιοχή, με μια απεραντοσύνη στον ορίζοντά της και βουκολικές εικόνες βγαλμένες από παραμύθι, που οι ήχοι του είναι ατέρμονες σιωπές ...
Εκεί περνούσαν γαλήνια τα καλοκαίρια τους.
Εκεί ένοιωθαν τον τόπο, φωλιά και παράδεισό τους.Το σπίτι κρεμόταν πάνω απ'τη λίμνη κι ο Μεσσιάν συνήθιζε να το περιγράφει "σαν ένα μεγάλο γαλάζιο κόσμημα"


Η ήρεμη ατμόσφαιρα βοηθούσε το Μεσσιάν στις συνθετικές δημιουργίες του. Στο Pétichet οι εμπνεύσεις έρχονταν ψιθυριστά με το ανεμάκι και δρόσιζαν την ψυχή του.
Τρομερά παραγωγικός, εκεί έγραψε πολλά από τα έργα του.

Ενα απ'αυτά είναι και τα "Poèmes pour Mi", μια συλλογή εννέα τραγουδιών αγάπης για υψίφωνο και πιάνο, σε ποίηση του ίδιου του Μεσσιάν με επιρροές από εδάφια της Βίβλου, εμπνευσμένα και αφιερωμένα στην αγαπημένη σύζυγό του, που χαϊδευτικά την αποκαλούσε "Μι".
Ένα μονοσύλλαβο χαριτωμένο όνομα που παραπέμπει στην ψηλότερη χορδή του βιολιού, καθώς η  Claire Delbos (Μι) εκτός από συνθέτις, ήταν και βιολονίστρια.


Κι ενώ θα περιμέναμε τα "Poèmes pour Mi" να παρουσιάζονται ξέχειλα από ρομαντισμό και τρυφερότητα, ένα είδος  συναισθηματικής έκφρασης δηλαδή, εύκολα κανείς μεταφέρεται με την ακρόαση σε ένα μυστηριακής φύσης ακρόαμα, έντονης πνευματικότητας, μια και ο συνθέτης επιθυμούσε να  αποτυπώσει την ανθρώπινη αγάπη άρρηκτα δεμένη με την αγάπη του Θεού και της φύσης.
Οι μικρές μινιατούρες αποτελούν πραγματική αποκάλυψη μιας άλλης πτυχής του αγαπημένου συνθέτη.

Αξιοσημείωτη είναι η περίπλοκη ρυθμική γλώσσα του έργου, καθώς γράφτηκε στο πλαίσιο πειραματισμού  διαφορετικών ρυθμικών συστημάτων.

1. Στο ποίημα: "Action de grâces-Eυχαριστίες", ο Mεσσιάν ευγνωμονεί το Θεό που τον ευλόγησε  με  τα υψηλά δώρα της φύσης, της αγάπης και της συντροφικότητας. Ολοκληρώνεται με φωνητικά μελίσματα πάνω στο "Αλληλούια".


2. Στο "Le paysage-Τοπίο"  οι δυο πρώτες συλλαβές του τραγουδιού ακούγονται πάνω σ'ένα κατιόν διάστημα 5ης ελαττωμένης, που ξαφνιάζει. Στη συνέχεια τα μουσικά μοτίβα του Μεσσιάν  ομαλοποιούνται για να ζωγραφίσει τις  ειδυλλιακές εικόνες των λιμνών και της υπαίθρου των Γαλλικών Άλπεων, ενώ

3. οι  πρώτοι στίχοι του "La maison....θα φύγουμε κάποτε από το σπίτι αυτό", αναφέρονται στο πεπερασμένο του ανθρώπινου βίου.

4. Η διάθεση σκουραίνει στο "Épouvante-Τρόμος", αποτυπώνοντας τον φόβο και τον πόνο των "χαμένων αναμνήσεων". Ιδιαίτερα στοχαστικό, μια και η "Μι" ταλαιπωρήθηκε με ψυχικές ασθένειες και αμνησία.

5. Στο "L'épouse- σύζυγος", ένα υπερβατικής φύσης μέρος, ο Μεσσιάν συγκρίνει μουσικά την ένωση άνδρα-γυναίκας με την ένωση Χριστού και Εκκλησίας.

6. Το "Ta voix-Η φωνή σου" περιγράφει τη φωνή της αγαπημένης σαν κελάηδημα πουλιού, που φέρνει την άνοιξη.

7. Στο  ορμητικό "Les deux-Ζευγάρι",  οι δυο τους πολεμούν το σκοτάδι και το κακό, ενώ

8. στο αισθησιακό "Le collier- το κολιέ", έμπνευση από κάποιο περιδέραιο που ο Ολιβιέ είχε χαρίσει στην Μι, προεκτείνοντάς το συμβολικά, αποκαλύπτεται η πρωινή αγκαλιά του ερωτευμένου.

9. Ο κύκλος τελειώνει με μια προσευχή. Το "Prière exaucée", μια μουσική ευγνωμοσύνη προς το Θεό.


Τα Poèmes pour Mi στην αρχική τους έκδοση για φωνή και πιάνο πρωτοπαρουσιάστηκαν σαν σήμερα, 28 Απριλίου 1937 στο Παρίσι  με τον  συνθέτη να συνοδεύει στο πιάνο.
Λίγο αργότερα ολοκλήρωσε και τη μεταγραφή του για  ορχήστρα.

Messiaen: "Poèmes pour Mi", Renee Fleming 

Nα θυμίσουμε πως η Κλαιρ ήταν η πρώτη σύζυγος του Μεσσιάν και η ιστορία αγάπης τους πλημμυρίζει από την τρυφερότητα και το ρομαντισμό της νιότης, παρόλη την τραγική της κατάληξη!

Γνωρίστηκαν στο Ωδείο του Παρισιού, όταν και οι δυο σπούδαζαν μουσική, ο Ολιβιέ πιάνο και η Κλαιρ, βιολί. Άρχισαν να παίζουν μαζί σε διάφορα ρεσιτάλ.
Παντρεύτηκαν τον Ιούνιο του 1932 και ήταν εξαιρετικά αφοσιωμένοι ο ένας στον άλλο, παρόλες τις ταλαιπωρίες τους για την απόκτηση του γιου τους.

Η υγεία της Κλαιρ είχε κλονιστεί και μετά τον πόλεμο υποβλήθηκε σε επέμβαση που τής προκάλεσε πλήρη αμνησία.Πέθανε στο γηροκομείο το 1959, θύμα εγκεφαλικής ατροφίας.





(Για το κείμενο χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία και από: oliviermessiaen.org, allmusic.com)

Επεισόδιο από το Κατά Μάρκον "Ευαγγέλιο των θαυμάτων"...

Ο Ευαγγελιστής Μάρκος έγραψε το συντομότερο από τα τέσσερα Ευαγγέλια, γνωστό ως "Ευαγγέλιο των θαυμάτων", καθώς σ 'αυτό περιλαμβάνει αρκετά από τα θαύματα της ζωής του Χριστού και λιγότερα από τα Πάθη και την Ανάστασή Του.

"St Mark", MET, N.Y

Σκοπός του ήταν με την έκθεση των θαυμάτων να αποδείξει τη θεϊκή καταγωγή του Ιησού και τη δύναμή Του.
Γι΄ αυτό και οι αγιογράφοι τοποθετούν δίπλα στον ευαγγελιστή Μάρκο ένα φτερωτό λιοντάρι, που είναι σύμβολο της δύναμης και βασιλιάς των ζώων, όπως και ο Χριστός βασιλιάς των πάντων.
Το λιοντάρι επίσης συσχετίζεται με την Ανάσταση επειδή πιστεύεται ότι τα λιοντάρια κοιμούνται με ανοιχτά μάτια.

Στην διπλανή εικόνα βλέπουμε ένα περίσσειας τέχνης και μοναδικής ομορφιάς σκαλιστό εξώφυλλο Ευαγγελίου, έκθεμα του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης.

Είναι φτιαγμένο από ελεφαντόδοντο και απεικονίζει τον Μάρκο να γράφει το Ευαγγέλιό του.
Στην απεικόνιση διακρίνεται συντομευμένη η λατινική επιγραφή-αναφορά στην εισαγωγή του Ευαγγελίου του: "Είμαι η φωνή ενός που κλαίει στην έρημο". Στα δεξιά παρατηρείται σχεδιασμένος ένας καθεδρικός ναός, ενώ με το μπροστινό πόδι του στερεωμένο στο κεφάλι του Ευαγγελιστή, το σύμβολό του, ο φτερωτός λέων.


O σύγχρονος αμερικανός συνθέτης λειτουργικής μουσικής, Marty Haugen έχει εμπνευστεί απο Ευαγγελικά κείμενα, εστιάζοντας σε ξεχωριστά θέματα των Ευαγγελίων τους.


Στο ιερό άσμα του με τίτλο: "I Am Waiting for This Jesus" περιγράφει σύμφωνα με το 5ο κεφ. του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου(21-43) το θαύμα του Ιησού που ανέστησε την κόρη του αρχιερέα Ιάειρου απότην Καπερναούμ, που όλοι μοιρολογούσαν ως νεκρή.

"Ήταν δίπλα στη λίμνη.Έρχεται τότε ένας αρχισυνάγωγος, ο Ιάειρος, και πέφτει
στα πόδια του του Ιησού και τον παρακαλεί θερμά: "Η κορούλα μου βρίσκεται στα τελευταία της έλα να βάλεις τα χέρια σου πάνω της για να γιατρευτεί και να ζήσει ".
[...]
Η κόρη σου πέθανε. γιατί εξακολουθείς να ενοχλείς τον δάσκαλο;
"Μη φοβάσαι, μόνο πίστευε", είπε ο Ιησούς και κίνησαν για το σπίτι.
[...]
Μπήκε μέσα και λέει: "Γιατί αυτός ο θόρυβος και τα κλάματα; Το παιδί δεν πέθανε, αλλά κοιμάται". Πιάνει από το χέρι το κορίτσι και του λέει: "Κορίτσι, σήκω επάνω!"
Κι αμέσως σηκώθηκε το κορίτσι και περπατούσε. Ήταν δώδεκα ετών. Και αμέσως όλοι κυριεύτηκαν από μεγάλη κατάπληξη"
(Κατά Μάρκον, κεφ. 5, 21-43)

Marty Haugen: "I Am Waiting for This Jesus":

To κείμενο γράφτηκε με αφορμή τη σημερινή γιορτή του Ευαγγελιστή Μάρκου, 25 Απριλίου.

Έξι λαϊκές ζωγραφιές με το χρωστήρα του Γιάννη Μόραλη...

"Δεν πρέπει να ερμηνεύουμε τα πράγματα, γιατί τα στενεύουμε"..."Θέλω τα έργα μου να είναι όπως και εγώ, ελεύθερα", έλεγε...


Γεννήθηκε σαν σήμερα 23 του Απριλιού του 1916 στην όμορφη Άρτα.

Ο Γιάννης Μόραλης ασχολήθηκε και με το θέατρο.
Υποστήριζε ότι ο σκηνογράφος οφείλει να σχεδιάζει και τα σκηνικά και τα κοστούμια για να έχουν ένα ενιαίο ύφος και να μη φέρνουν σύγχυση στο θεατή. Με λιτότητα, λειτουργικότητα, καθαρά χρώματα, αίσθηση του μέτρου, ελευθερία των εκφραστικών μέσων.

Το 1951 συνεργάστηκε με το Μάνο Χατζιδάκι στο χορόδραμα: "Έξι λαϊκές ζωγραφιές", μια χορευτική παράσταση από τη Ραλλού Μάνου σε μουσική μεταγραφή 6 ρεμπέτικων τραγουδιών για πιάνο.

Κάνει τα κοστούμια, τα σκηνικά και επιμελείται και το εξώφυλλο του δίσκου.
Στη σκηνογραφία του συνδύασε παραδοσιακά με σύγχρονα στοιχεία, προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στην εικαστική και σκηνική δημιουργία. Χρησιμοποίησε απλά πανό με εικόνες από νεοκλασικά αρχοντικά από τη μια και τη θάλασσα από την άλλη.

Για τα κοστούμια ο Μόραλης δημιούργησε δύο τύπους, το λαϊκό άνδρα και τη λαϊκή γυναίκα, απλοποιώντας και τυποποιώντας τις φιγούρες του.

"Ο Μόραλης ήταν αποκαλυπτικός ως προς το περιεχόμενο του έργου μου, έτσι που κι εγώ ο ίδιος να το ανακαλύπτω μέσ’ από τη ζωγραφική του",

θα πει ο Μάνος Χατζιδάκις...

Και συνεχίζει σχετικά με το "Εξι λαϊκές ζωγραφιές":

"Ζεϊμπέκικα, χασάπικα, συννεφιασμένες Κυριακές, παλικάρια και κοπέλες[...]
Όλοι οι άντρες και οι γυναίκες φοράνε περούκες κι ο Μόραλης ενθουσιασμένος μας εξηγεί την σημασία της εκφραστικής τυποποίησης των χορευτών. Προς το κόκκινο οι άντρες, κάτασπρες οι γυναίκες με χρωματιστές φορεσιές σ΄ ένα σκηνικό που μόνο του δημιουργεί μια ολοκληρωμένη ποιητική ατμόσφαιρα, κινούνται αυστηρά πάνω στους δοσμένους ρυθμούς. 
Οι άντρες μαθαίνουν να χορεύουν ακίνητοι, οι γυναίκες μαθαίνουν να μην είναι ελκυστικές κι όλοι μαζί συνθέτουν πίνακες με βαθιές ιδέες και χορευτική αλήθεια. (manoshadjidakis.gr/)



Πραγματικά,  "ολοκληρωμένοι" δημιουργοί!
Καλλιτέχνες που έβλεπαν και αντιμετώπιζαν την Τέχνη ως ολότητα...Δημιουργούσαν αισθητικά πρότυπα προωθώντας τη σύμπραξη εικαστικών, μουσικής, λόγου και κίνησης, όπου υπήρχε ως μονάδα αναπόσπαστη.
Τόσο δυσεύρετοι, σήμερα...

Το Μπαλέτο είναι βασισμένο στα παρακάτω 6 ρεμπέτικα τραγούδια:

1. Συννεφιασμένη Κυριακή

2. Κουράστηκα να σ' αποκτήσω

3. Ψιλή βροχούλα έπιασε

4. Τράβα την άμαξα

5. Πάμε στο μπαξέ τσιφλίκι

6. Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι

Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

Μίκης Θεοδωράκης: "Το πανηγύρι της Ασή – Γωνιάς".

Ο Άγιος Γεώργιος είναι προστάτης  ενός ιστορικού Κρητικού χωριού, της Άση -Γωνιάς.
Είναι Άγιος που οι κάτοικοί του σέβονται και τιμούν. Γι'αυτό υπάρχουν στο χωριό δύο εκκλησίες στη χάρη του: Ο Άγιος Γεώργιος ο Μεθυστής, και ο Άγιος Γεώργιος ο Γαλατάς, που τιμάται στις 23 Απριλίου.

(φωτο από: apopsilive.gr)

Κάθε χρόνο, τη μέρα αυτή διοργανώνεται ένα από τα πιο παλιά και παραδοσιακά πανηγύρια της Κρήτης, όπου αναβιώνει το έθιμο της ευλογίας των κοπαδιών και το μοίρασμα του γάλακτος στους προσκυνητές.


Από το πανηγύρι της Άση-Γωνιάς, ο Μίκης Θεοδωράκης εμπνεύστηκε το πρώτο συμφωνικό του έργο γι'αυτό και το τιτλοφόρησε: "Το πανηγύρι της Ασή – Γωνιάς".



Όπως λεει ο ίδιος ο συνθέτης μας:

"Γράφοντάς το θέλησα να δώσω τη λαϊκή ζωντάνια αντάμα με τον ήρεμο ρεμβασμό.Το αρχικό του γράψιμο ήταν για ορχήστρα εγχόρδων... Ενα χρόνο μετά του έδωσα την τελική μορφή του χωρίς να τσιγκουνευτώ στο χρώμα. [...] 
Το έργο  δεν  περιγράφει το πανηγύρι της Ασής Γωνιάς. Παίρνει, όμως αφορμή απ' αυτό για να δώσει την ατμόσφαιρα της λαϊκής ζωντάνιας, χαράς και δύναμης. Είναι πιο πέρ' ακόμα η νοσταλγία κι ο ρεμβασμός κάτω απ' το γαλάζιο φως του Αιγαίου. …
[...]
Μόλις ο Φιλοκτήτης Οικονομίδης μου ανάγγειλε ότι αποφάσισε να διευθύνει το έργο μου με την Κρατική, λύθηκαν τα γόνατά μου. 
[...]
Η πρώτη πρόβα της "ΑΣΗ-ΓΩΝΙΑΣ" υπήρξε καταστροφική.
Ο Οικονομίδης βλέποντάς με συννεφιασμένο, μου λέει : "Αυτό που άκουσες δεν είναι το έργο σου!"

Έχω φυλάξει την παρτιτούρα με τις σημειώσεις του δασκάλου μου με μπλε και κόκκινο μολύβι.
[...]
Μετά τις διορθώσεις η μελωδία του Κορ Ανγκλέ λικνίζεται σαν κύκνος πάνω στα πολύχρωμα νερά… Και ξανά τα τύμπανα, τα έγχορδα, τα πνευστά, τα χάλκινα. Ο χείμαρρος σχηματίζεται. Τα ηχητικά νερά γίνονται καταρράκτες… Οι μουσικοί με κρυφοκοιτάζουν. Οι φίλοι μου χαμογελούν… Τέλος! Τα ιερά τέρατα, οι μουσικοί, χειροκροτούν. Μερικοί σηκώνονται όρθιοι. Και ο Δάσκαλος για πρώτη φορά με αγκαλιάζει και με φιλά..."

Πρόκειται για ένα συμφωνικό σκέρτσο, με προγραμματικό χαρακτήρα, που βασίζεται πάνω σε κρητικά μοτίβα.
Όλο το έργο είναι χτισμένο πάνω σε 2 κυρίως θέματα που πότε ακούγονται αυτούσια και πότε παραλλαγμένα. Ξεχωρίζουν οι  ρυθμοί πεντοζάλη.
Διακρίνει κανείς το γνωστό: "Μες του Μαγιού τις μυρωδιές"...

Μίκη Θεοδωράκη: Το πανηγύρι της Ασή Γωνιάς" 

Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ- Μύρων Μιχαηλίδης

(Πηγές: Μ. Θεοδωράκη: " Δρόμοι του Αρχάγγελου", εκδ. Κέδρος, https://www.cretalive.gr/istoria/panigyri-tis-asis-gonias-apo-ton-miki, http://digma.mmb.org.gr/Item.aspx?kkt=TMUSIC000000055,
https://www.daynight.gr/asi-gonia-panigiri-agiou-georgiou/

Μια Δραματική συμφωνία για τον Λένιν...

(Για τη γενέθλια επέτειο του Λένιν - Γεννήθηκε σαν σήμερα πριν 150 χρόνια, 22 Απριλίου 1870)

Διάλεξε το ψευδώνυμο "Λένιν" για να δηλώσει την αντίθεσή του απέναντι στον συγγραφέα-επαναστάτη, Γκεόργκι Πλεχάνοφ που είχε ως ψευδώνυμο το "Βόλγκιν", εμπνευσμένο από τον ποταμό Βολγα.


Έτσι ο Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ, όως ήταν το όνομα του , επέλεξε τον ποταμό Λένα, που είναι μακρύτερος και ρέει στην αντίθετη κατεύθυνση, μιας και διαφωνούσαν με τον Πλεχάνοφ σε ορισμένα θέματα...



Η σχέση με τη μουσική:

Εχουμε ξαναγράψει πως ο Λένιν είχε καλή φωνή, καλό αυτί και γνώριζε πιάνο, καθώς τον είχε διδάξει η μητέρα του, που ήταν πιανίστα.
Η μουσική ηταν μερος της παιδικής του κυρίως ζωής. Συχνά στο πατρικό του έπαιζε πιάνο με την αδερφή του Μαρία Αλεξάνδροβνα a 4 mains. Η μητέρα του διέθετε μια πλούσια μουσική βιβλιοθήκη με διασκευές για πιάνο από πολλές όπερες.
Αδυναμίες του Λένιν ήταν τα έργα των Μπετόβεν, (όπως έλεγε χαρακτηριστικά μπορούσε να ακούει την Απασσιονάτα για μέρες ολόκληρες),  και Σοπέν (ιδιαίτερα αγαπούσε την "Επαναστατική" του Σπουδή).

Εκτός από τους σοβιετικούς Ντμίτρι Σοστακόβιτς και Ροντιόν Σεντρίν, έργα αφιερωμένα στον Λένιν ή εμπνευσμένα απ'αυτόν, έχει γράψει και ο Βησαρίων Σeμπάλιν.

Για το συνθέτη:


O Shebalin (1902-1963) υπήρξε μαθητής των  Glière και Myaskovsky, στον οποίο πλησιάζει σε ύφος, συνθετικά.
Θεωρήθηκε  ένας από τους πιο καλλιεργημένους συνθέτες της γενιάς του, με οξυδέρκεια, ιδιαίτερο  πνεύμα και μια  ακαδημαϊκή προσέγγιση των μουσικών θεμάτων του.
Ήταν στενός φίλος του Σοστακόβιτς , ο οποίος του αφιέρωσε κι ένα κουαρτέτο εγχόρδων. Λέγεται δε πως τον εκτιμούσε τόσο πολύ που στο δωμάτιό του, δίπλα στα πορτρέτα των αγαπημένων του συνθετών Μάλερ και Μουσόργκσκυ, είχε κι ένα του Σεμπάλιν!

Η Συμφωνία για τον ΛΕΝΙΝ - Ποίηση Μαγιακόφσκι:

Το 1931 εμπνέεται από το έργο του σοβιετικού ηγέτη Λένιν, και συνθέτει τη "Δραματική συμφωνία op.  16" με τον προσωνύμιο "Λένιν"  για αφηγητή, σολίστ, χορωδία και ορχήστρα.

Η Συμφωνία αναπτύσσεται σε 3 μέρη.
Μιμητής του Μπετόβεν και της Ενάτης του, χαρακτηριστική είναι η χρήση χορωδίας που ερμηνεύει στίχους από το ποίημα  του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι: "Λένιν".

Το μακροσκελές, αφηγηματικό ποίημα ξεκίνησε ο ρώσος ποιητής το 1923 και το ολοκλήρωσε ένα χρόνο μετά. Αληθινά μνημειώδες, χαρακτηρίζεται ως "ομηρικό έπος" της  ποίησης του.



"Στ’ άγρια δάση των καμινάδων πέρα, 
 κοντάρι φτιάχνοντας από χέρια πολλά,
την Κόκκινη Πλατεία σε κόκκινη παντιέρα
με παλμό τρομερό τινάζουμε ψηλά.
Απ’ αυτή τη σημαία κι από κάθε γωνιά της
προκαλεί και πάλι ζωντανός ο Λένιν                  
"Συνταχθείτε για μάχες στερνές, εργάτες!
[...]
Χρόνε, βρόντα τα συνθήματά του κεραυνούς-
μήπως θα το ρίξουμε στα κλάματα;
Λένιν –ζωντανότερος κι από τους ζωντανούς,
είν’ η γνώση μας, η δύναμη και τ’ άρματα.
Βάρκες οι άνθρωποι πάνω στην ξέρα.
Φεύγει ο βίος, γοργά κυλά
βρώμια στρείδια, μούχλα και λέρα
στην καρίνα μας κολλά..."

(Το ποίημα από www.katiousa.gr)

                                                         
Η Moυσική σύνθεση:

Ι: Allegro risoluto - Το 1ο Μέρος είναι μια εκτεταμένη ορχηστρική εισαγωγή σε σι ελ. κι ακολουθεί γρήγορη ρυθμική αγωγή με εντυπωσιακές εκρήξεις των χάλκινων κρουστών.

ΙΙ: Largo - Το 2ο διαπνέεται από βαθιά εσωτερικότητα, δημιουργώντας διάθεση ενδοσκόπησης. Ενα μερος αργό, όπου βρίθει διαλογιστικών στιγμών. Χαρακτηρίζεται δε, από συχνές μετατροπίες από τη σι ελ. στη σι μείζονα και έντονης δραματικότητας, αφηγηματικά μέρη

ΙΙΙ: Moderato non troppo - Allegro giusto - Ρυθμικά η αγωγή επιταχύνει σε ένα  διακριτικό Moderato  και στη συνέχεια ένα Allegro giusto. Ιδιαιτερης δυναμικής η θεματική του ιδέα, με τις μετατροπίες συχνότερες προκειμένου να δημιουργήσει αίσθηση εσωτερικής πάλης και σύγκρουσης.

Το 2ο και 3ο μέρος με τη χορωδιακή ερμηνεία του δυναμικού ποιήματος του Μαγιακόφσκυ  προοιωνίζονται τη νέα εποχή.
Σε κάποιους ίσως ακούγεται βαριά η ρωσική γλώσσα. Ομως ο αυθεντικός ήχος της αρμόζει στον ηγέτη που έδωσε την έμπνευση στον ποιητή και το συνθέτη...... Ο Σεμπάλιν γνήσια, απόλυτα και με απαράμιλλη ένταση αποδίδει το ρίγος της μεγαλόστομης "Λενινιάδας" του Μαγιακόφσκι...

Vissarion Shebalin: <<Dramatic Symphony "Lenin" op. 16>>
after Vladimir Mayakovsky's poem

(για αφηγητή, σολίστες, χορωδία και ορχήστρα):

ΜΕΡΟΣ 1ο:

ΜΕΡΟΣ 2ο:

ΜΕΡΟΣ 3ο:

Παλιότερα κείμενα για τον Λένιν σχετικά με μουσική μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ.

Στους "Αστερισμούς" του Ζουάν Μιρό...

Miro: "Constellations, Ν.1. L'étoile matinale"

H ζωγραφική του αντιμετωπίστηκε από πολλούς σαν παιχνίδι ενός ναΐφ ζωγράφου.
"Ζωγράφιζε σαν παιδί, αλλά γεννήθηκε παππούς", λένε για τον Ζουάν Μιρό, πρωτεργάτη της μοντέρνας ζωγραφικής.Το εικονογραφικό του σύμπαν, πολύχρωμο, ο κόσμος του, παιγνιώδης!

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 20 Απριλίου 1893, στη Βαρκελώνη κι η μουσική ήταν κεντρικός πυρήνας στη ζωή του.
Η συλλογή του σε βινύλια ήταν απεριόριστη και οι μουσικές προτιμήσεις του από όλους σχεδόν τους χώρους: κλασική, μπαλέτο, φλαμένκο, σύγχρονη, ...κάτι που μαρτυρά τη "δίψα" του για τη μουσική τέχνη.
Στη Βαρκελώνη εντρύφησε στα ακούσματα του φλαμένκο, στη Νέα Υόρκη σε κείνα της τζαζ και του γκόσπελ, κι όλα τα υπόλοιπα στο Παρίσι.
Διέθετε μέχρι και ηχογραφήσεις της "μουσικής των πουλιών".
Πολλοί παραλληλίζουν το πάθος του για τη μουσική με κείνο ενός συλλέκτη γραμματοσήμων.
Επίσης, ακούσματα όπως παραδοσιακή μουσική της Αφρικής και της Άπω Ανατολής, δεν έλειπαν από τη δισκοθήκη του.
Ρουφούσε μουσική, όπως η μέλισσα τη γύρη...
Λάτρευε τον Μπαχ, τον Μότσαρτ και άλλους κλασικορομαντικούς συνθέτες...
Συνεργάστηκε με σπουδαίους σύγχρονους δημιουργούς(Μπουλέζ, Στοκχάουζεν, Κέιτζ...), η επαφή με τους οποίους επέδρασε στη συντήρηση και επέκταση του μουσικού του γίγνεσθαι.

Λατρεύω τον Μιρό! Μου αρέσει πολύ η παιδικότητά του, αυτή η χαριτωμένη "αφέλεια" με την οποία ζωγραφίζει!!Χρώμα, φως, αίσθηση αδιόρατης ευτυχίας οι λιτές δημιουργίες του, που μοιάζουν να έγιναν από παιδικό χέρι ή από το χέρι του Θεού;
Πινελιές αυθορμητισμού, που μας θυμίζουν πως η ευτυχία κρύβεται στα απλά, ακριβώς όπως με τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται ένα μικρό παιδί!

"Constellations Ν.21:
Le Bel oiseau déchiffrant l'inconnu au couple d'amoureux"
(από: danieljacometimprimeur)

Το 1940, ο Μιρό ξεκινά να φιλοτεχνεί τη σειρά που αργότερα τιτλοφορήθηκε: "Αστερισμοί"

23 έργα με τεχνική γκουάς, που εγκωμιάζουν με τα νυχτερικά θέματά τους τη χαρά, την αγάπη, την διάθεση απόδρασης , παρότι η περίοδος δημιουργίας τους χαρακτηρίζεται από κλίμα κινδύνου και ανθρώπινης καταστροφής. Ταραγμένες περίοδοι, λίγο μετά το χάος του ισπανικού εμφυλίου, που ο Μιρό βρισκόταν εξορισμένος στη Γαλλία. 

Μισοφέγγαρα, μοτίβα πλανητών και ανάποδα αστέρια αιωρούνται στο πολύχρωμο ζωγραφικό σύμπαν του ισπανού δημιουργού. Ένα σύμπλεγμα μικροσκοπικών σχημάτων που χαράσσουν με καρτερία το μονοπάτι της ανάτασης, το δρόμο να φτάσεις ψηλά, ν' αγγίξεις το σύμπαν.
Είναι για τον καλλιτέχνη μια μορφή διαφυγής από την παράνοια και τη βαρβαρότητα. Είναι σαν οι "Αστερισμοί" να λένε:  "μοναδική σωτηρία  στην παγκόσμια τραγωδία είναι το πνεύμα, η ψυχή που ανατάσσει προς το υψηλό". 

Από τη σειρά "Constellations" του Ζουάν Μιρό ο Bobby Previte εμπνέεται τη Σουίτα του: "The 23 Constellations of Joan Miró". Είκοσι τρεις μινιατούρες, σύντομες ως προς τη διάρκεια κατ' αναλογία με το μικρό μέγεθος των έργων του ζωγράφου, που οι κριτικοί χαρακτήρισαν: "ανάλαφρα, αιθέρια και ονειρικά".

Μια σύνθεση που ρυθμικά εξελίσσεται άλλοτε ενεργητικά και άλλοτε νωχελικά, αποπνέοντας  μυστηριακό χαρακτήρα. Τρομπέτες, άρπες, φλάουτα, σαξόφωνα, πιάνο, ακορντεόν και κρουστά συμπράττουν σε πλατιές, μελωδικές γραμμές, ήρεμου χαρακτήρα, χωρίς δυναμικά ξεσπάσματα, όπου η αίσθηση του αγωνιώδους καταλαγιάζει λυτρωτικά...

Ένα έργο της σειράς των "Αστερισμών" είναι και το "Le Bel oiseau déchiffrant l'inconnu au couple d'amoureux- Όμορφο πουλί αποκαλύπτει το άγνωστο σ' ένα ζευγάρι εραστών". Ιριδίζοντες αποχρώσεις και τα γνωστά, μικρά μοτίβα του ζωγράφου, στενά υφασμένα σε μια αόριστη -φαινομενικά- θεματική, όμως αυστηρά μελετημένη, όπου ενσωματώνονται  τα χαρακτηριστικά της τέχνης του Ζουάν Μιρό που θέλει να τραβήξει το βλέμμα μας στα ολόλαμπρα ίχνη αστερισμών σε έναν καθαρό νυχτερινό ουρανό...

Ακούμε το μυστηριακό, εξωτικού χρώματος: "Le Bel oiseau déchiffrant l'inconnu au couple d'amoureux, mov. 21":

Έμπνευση από το παραπάνω ζωγραφικό έργο του Μιρό αποτελεί και το ποίημα του Μπρετόν, που καταλήγει:

"Ανάμεσα στην άνοδο και την πτώση, ακολουθώντας την ατέρμονη καμπύλη της επιθυμίας,
όλα τα σημάδια στο ουράνιο σύμπαν, είναι  σε αρμονία..."

"Les bancs des boulevards extérieurs s'infléchissent avec le temps sous l'étreinte des lianes qui s'étoilent tout bas de beaux yeux et de lèvres.

Alors qu'ils nous paraissent libres continuent autour d'eux à voleter et fondre les unes sur les autres ces fleurs ardentes.

Elles sont pour nous traduire en termes concrets l'adage des mythographes qui veut que l'attraction universelle soit une qualité de l'espace et l'attraction charnelle la fille de cette qualité mais oublie par trop de spécifier que c'est ici à la fille, pour le bal, de parer 'la mère.

Il suffit d'un souffle pour libérer ces myriades d'aigrettes porteuses d'akènes.

Entre leur essor et leur retombée selon la courbe sans fin du désir s'inscrivent en harmonie tous les signes qu'englobe la partition céleste".

Τον τίτλο "Constellations", δανείζεται από το έργο του Μιρό, ο αμερικανός συνθέτης Efraín Amaya για την όπερα δωματίου, που συνέθεσε το 2015 και απεικονίζει επεισόδια από τη ζωή του Kαταλανού καλλιτέχνη. 

Ο αμερικανός, γεννημένος στη Βενεζουέλα, μαέστρος και συνθέτης Efraín Amaya, που θεωρείται από τους σπουδαίους ανερχόμενους σύγχρονους κλασικούς, διετέλεσε μουσικός διευθυντής -μεταξύ των άλλων- μιας από τις Συμφωνικές Ορχήστρες του "El Sistema".

Efraín Amaya: "Constellations" / Chamber Opera:

Ζουάν Μιρό: "Ζωγραφική σε λευκό φόντο για τον παράδεισο ενός ερημίτη"
(από: fmirobcn)

Μέρος της συλλογής του Ιδρύματος Joan Miró αποτελεί και το παραπάνω τρίπτυχό του: "Ζωγραφική σε λευκό φόντο για τον παράδεισο ενός ερημίτη".

Η σύνθεση είναι εξαιρετικά λιτή. Τρεις μεγάλων διαστάσεων λευκοί καμβάδες, τους οποίους διατρέχει μια λεπτή μαύρη γραμμή. Η απλότητα του έργου και η ποιητική του τίτλου, παραπέμπουν στο κελί ενός ασκητή, άρα σε χώρο για διαλογισμό, ενδοσκόπηση και αυτοσυγκέντρωση.

Από τη "Ζωγραφική σε λευκό φόντο" του ζωγράφου, ο Alex Cassanyes εμπνέεται ένα μουσικό τρίπτυχο  για κουαρτέτο σαξοφώνων, που το τιτλοφορεί:  "White Isolation-Λευκή απομόνωση".
Η χροιά των σαξοφώνων αναδύει διάθεση ενδοσκόπησης και εσωτερικότητας.

White Isolation I, ΙΙ, ΙΙΙ :

Cavalleria Rusticana - Η Ημέρα του Πάσχα

Cavalleria Rusticana- H Hμέρα του Πάσχα, από παράσταση στη ΜΕΤ

Tα σήμαντρα των εαρινών εκκλησιών, ηχούν…Ακούγονται από μακριά, πέρα από τα πράσινα λιβάδια του Σικελικού χωριού...Ξημερώνει Πασχαλιά...

(Κάπως έτσι στήνει το σκηνικό του ο Πιέτρο Μασκάνι στην αριστουργηματική, βεριστική του όπερα "Καβαλερία Ρουστικάνα", που διαδραματίζεται σ'ένα χωριό της Σικελίας, ανήμερα της Λαμπρής...

Οι δουλειές στα χωράφια κι ολούθε, σταματούν για να γιορτάσει ολάκερο το σύμπαν την Ανάσταση του Σωτήρα μας!
Γυναίκες και άντρες ετοιμάζονται για την εκκλησιά...Με το τραγούδι τους, προσκαλούν να συμμετάσχουμε στη Γιορτή της Χαράς και της Αγάπης...

Μέρα Λαμπρής. Στην πλατεία του χωριού... Η πόρτα της παλιάς εκκλησίας, μισάνοιχτη κι οι καμπάνες ηχούν ρυθμικά και χαρμόσυνα.Το Πασχαλινό τελετουργικό, ξεκινά...


ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΧΟΡΩΔΙΑ:
"Πορτοκαλιές μοσχοβολούν στα λιβάδια τα καταπράσινα,
κι οι κορυδαλλοί κελαηδούν στις ανθισμένες μυρτιές!
Είναι ο χρόνος να ψιθυρίσει κανείς το τρυφερό τραγούδι
που της καρδιάς επιτυχύνει τους χτύπους!"

ΑΝΤΡΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ:
"Στα χωράφια, ανάμεσα στα χρυσαφένια στάχυα
του αργαλειού σας ακούμε τον ήχο!
Ξανασαίνοντας απ'τη δουλειά, σάς συλλογιζόμαστε
ωραίες σαν ηλιαχτίδες!
Κι όπως πεταρίζει το πουλί που επιθυμεί το ταίρι του
έτσι και μεις κοντά σας τρέχουμε!"

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΧΟΡΩΔΙΑ:
"Ας πάψει κάθε εργασία στους αγρούς
Η Παναγιά χαίρεται για το Σωτήρα μας!
Είναι ο χρόνος να ψιθυρίσει κανείς το τρυφερό τραγούδι
που της καρδιάς επιτυχύνει τους χτύπους!"

Λίγο αργότερα, από την εκκλησία ακούγονται μελωδικοι ψαλμοί:

"Regina Coeli 
Βασίλισσα του ουρανού, χαίρε!
Αλληλούια!
Αναστάς ο Κύριος, η μόνη αλήθεια..."

ενώ οι ευσεβείς πιστοί συμμετέχουν στην ψαλμωδία του Πασχαλινού ύμνου. "Inneggiamo, il Signor non è morto-Ας τραγουδήσουμε ύμνους, ο Κύριος δεν είναι νεκρός"!

"Υμνούμε! Ο Κύριος Ημών δεν πέθανε!
Με δόξα άνοιξε το μνήμα!
Υμνούμε τον αναστάντα Κύριο Ημών
που σήμερα ανήλθε στη δόξα των ουρανών!"

Ακούγονται:

ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Gli aranci olezzano (2:17)
ΑΝΤΡΕΣ: In mezzo al campo (3:06) 
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Cessin le rustiche Opre (4:11)
ΧΟΡΩΔΙΑ: Regina coeli laetare (6:23)
ΣΝΤΟΥΤΣΑ, ΛΟΥΤΣΙΑ και ΧΟΡΩΔΙΑ: Inneggiamo, il Signor non è morto (7:20)
                               
                 

Cavalleria Rusticana - Η Ημέρα του Πάσχα: