Αφιερωματικό καπρίτσιο στον πιο διάσημο "leaper" της κλασικής μουσικής...

Σήμερα είναι μια ιδιαίτερη για το ημερολόγιο ημέρα, η παραπανίσια του Φλεβάρη, και "αποφράδα", που κάνει τη χρονιά δίσεκτη για τους προληπτικούς, αφού προστέθηκε για να φέρει αναταραχή, αναστάτωση και συμφορές μέσα στο Φεβρουάριο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στη λατρεία των υποχθόνιων θεοτήτων.

Αυτή την ιδιαίτερη μέρα του δίσεκτου έτους, είναι γεννημένος ο Τζοακίνο Ροσσίνι, (29 Φλεβάρη 1792) , που όμως, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, δεν έτυχε των επιπτώσεων, που οι δεισιδαιμονίες αναφέρονται, αντιθέτως η τύχη ήταν με το μέρος του...με τη δόξα, την αναγνώριση και τη φήμη να τού κρατούν συντροφιά ως το τέλος της ζωης του!
Είναι ο πιο διάσημος "leaper" -όπως αποκαλούνται τα  άτομα που γεννήθηκαν στις 29 Φεβρουαρίου- της κλασικής μουσικής!

Οι μουσικόφιλοι, σίγουρα θα έχετε ακούσει πολλά από τα κωμικά του μελοδράματα. Ήταν, πράγματι,  μοναδικός στην όπερα μπούφα. Ο Μπετόβεν τον είχε συμβουλεύσει να μη γράφει τίποτε άλλο..
Κουρέας της Σεβίλλης, Ιταλίδα απ'τ'Αλγέρι, Κλέφτρα κίσσα, Γουλλιέλμος Τέλλος κλπ, κλπ...

Οι σύγχρονοί του τον αποκαλούσαν "Σινιόρ Κρεσέντο", καθώς από τις καλύτερες στιγμές του Ροσίνι ήταν η χρήση της δυναμικής..Από τα ονειρικά πιανίσιμο σταδιακά στο δυνάμωμα των ήχων ως  ένα ξέφρενο φορτίσιμο, που δονει και αναταράσσει τα φυλλοκάρδια!!

Οι μελωδίες του αγαπήθηκαν από πολύ κόσμο, ενώ ενέπνευσε πλήθος συνθετών, χαρίζοντάς του και το προσωνύμιο : "Ιταλός Μότσαρτ".

Ετσι, σκέφτηκα να σας καλημερίσω με ένα έργο, μελωδικό ποτ πουρί από Ροσσίνι...
Και να, τί εννοώ...

Την εποχή που μεσουρανούσε ο Ροσσίνι, ήταν εποχή δημοτικότητας και για το κλαρινέτο.
Επειδή όμως ο συνθέτης είχε απορροφηθεί στη σύνθεση μελοδραμάτων κυρίως, δεν έχουμε πολλά έργα του γι'αυτό το όργανο.
Η τότε επικρατούσα μόδα για οπερατικές μεταγραφές, ενθάρρυνε τους βιρτουόζους κλαρινετίστες να μεταγράψουν άριές του για το δικό τους όργανο. Ανάμεσά τους ο Ερνέστο Καβαλλίνι, ένας από τους μεγαλύτερους βιρτουόζους κλαρινέτου.
Τόσο, που μουσικά περιοδικά της εποχής του εγκωμίαζαν την εκπληκτική τεχνική του και την ομορφιά του ήχου του :

- η Gazzetta Musicale di Milano δήλωνε: "ο Cavallini είναι ο Παγκανίνι του κλαρινέτου!"
- Η Revue de Paris τον αποκαλούσε ως τον "καλύτερο κλαρινετίστα στο σύμπαν",
-ενώ η L'Italia Musicale έγραφε πως "το κλαρινέτο με τον Καβαλλίνι βρήκε τον Λιστ του!"
-Ο δε Βέρντι, που τον θαύμαζε απεριόριστα έγραψε το σόλο κλαρινέτο στην έναρξη της 3ης πράξης της "Δύναμης του πεπρωμένου", γι 'αυτόν.

Το 1846 στη Σκάλα του Μιλάνου διοργανώθηκε συναυλία για τα εγκαίνια μιας προτομής του Rossini, που κοσμεί το φουαγιέ του θεάτρου.
Βρήκε την ευκαιρία λοιπόν, ο Καβαλλίνι κι έγραψε ένα έργο ειδικά για την περίσταση.
Τιτλοφορείται Capriccio "Fiori Rossiniani", ένα ποτ πουρί από μουσικά θέματα του Ροσσίνι για κλαρινέτο με συνοδεία πιάνου.



Βασιλιάς των ξύλινων πνευστών το κλαρινέτο, με τον γλυκό και παιχνιδιάρικο ήχο του ζαχαρώνει την καρδιά μας, φίλοι μου, αυτή τη μέρα που οι δεισιδαιμονίες έχουν φορτώσει με κακοτυχίες και γρουσουζιά. Κι αιτία γι'αυτό το ζαχάρωμα είναι ο "Κύκνος του Πέζαρο", Τζοακίνο Ροσίνι.

Καλή μας ακρόαση!

E.Cavallini "Fiori Rossiniani"

"Κ.Παλαμάς, από την ακινησία της λιμνοθάλασσας στον πανσέ του στοχασμού..."

Όμορφα ανέτειλλε σήμερα το ηλιοφορεμένο Σάββατό μας, φίλοι μου με το υδάτινο Μεσολογγίτικο τοπίο ν' απλώνεται στα πόδια μας!

Στη φωτογραφία, (αλιευμένη από  www.digital-camera.gr), η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου στο δρόμο προς την Τουρλίδα.

Η Λιμνοθάλασσα της νοσταλγίας, της ρηχής θύμησης , της πλατιάς παιδικότητας...της ισχυρής μνήμης... της πεθυμιάς της επιστροφής...
Απέραντες, άπειρες κι άσβηστες, οι λαχτάρες των πρώτων μας χρόνων, που φυσά νοσταλγικά του ακορντεόν η φυσσούνα...κι ας χρωματίζουν ατμόσφαιρα μάλλον δυσάρεστη και καταθλιπτική...

"Τα πρώτα μου χρόνια τ' αξέχαστα τα 'ζησα

κοντά στ' ακρογιάλι,

στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,

πλατιά και μεγάλη..."

Το ποίημα αυτό μαρτυρά τον ευαίσθητο ψυχισμό του ποιητή, που έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Μεσολόγγι.

[Ο Κωστής Παλαμάς έφυγε σαν σήμερα 27 Φλεβάρη του '43...]

Ένας χώρος προσωπικής μνήμης  γίνεται το έναυσμα για ένα εσωτερικό ταξίδι..., που ο ιδιαίτερος καλλιτέχνης, ο προικισμένος Φοίβος  Δεληβοριάς  αποτυπώνει με τόση ακρίβεια τη νοσταλγική και παραπονιάρικη διάθεση του Παλαμά, συνδυάζοντας άψογα στη μουσική του το παλιό με το νέο!

Η ακινησία της λιμνοθάλασσας μας "παρέσυρε" σε μια αδιόρατη ηρεμία, με το μαγικό ζευγάρωμα ποίησης και μουσικής!
Το αποτέλεσμα της χημικής τους ένωσης, πρόσφερε απαράμιλλη ευφροσύνη δείχνοντας για μια φορά ακόμη πως ποίηση και μουσική...μουσική και ποίηση...η μία υποταγμένη στις αόρατες δυνάμεις της άλλης...μάγισσες, γητεύτρες, μαυλίστρες των τεχνών φυσούν χρυσάφια, ανεκτίμητα ρεγάλα στην ψυχή μας!!!

Η μέρα κύλησε σε μια γλυκιά ένταση, χαρμονή που συντρόφεψε τις ανασαιμιές μας...
Κι η νύχτα ικέτης, ανυπόμονος αοιδός αποζητά γλυκόλαλα ποιητικά Παλαμ-ίσια τερετίσματα...

"Στον κήπο μού γελούσανε τα ρόδα, οι μενεξέδες 

κάτου από πέπλους μού έστελναν δροσοχαιρετισμούς. 

Και πέρασα. Οι αμύριστοι στοχαστικοί πανσέδες 

με κοίταζαν, ασάλευτοι. Και στάθηκα σ' αυτούς"

[Κωστής Παλαμάς]

Με την όμορφη εικόνα που πλάθει ο "ποιητής της ημέρας", θα σας καληνυχτίσω απόψε, φίλοι μου εκλεκτοί!

"Ήσυχη" η στιγμή του ποιητή, μπολιασμένη την αλήθεια ενός φυσικού τοπίου...
Ο κήπος του χρωμόζωστος, τ'άνθια του σε αφθονία κι ανάμεσό τους στο χρυσό το θρόνο ο πανσές του στοχασμού...

"Καλάθι με πανσέδες", Vincent van Gogh

Οι πανσέδες κυρίαρχοι στο  χειμωνιάτικο παιχνίδι των χρωμάτων και των αντιθέσεων με τους παράξενους και ασυνήθιστους συνδυασμούς των λουλουδιών τους, ξεχειλίζουν ομορφιά το διαδικτυακό μας κήπο!
Αύρα λυρισμού για το Σαββατόβραδό μας!


Σύμφωνα με το μύθο, ο πανσές ήταν δημιούργημα του Δία που τον έφτιαξε για να τρέφεται η ερωμένη του Ιώ, που υπενθυμίζω πως για να την προστατέψει από το θυμό της Ήρας τη μεταμόρφωσε σε αγελάδα.



Στην αρχαία Αθήνα χρησιμοποιούσαν το αφέψημα του πανσέ για να απαλύνουν τους πονοκεφάλους μετά από μέθη, ενώ ο λαός λέει πως οι πανσέδες συμβολίζουν τις σκέψεις και τις νοσταλγικές αναμνήσεις..., καθώς τοποθετούν τη ρίζα του ονόματός του στο γαλλικό "Pensée=σκέψη".



Ο γάλλος σκιτσογράφος  J. J. Grandville (1803–1847) έχει απεικονίσει την Σκέψη-Πανσέ με ένα ωραιότατο καλλιτεχνικά έργο του, στο βιβλίο: "Les fleurs animées".

Ο ποιητής φιλοτεχνεί τον κήπο του με τέχνη θαυμαστή κι αυτιάζεται ήχους κρυφής μουσικής:

"Στον κήπο μού γελούσανε τα ρόδα, οι μενεξέδες 

κάτου από πέπλους μού έστελναν δροσοχαιρετισμούς. 

Και πέρασα. Οι αμύριστοι στοχαστικοί πανσέδες 

με κοίταζαν, ασάλευτοι. Και στάθηκα σ' αυτούς"

Της νύχτας έναστρος ο ουρανός και τον διασχίζουν παράξενοι σελαγισμοί, ποιητικό αστροποβόλημα, λέξεων φεγγοβολές, που πλάθουν το αποψινό μας όνειρο...να σεργιανά στου Παλαμά τον αναστοχασμό...

"Μια πλανεύτρα Λοκαντιέρα μετά...μουσικής"

Ο Κάρλο  Γκολντόνι γεννήθηκε σαν σήμερα 25 Φεβρουαρίου 1707 στη Βενετία. Από μικρός ενδιαφέρθηκε για το θέατρο, τα παιχνίδια του ήταν οι μαριονέτες και τα διαβάσματά του θεατρικά έργα. Στο σχολείο αντί να ασχολείται με τα μαθήματά του διάβαζε ελληνικές και λατινικές κωμωδίες.

Ανανεώνοντας την Κομμέντια ντελ άρτε, κι εμπνευσμένος από τους ζωντανούς χαρακτήρες του Μολιέρου αναμόρφωσε την κωμωδία κι έστρεψε το μυθογραφικό ενδιαφέρον στην καθημερινότητα της εποχής του, δίνοντας πλήθος κωμωδιογραφιών.

Ανάμεσά τους η περίφημη: "ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ".

Όπως γράφει ο ίδιος:

"Απ' όλες τις κωμωδίες που έχω σκαρώσει ως τώρα, θα τολμούσα να πω ότι αυτή είναι η πιο ηθική, η πιο χρήσιμη, η πιο μορφωτική. Άποψη, ωστόσο, που θα φανεί παράδοξη σε εκείνον που θα σταθεί να μελετήσει το χαρακτήρα της Λοκαντιέρας και θα πει ότι πουθενά αλλού δεν έχω σκιαγραφήσει γυναίκα πιο πλανεύτρα, πιο επικίνδυνη από αυτήν. 
Αλλά, όποιος συλλογιστεί το χαρακτήρα και το τι συμβαίνει στον Ιππότη, θα βρει ένα πολύ ζωντανό παράδειγμα ταπεινωμένης υπεροψίας και μια σχολή που διδάσκει να τρέπεται κανείς σε φυγή μπροστά στον κίνδυνο, για να αποφύγει την πτώση".


ΥΠΟΘΕΣΗ:


Το έργο έχει σαν κεντρικό τόπο εξέλιξης μία λοκάντα(κάτι σαν πανσιόν). Το κύριο πρόσωπο είναι γυναίκα, η γεμάτη τσαχπινιά και χάρες Μιραντολίνα (τ' όνομά της σημαίνει: ή "θαυμαστούτσικη") και γύρω απ' το πρόσωπό της πλέκεται όλη η δράση. Η λοκαντιέρα με καπατσοσύνη, θηλυκότητα και πονηριά εξασφαλίζει το εισόδημά της επωφελούμενη συγχρόνως και από τα δώρα των πελατών της, του Κόμη και του Μαρκήσιου, που είναι συγχρόνως ερωτευμένοι μαζί της. Ομως ο στόχος της Λοκαντιέρας είναι ο μισογύνης Ιππότης και επιστρατεύει όλες τις τεχνικές της για να την ερωτευθεί κι έπειτα να τον γελοιοποιήσει.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ / ΣΚΗΝΗ 5η:

ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ:Δούλη σας ταπεινή, αρχοντές μου!Ποιος από τους κυρίους με ζητεί;
ΜΑΡΚΕΖΟΣ: Σε ζήτησα εγώ, μα όχι εδώ πέρα!
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: Και πού με θέλετε, ετσελλέντσα;
ΜΑΡΚΕΖΟΣ: Στην καμαρά μου!
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: Στην καμαρή σας;Αν έχετε ανάγκην από τίποτε , θε να'αρθει ο καμαριέρης να σάς υπηρετήσει!
ΜΑΡΚΕΖΟΣ(προς τον Ιππότην): Πως σου φαίνεται αυτή η περηφάνια της;
ΙΠΠΟΤΗΣ: Αυτό που εσύ το λες περηφάνια, εγώ το λέω αυθάδεια και αδιαντροπιά!
ΚΟΝΤΕΣ: Αγάπη μου, μιραντολίνα, εγώ θα σου μιλήσω εμπρός στους άλλους για να μη σου δώσω την ενόχληση να ρθείς στην καμαρή μου.Κοίτα εδώ αυτά τα σκουλαρίκια!Σ'αρέσουν;Είναι διαμάντια, ξέρεις...
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: ω, τα γνωρίζω!Καταλαβαίνω από διαμάντια, εγώ!
[...]Για ποιο λόγο θέλετε να μου χαρίσετε αυτά τα σκουλαρίκια;
ΚΟΝΤΕΣ: Εχουνε δέσιμο της μόδας!
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: Δεν είναι σωστό να τα δεχτώ, κύριε!
ΚΟΝΤΕΣ: Αν δεν τα πάρεις, θα μου κακοφανεί!
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: Δεν ξέρω τί να κάνω...Το συμφέρον μου απαιτεί να  με έχουν στην εύνοιά των οι πελάτες της λοκάντας μου...Για να μην κακοκαρδίσω τον κ.Κόντε, θα τα πάρω!
ΙΠΠΟΤΗΣ: Ω, θελειά και φούρκα!
ΚΟΝΤΕΣ(προς τον Ιπποτη):Τι λες γι'αυτή την εξυπνάδα και τη σπιρτοσύνη;
ΙΠΠΟΤΗΣ: Όμορφη εξυπνάδα! Σού τα καταχωνιάζει και δε σου λέει ούτε ευχαριστώ!
ΜΑΡΚΕΖΟΣ: Μα την αλήθεια σιορ Κόντε , σού ταιριάζει να σού πούνε και σ'ανώτερα!Να κάνεις ρεγάλα φανερά σε μια γυναίκα από ξιπασιά!
[...]
ΙΠΠΟΤΗΣ: Κυρα λοκαντιέρα, τα λινα και τα σεντόνια,που μου' στειλες, δεν μ αρέσουν!
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: Θα σας βάλουμε καλύτερα, κύριε!Θα γίνει το θέλημά σας!Μα μπορούσατε να το ζητήσετε με ευγενικό τρόπο!
ΙΠΠΟΤΗΣ:Όπου πληρώνω τον παρά μου, δεν κάνω κοπλιμέντα!
ΚΟΝΤΕΣ:Συμπάθησέ τον!Είναι οχτρός θανάσιμος των γυναικώνε!
ΙΠΠΟΤΗΣ:Εϊ!για να σου πω!Δεν έχω καμμιά ανάγκη να με συμπαθήσει η αφεντιά της!
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ: Κακόμοιρες γυναίκες!Τι τάχα να τού κάνανε;Γιατί τόσο άπονος για μάς,κύριε ιππότη;..."

(Κ.Γκολντόνι:"Η Λοκαντιέρα", Μεταφρ.Ν.Ποριώτη/anemi)

***

ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΕΜΠΝΕΥΣΕΙΣ:

Από το θεατρικό αυτο εμπνεύστηκαν τις όπερές τους οι: Σαλιέρι και Μαρτίνου.

1. "ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ" του ΣΑΛΙΕΡΙ

Είναι άδικο που ο Αντόνιο Σαλιέρι έχει μείνει στην ιστορία ως αντίζηλος, προσωπικός εχθρός και πιθανός δολοφόνος του Μότσαρτ κι όχι για την παρουσία του στη μουσική ζωή της Ευρώπης.
Να θυμίσουμε πως ο Σαλιέρι βοήθησε σημαντικά στην ανάπτυξη του μελοδράματος του 18ου αιώνα και κυριάρχησε στην ιταλόγλωσση όπερα στην Αυστρία.
Η Λοκαντιέρα του σε 3 πράξεις είναι σε λιμπρέτο του Domenico Poggi , κι έκανε πρεμιέρα στο Burgtheater της Βιέννης το  1773.
Ο Σαλιέρι πλάθει μια υπέροχη όπερα που γνώρισε τεράστια και πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της εποχής, επιτυχία από την πρώτη παράσταση, αφού η υποδοχη από κοινό και κριτικούς ήταν εκπληκτική, με τις παραστάσεις να συνεχίζονται και εκτός αυστριακών συνόρων, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία. Ωστόσο στην πορεία έπεσε σε αφάνεια μέχρι το 1989 που ξανανέβηκε στη σύγχρονη εποχή στη Βρετανία.
Ο συνθέτης προσεγγίζει ισορροπημένα λιμπρέτο και μουσική,  εστιάζει στην ανάδειξη των αξιών και της ηθικής που υπογραμμίζει ο συγγραφέας  και προσπαθεί με έξυπνα μοτίβα να πλάσει τους χαρακτήρες που καταγγέλλουν την αλαζονεία της αριστοκρατίας ενάντια στην εμφάνιση της αστικής τάξης, αλλά και την γυναικεία υποκρισία.
Ανάλαφρη, ενθουσιώδης, χαριτωμένη παρτιτούρα, δυναμικοί οι διάλογοι, ο Σαλιέρι συνδυάζει με θαυμαστή μαεστρία συναίσθημα και λογική.

Aκούμε την Ουβερτούρα σε Ρε μείζονα:

Antonio Salieri: "La locandiera", Overture:

2. "ΜΙΡΑΝΤΟΛΙΝΑ" του ΜΑΡΤΙΝΟΥ

Ο ίδιος ο Μπόχουσλαβ Μαρτίνου  προσάρμοσε το κείμενο, στην όπερά του, που παρουσιάστηκε το 1959 στο Εθνικό Θέατρο της Πράγας
Στο έργο του , που θυμίζει όπερα μπούφα ενσωματώνει εκτεταμένα  μέρη ομιλούμενου διαλόγου.
Ο Μαρτίνου κινείται σε νεοκλασικό στυλ, με χρήση μαδριγαλίων και γαλλικών μελωδιών με τα οποία  πετυχαίνει να αποδώσει τις πνευματικές και ειρωνικές  αναφορές του συγγραφέα.
Το ακροατήριο απολαμβάνει  τη φάρσα, καθώς εύστοχα εναλλάσσει τα ρετσιτατίβι με τα ορχηστρικά μέρη, τις άριες και τα ντουέτα, δίνοντας  συναρπαστική και  ελκυστική μουσική, μεγάλο μέρος της οποίας βασίζεται σε παραδοσιακούς ιταλικούς χορούς, όπως στον πρόλογο της 3ης πράξης απ'όπου προτείνω να ακούσουμε το ρυθμικό, κεφάτο "Saltarello".

Bohuslav Martinu: "Mirandolina, Saltarello"

Πηγές: Κ.Γκολντόνι:"Η Λοκαντιέρα", Μετ. Α. Σακελλαρίου, εκδ Δωδώνη, "Λοκαντιέρα" Μτφρ.Ν.Ποριώτη/anemi, Καλ. Ραπανάκη, εφημ.Νίκη, 1996, classicstoday, bsecs.org.uk.

"George Harrison, o Μαχαραγιάς της ροκ-ράγκα"

www.neatorama.com

Ήταν βασικό μέλος των «Σκαθαριών».
Μπορεί να μην είχε ποτέ προς τα έξω το music status του Λέννον ή του ΜακΚάρτνευ, όμως στις φλέβες κάθε νέας δουλειάς του συγκροτήματος κυλούσε πολύ από το αίμα του Τζωρτζ Χάρρισον.

Ο Χάρρισον γεννήθηκε μια μέρα σαν τη σημερινή, στις 25 Φλεβάρη του 1943 στο Λίβερπουλ...

Αφορμή λοιπόν ζητούσα να παρακάμψω ελαφρώς της ύλης σήμερα στο σχολείο και να αναφερθώ, αφηνόμενη μαζί με τους μαθητές μου στη μαγεία των Μπητλς, ενός ιστορικού μουσικού γκρουπ, που σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή, συνδεδεμένης με  το ειρηνιστικό κίνημα, το Μάη του '68, τα παιδιά των λουλουδιών και τη σεξουαλική επανάσταση (εδώ έπεσε πολύ γέλιο…όσο και να μιλάμε για απελευθέρωση, οι έφηβοι δεν έχουν ακόμη την ωριμότητα να συζητήσουν ανοιχτά το θέμα αυτό…) το φυλετικό…μια πληθώρα ιδεών και  καινοτομιών…


Επικεντρώθηκα βέβαια στον κιθαρίστα Χάρρισον λόγω των γενεθλίων του και για να’ μαι και καλυμμένη (μιας και έπρεπε να κινηθώ στα πλαίσια της ινδικής μουσικής σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα, και να γράψω το αυτό, στο υποχρεωτικό βιβλίο ύλης), αναφέρθηκα περισσότερο στην εποχή που ο Χάρισσον πειραματιζόμενος με νέα πράγματα, εντυπωσιάζεται από τους ψυχεδελικούς ήχους του ινδικού χορδοφώνου σιτάρ, που γνωρίζει σε μια εκδήλωση με ινδούς μουσικούς στο Λονδίνο.
Όλο το βράδυ δεν άφησε το όργανο από τα χέρια του…επεξεργαζόταν το ηχείο από κολοκύθα, τα κλειδιά, τον εξωτικό ήχο του…
Την επόμενη μέρα έτρεξε στα India crafts κι αγόρασε ένα φτηνιάρικο σιτάρ…

Οι μήνες περνούσαν…
Ήταν η περίοδος που ηχογραφούσε το Norwegian Wood, κάτι όμως δεν επέτρεπε στην έμπνευση να ολοκληρωθεί…
Λες κι αναζητούσε μια νέα πνοή, ένα ιδιαίτερο χρώμα να βάψει το τέλος της μουσικής ιστορίας του…
Ήταν έτοιμος να τα παρατήσει όταν το μάτι του έπεσε στο σιτάρ, το αφημένο για καιρό πίσω από τον καναπέ. Το πήρε στα χέρια του... Αυτοσχεδιάζοντας και χωρίς να γνωρίζει τίποτα από τον τρόπο εκτέλεσης του οργάνου βρήκε τη μελωδία…
Το Norwegian Wood ήταν έτοιμο, είχε έρθει όμως και η ώρα να γνωρίσει περισσότερα πάνω στην ινδική μουσική.

www.thetimes.co.uk

Αυτή η επιθυμία του τον κάνει να αναζητήσει τον Ραβί Σανκάρ, με τον οποίο επισκέπτεται την Ινδία για να μάθει και να ακούσει, να οσφρηστεί τις ιδιαίτερες μουσικές οσμές της!
Ο Σανκάρ γίνεται μέντοράς του κι ο Τζωρτζ νοιώθει να μαγεύεται από την αμεσότητα και τη φρεσκάδα της ινδικής μουσικής, μια μουσική, που το κάρυ και το κύμινό της, τού ταίριαζε πολύ.

Για ένα σχεδόν  χρόνο μαθητεύει δίπλα στον μάγο του σιτάρ, Ραβί Σανκάρ.
Κοντά του βρίσκει μιαν άλλη πραγματικότητα στη μουσική.
Βρίσκει έναν άλλο τρόπο να τοποθετεί τους ήχους στο μουσικό σύμπαν και να ερμηνεύει μουσικά τα συναισθήματά του.

Όταν το 1966 οι Μπητλς ετοιμάζουν το άλμπουμ τους «Revolver», ο Χάρρισον γράφει το «Love you too», το πρώτο τραγούδι που αντικατοπτρίζει πλήρως την επίδραση της ινδικής κλασικής μουσικής στους Μπητλς, χρησιμοποιώντας εκτός από το σιτάρ και την τάμπλα, ένα ζευγάρι τυμπάνων, που εμφατικά πάντα συνοδεύει το όργανο αυτό.

Το άνοιγμα του τραγουδιού με το εξωτικό ηχόχρωμα του σιτάρ, ένα ηχητικό μέλισμα, που συγχωνεύει τον αποκρυφισμό και το μυστήριο της Ανατολής στην ποπ κουλτούρα του συγκροτήματος και των οπαδών του.
Παράγει δονήσεις βαθιά μυστικιστικές και δημιουργεί ένα ξεχωριστό ηχητικό τοπίο.
Πλάθεις εικόνα με τον ξυπόλητο εκτελεστή καθισμένο οκλαδόν πάνω στο περίτεχνα κεντημένο κιλίμι και το όργανο να ισορροπεί ανάμεσα στο αριστερό πόδι και το δεξί γόνατό του...
Εσύ στήνεις αφτί, ακούς...δεν ανασαίνεις μη τυχόν και βεβηλώσεις...νοιώθεις την ψυχή που προσπαθούν να βγάλουν οι νύξεις κι έπειτα ξεσπάς...
Ξεσπάς ενθουσιασμένος σε χειροκροτήματα!

H μελωδική έμπνευση του Χάρρισον ρυθμική, γρήγορη και εκστατική, ταυτόχρονα όμως αναβλύζει την ανάγκη για βαθύ στοχασμό κι εσωτερικό μονόλογο…

Οι κριτικοί, ακούγοντας το τραγούδι κάνουν λόγο για ένα «Χάρρισον- Μαχαραγιά της ροκ-ράγκα»!

"Through A Window"

Έξω βρέχει...
μέσα απ' το παράθυρο ταξιδεύω στις σκέψεις...
στο κυκλάμινο που αντέχει ανθισμένο στη γλάστρα...
άλικο, έχει συλλέξει όλο το αίμα μιας πληγωμένης καρδιάς...

Έξω βρέχει...
μέσα από το παράθυρο κρουνοί καταιγίδας μουσκεύουν το είναι μου...
μα οι στοχασμοί συνεχίζουν να ψάχνουν μια ρωγμή ελπίδας για ένα καλοκαίρι...  
έναν ήλιο ποθώ στο φως του ν' ακουμπήσω.

Έξω βρέχει...
μέσα απ 'το παράθυρο οι λογισμοί,
λεύτεροι γλάροι σ'ομορφιές και θαύματα,
με βγάζουν στ'ανοιχτά...   ν 'αποθεώσω ό,τι αγαπώ!

Έξω βρέχει...
μέσα από το παράθυρο νοιώθω τις βρόχινες στάλες,
που δίνουν έμπνευση να πετύχω ανάταση,
να δω το "διάφανο", τ' αληθινό,    του κόσμου τούτου.

Έξω βρέχει ...
μέσα απ 'το παράθυρο δυο χέρια νοερά μ' αγγίζουν.
Μια αγκαλιά ζεστή...γεμάτη ανόθευτη αγάπη,
αλήθειας φιλιά...

Έξω βρέχει, μα ο ήλιος σπέρνει στην καρδιά φωτιά.
Έξω βρέχει...μέσα από το παράθυρο, το πιάνο μελαγχολεί...
σε πλάθω με τη φαντασία μου.
Ώρα, από νότες υγρές...σε λέω ομορφιά από πικραμύγδαλο.

Έξω βρέχει...
μέσα από το παράθυρο ακολουθώ τους λυγμούς της μουσικής,
λυγμούς, που μέσα τους δε θα πάψει να υπάρχει ποτέ ο παράδεισος.

Έξω βρέχει...
μέσα από το παράθυρο ανασαίνω τους ήχους της...
σε μια πνοή που δεν εμφιαλώνεται!

Κοιτώ ψηλά...ο ουρανός τελικά δεν έχει έν' άστρο μόνο!  

@Ε.Ν - 15/2/2014

John Sokoloff - "Through A Window"   

(αφιερωμένο στη νιότη, που με το βλέμμα ψάχνει μέσα απ'το παράθυρο, τον έρωτα του έξω κόσμου)

Έχει δημοσιευτεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

Τριστάνος και Ιζόλδη..., θάνατος από αγάπη...

Θάνατος από αγάπη και αγάπη πέρα από το θάνατο!

Ένας από τους ποιητικότερους θρύλους του Μεσαίωνα, ύμνος στον απόλυτο έρωτα, που στα χέρια του Βάγκνερ πήρε αριστουργηματικές διαστάσεις!

"Ω, πόσο αγαπούσα το μουσικό δράμα "Τριστάνος και Ιζόλδη!

Αναρωτιέμαι αν έχει χάσει κάτι από το μεγαλείο του.

Ε, λοιπόν, όχι! Εχει παραμείνει ανέγγιχτο.

Το έργο αυτό παραμένει το κορυφαίο έργο τέχνης από τη εποχή του Μπετόβεν ως σήμερα!", 

θα πει ο Ρομαίν Ρολάν. 

Ο "Τριστάνος", φίλοι μου είναι το ανυπέρβλητο αριστούργημα του ώριμου ρομαντισμού. Η θέση του Σοπενχάουερ ότι η "άρνηση της βούλησης για ζωή είναι η μοναδική και οριστική λύτρωση" βρήκε σ'αυτό την καλλιτεχνική του ολοκλήρωση.

Κανένα από τα μουσικά δράματα του Βάγκνερ δεν είναι τόσο ολοκληρωτικά επικεντρωμένο σε ένα και μοναδκό θέμα, δηλαδή στην ΕΚΦΡΑΣΗ του ΕΡΩΤΑ ανάμεσα σε δυο ανθρώπους.
Είναι άλλωστε και το ΜΟΝΑΔΙΚΟ έργο του που ο τίτλος του περιέχει δύο ονόματα.
Σε όλα τα υπόλοιπα(Ριέντσι, Λόενγκριν, Τανχόυζερ, Ζήγκφριντ, Πάρσιφαλ) υπάρχει στον τίτλο μόνο ένα όνομα, του κεντρικού ήρωα.Ετσι, η όπερα αυτή ταξιδεύει μέσα στο χρόνο ως ένα σύμπαν του αιώνιου κόσμου των αισθημάτων.

Στην άρια της Ιζόλδης : "Liebestod" συνοψίζεται το βασικό θέμα του έργου, η ένωση δυο ερωτευμένων στην αιωνιότητα.Η κοπέλα με καρφωμένο το βλέμμα πάνω στο πτώμα του Τριστάνου, που νομίζει πως είναι ζωντανός τραγουδά το ερωτικό άσμα:

"Liebestod-Θάνατος από αγάπη"

"Τι απαλά και ήρεμα που μου χαμογελά,

πόσο γλυκά τα μάτια του ανοίγει, βλέπετε φίλοι; 

Δεν το βλέπετε; Πώς λάμπει όλο και πιο φωτεινός, 

καθώς σηκώνεται ψηλά μες στων άστρων τη φεγγοβολιά; 

Δεν βλέπετε πώς η καρδιά γενναία πάλλεται, 

καθώς μέσα στο στήθος του ήσυχα και δυνατά χτυπά; 

Πώς η γλυκιά ανάσα του ηδονική και τρυφερή 

μέσ’ απ’ τα χείλη φτερουγίζει; Κοιτάξτε, φίλοι! 

Δεν το αισθάνεστε; Δεν το θωρείτε; 

Μόνο εγώ ακούω τούτο το σκοπό 

που τόσο σιγανός κι εξαίσιος, γλυκά θρηνώντας, 

τα πάντα λέγοντας, συμφιλιώνοντας απαλά 

βγαίνει απ’ αυτόν, εισχωρεί εντός μου, με δονεί 

με τη θεία μουσική του και μ’ αγκαλιάζει; 

Είναι ένα απαλό αεράκι που φυσά; 

Είναι κύματα από μεθυστικές μοσχοβολιές; 

Πώς φουσκώνουν καθώς με τριγυρίζουν! 

Να πάρω αναπνοή βαθιά; Να τα αφουγκραστώ; 

Να τα ρουφήξω; Ή μέσα τους να βυθιστώ; 

Γλυκά, στα αρώματά τους να εξαφανιστώ; 

Μέσα στο σάλο των κυμάτων, στων ήχων τον ορυμαγδό, 

στο κυματιστό σύμπαν της ανάσας του κόσμου 

να πνιγώ, να καταποντιστώ - δίχως αισθήσεις. 

Υπέρτατη ηδονή!"

(Η Ιζόλδη σαν αγλαϊσμένη πέφτει απαλά πάνω στο πτώμα του αγαπημένου της και ξεψυχά....
Όλοι κοιτούν συγκινημένοι. Ο βασιλιάς Μάρκος ευλογεί τα πτώματα.Πέφτει αργά η αυλαία...)

"από: "Τριστάνος και Ιζόλδη":Ρ.Βάγκνερ-Μτφ. Αλ. Ίσαρης, εκδ. Ίκαρος σελ.91-92.

Κι  ο έρωτας, φίλοι μου, βρίσκει δικαίωση στο σμίξιμό του με την αιωνιότητα του θανάτου.

H μετάφραση του Ίσαρη είναι εκπληκτική!Το βιβλίο αυτό δεν θα πρέπει να λείπει από τη βιβλιοθήκη κανενός, σοβαρού μουσικόφιλου, λάτρη ή μη του Βάγκνερ...

Rogelio de Egusquiza "Tristan and Isolde. Death"

Να θυμίσουμε πως το μελόδραμα αυτό ενέπνευσε στον Βάγκνερ η Ματίλντε, γυναίκα του χορηγού και ευεργέτη του, Όττο Βέζεντονκ, την οποία ο Βάγκνερ ερωτεύτηκα σφοδρά.
Δεν γνωρίζουμε αν αυτός ο έρωτας οδηγήθηκε σε ειδύλλιο και σχέση.
Σίγουρα όμως γέννησε ένα μνημειώδες έργο, που η μουσική του υμνεί τον έρωτα ως μοίρα, τον έρωτα ως ισχυρή δύναμη, που εκπληρώνει η αιωνιότητα του θανάτου.Ένα έργο, θρίαμβο του ρομαντισμού!

Το απολαμβάνουμε σε δυο ερμηνείες που λατρεύω εξίσου:
Κίρστεν Φλαγκσταντ και στη ιταλική γλώσσα με τη Μαρία Κάλλας(ρόλος που τραγούδησε στα αρχικά της βήματα):

1. WAGNER: "Liebestod", Kirsten Flagstad /Furtwangler:

2. WAGNER: "Liebestod", Maria Callas / Arturo Basile:

Σαν την αιωνιότητα του Παραδείσου, αγαπημένοι φίλοι, και η αιωνιότητα του έρωτα!
Δροσιά μιας ευλογημένης βροχής, αν είναι αληθινός...
Το δράμα αυτό του Βάγκνερ μάς εμπνέει να αναζητήσουμε την αιώνια ένωσή μας με το άλλο μας μισό...Να αναζητήσουμε την αγάπη στις πιο υψηλές εκφάνσεις της, εκεί που υπερβαίνει την ανθρώπινη ζωή.
Σαν εύφορες βρόχινες στάλες σε αποξηραμένη γη πέφτει ο έρωτας... κι ανθίζουν τα ομορφότερα και πιο εύοσμα λουλούδια, ακόμα και σε κείνες τις καρδιές που απ'τα βέλη του "δεινοπαθούν"...

"Με έμπνευση το φρενοκλόπο Έρωτα του Ερμιτάζ"

Aχ, ο  Έρωτας, ο θεός της αγάπης, αυτή η πολυποίκιλη προσωπικότητα ...

Η σημερινή γιορτή του φτερωτού αγίου, μου’ φεραν στο νου ένα γλυπτό, πραγματικό αριστοτέχνημα, που θαύμασα το περασμένο καλοκαίρι  στο Μουσείο Ερμιτάζ, στην Αγία Πετρούπολη!!

Ένα δημιούργημα που προξενεί έντονο θαυμασμό σ' όποιον το αντικρύζει...

"Ο Έρως βγάζοντας το αγκάθι από το πόδι της Αφροδίτης"  

(Pietro Tenerani)

"Εν αρχή ην το Χάος" κατά τον Ησίοδο.

Ο Έρωτας θεωρείται ως ένας θεός που γεννήθηκε την ίδια εποχή με τη Γη βγαίνοντας απευθείας από το αρχικό Χάος. Τρία στοιχεία συνυπάρχουν, το Χάος, η Γαία και ο Έρωτας.

Ο Έρωτας δε γεννά, αλλά ενθαρρύνει και διευκολύνει τη γέννηση και τη δημιουργία.

Στις Θεσπιές λατρευόταν με τη μορφή μιας ακατέργαστης πέτρας.

Ή ακόμη ο Έρωτας γεννιέται από το αρχέγονο Αυγό, αυτό το Αυγό που γέννησε η Νύκτα και του οποίου τα δύο μισά χωρισμένα σχηματίζουν τη Γη και το κάλυμμά της, τον Ουρανό.

Ο Έρωτας όμως, παραμένει πάντοτε μία κυρίαρχη δύναμη του Κόσμου.

Το θέμα αυτό το εκμεταλλεύτηκαν συγγραφείς , φιλόσοφοι και ποιητές.

Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, δια στόματος Διοτίμας ο Έρωτας είναι ένας «δαίμονας», μεσολαβητής ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους. 

Γεννήθηκε από την ένωση του Πόρου και της Πενίας, μέσα στον κήπο των θεών, έπειτα από ένα μεγάλο δείπνο, στο οποίο είχαν προσκληθεί όλες οι θεότητες. 

Σ' αυτή του την καταγωγή οφείλει μερικά ιδιάζοντα χαρακτηριστικά: στην αναζήτηση πάντοτε του αντικειμένου του ως Πενία ξέρει πάντοτε να επινοεί έναν τρόπο, για να φτάσει στο σκοπό του ως Πόρος. 

Ο Έρωτας είναι μια δύναμη διαρκώς ανικανοποίητη και ανήσυχη.

"Κι η πεθυμιά του έρωτα σφίγγοντας τη καρδιά

σα σύννεφο πελώριο μου τύλιξε τα μάτια

κι έκλεψεν απ’ τα στήθια μου τη πιο γλυκιά πνοή. "

 (Αρχίλοχος-Ερωτικό ποίημα, 690 π.Χ.)

Οι μυθογράφοι, όπως διακρίνουν διάφορες Αφροδίτες, έτσι διακρίνουν και περισσότερους Έρωτες.

Τον θέλουν γιο της Ειλείθυιας ή της Ίριδας ή του Ερμή και της χθόνιας Άρτεμης ή, του Ηρακλή και της ουράνιας Αφροδίτης.

Ένας άλλος Έρωτας, που ονομάστηκε Αντέρως (Αντίθετος Έρως), είχε γεννηθεί από τον Άρη και την Αφροδίτη, την κόρη του Δία και της Διώνης...ένα τρίτος Έρωτας ήταν ο γιος του Ερμή και της Άρτεμης, κόρης του Δία και της Περσεφόνης, και αυτός είναι ειδικά ο φτερωτός θεός, ο οικείος των ποιητών και των γλυπτών.

Η Σαπφώ,τυραννισμένη από τον έρωτα της γράφει...:

"Σαν άνεμος μου τίναξε ο έρωτας τη σκέψη,

σαν άνεμος που σε βουνό βελανιδιές λυγάει.

Ήρθες, καλά που έκανες, που τόσο σε ζητούσα,

δρόσισες την ψυχούλα μου, που έκαιγε ο πόθος..."

Σιγά-σιγά κάτω από την επίδραση των ποιητών ο θεός Έρωτας πήρε την παραδοσιακή του φυσιογνωμία. 

Τον παρουσιάζουν σαν ένα παιδί συχνά φτερωτό, που του αρέσει να φέρνει την ταραχή στις καρδιές. Ή τις πυρπολεί με το δαυλό του ή τις πληγώνει με τα βέλη του.

Ο Έρωτας εμφανιζόταν σε πολλές αναπαραστάσεις, κυρίως με τη μορφή που τον παρουσίασαν αργότερα και οι Ρωμαίοι, ως φτερωτό μωρό με βέλη στα χέρια.

Σύμφωνα πάλι με το μύθο, ο Έρως έχει δυο ειδών βέλη: τα χρυσά με φτερά περιστεριών και άλλα με φτερά κουκουβάγιας.

Τα βέλη με τα φτερά των περιστεριών είναι αυτά που έριχνε στις καρδιές των θνητών και αθανάτων, ώστε να διεγείρει τα ερωτικά συναισθήματα.Σημαδεύει και με φόρα αφήνει την αιχμηρή σαΐτα του...

"Ο δαμαστής ο Έρωτας

κι η πορφυρή Αφροδίτη,

μαζί σου παίζουν βασιλιά

κι οι μαυρομάτες Νύμφες.

Σε σένα που συχνά γυρνάς

στις πιο ψηλές βουνοκορφές,

ευλαβικά προσπέφτω.

Την προσευχή μου εισάκουσε

κι έλα κοντά σε μένα,

για να γενεί ό,τι ζητώ..."

 (Ανακρέων-Ερωτικό ποίημα,  550π.Χ.)

Οι επεμβάσεις του είναι αναρίθμητες. 

Επιτίθεται εναντίον του Ηρακλή, του Απόλλωνα, που τον είχε κοροϊδέψει ως τοξότη, εναντίον του ίδιου του Δία, της μητέρας του και φυσικά στους ανθρώπους.

Αγαπημένο θέμα των καλλιτεχνών, κάτω από το φαινομενικά αθώο παιδί μαντεύουμε τον ισχυρό φρενοκλόπο θεό, που μπορεί ανάλογα με τη φαντασία του, να προξενήσει φριχτές πληγές...κι ας τον βλέπουμε στο γλυπτό του Τενεράνι να προσπαθεί να απαλύνει τον πόνο από την Αφροδίτη βγαζοντά της απ'τη φτέρνα το οδυνηρό αγκαθάκι  ο τοξαλκής, χρυσομάλλης άγγελος...

Αυτός, περιμένει εκεί ...να μας δει να βουτάμε στη δική του θάλασσα, την κοκκινοβαμμένη...

Αυτός φρενοκλόπος, πόσους στο πέρασμά του γεννάει στεναγμούς!!!

"Έρωτες υπέρ μεν άγαν

ελθόντες ουκ ευδοξίαν

ούδ' αρετάν παρέδωκαν

ανδράσιν...

Έρωτα εσύ, με περισσή

όταν λαβώνεις δύναμη...

μηδ’ όνομα καλό από σε

μηδ’ αρετή μπορεί να βγει..."

Τρομερός λαβωματής, αυτός ο έρωτας!

Πόσο όμορφα ο χορός εξυμνεί αυτή τη δύναμη του γιου της Αφροδίτης, στο β'  στάσιμο στη Μήδεια του Ευριπίδη!

Ξεχωριστά και απερίγραπτα έχει μελοποιηθεί από τον Μάνο Χατζιδάκι στο "Μεγάλο Ερωτικό" με κείνη την καταιγιστική αλλαγή του ύφους και της ρυθμικής αγωγής, που απ'το ελεγειακό, αργό και θλιμμένο αντάτζιο μετουσιώνεται σε μεγαλοπρεπές, ζωντανό και γεμάτο δύναμη λαϊκό ζεϊμπέκικο...

Ευγενής και γλυκός ο Ψαριανός, αυθεντικός και με υγρασία στη φωνή συντελεί στο Χατζιδακικό "θαύμα", που φτιάχνει ένα ερωτικό τραγούδι που αγγίζει από τον πιο λαϊκό που λειτουργεί με το συναίσθημα άνθρωπο, μέχρι εκείνον,  που αναζητά τη διανόηση ακόμα και στην ακρόαση...

ΠΗΓΕΣ : "Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας" Grimal, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ," Music and Musicians in Ancient Greece" Anderson, Univescity of Cambridge

"Ακράτα, Φλεβάρης 2016"

Ούτε γαλάζιο...ούτε πράσινο το χρώμα της θάλασσας.

Θολό, σκοτεινό κι άγριο των κυμάτων το ροχαλητό...

Κι εγώ, καφέ ρουφώντας, ν' αγναντεύω...

To βλέμμα υπηρέτης, στη μανιώδη κίνηση με τα τόσα χρώματα.

Κραυγές, οι άσπροι, υδάτινοι αφροί σε προπατορικό αμάρτημα...

κι ο μανιασμένος άνεμος, σ' έριδα με το βράχο και το κύμα...

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό iporta.gr

Πάβλοβα, ο ωραιότερος Κύκνος στη μπαλετική ιστορία!

Με μια οπτασία αιθέρια έρχεται η καλημέρα μου!
Η Άννα Πάβλοβα γεννήθηκε σαν σήμερα 12 Φεβρουαρίου του 1881.
Μια οπτασία του χορού!
Ο ωραιότερος Κύκνος στην ιστορία του μπαλέτου!
Αιθέρια κι αέρινη, σα το λευκό φτερωτό πουλί, που κυλά στα ήρεμα νερά της λίμνης...

Έγινε θρύλος με τον τρόπο που ερμήνευσε τον ρόλο αυτό, που χορογράφησε ο Mikhail Fokine πάνω στη μουσική του Σαιν Σανς.
Ευελιξία, έκφραστικη δυναμη , αρμονία, χάρη και λεπτότητα ήταν τα όπλα στη φαρέτρα της μεγάλης χορεύτριας!
Χάρμα οφθαλμών κάθε της κίνηση!

Στην πρόσοψη του σπιτιού της στην Αγία Πετρούπολη, στο νούμερο 5 της Italyanskaya ulitsa (του δρόμου των Ιταλικών Κήπων) έχει τοποθετηθεί μια αναμνηστική πλάκα με το όνομα και το ανάγλυφό της:

Το 1912, η Πάβλοβα έφυγε από τη Ρωσία και μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής της.

Εκεί ίδρυσε μια σχολή χορού, ασκώντας  μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη του Βρετανικού μπαλέτου.

Oι Άγγλοι τη λάτρεψαν τόσο, που όταν θα άνοιγε το περίφημο Victoria Palace Theater, στον τρούλο του τοποθέτησαν ένα επίχρυσο άγαλμά της με μια κλασική φούστα σε θέση Arabesque.
Aν περάσετε ποτέ από κει, στρέψτε το κεφάλι σας στον ουρανό, ανασηκώστε το χέρι και στείλτε της έναν αβρό χαιρετισμό…

Τα εκφραστικά μάτια της, το χλωμό οβάλ πρόσωπο που περιβαλλόταν από τα σκουρόχρωμα μαλλιά, το κομψό, λεπτεπίλεπτο κορμί, η αέρινη κίνηση των χεριών, ακόμα και στις καθημερινές κινήσεις, η σχεδόν θρησκευτική αφοσίωση στην τέχνη της, δεν μπορούσαν να αφήσουν ασυγκίνητους τους βρετανούς, που πάνω της εντόπισαν μια θεά του μπαλέτου.


Ο "Κύκνος"  του Σαιν Σανς από το "ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΤΩΝ ΖΩΩΝ" είναι μια πραγματικά εμπνευσμένη σύνθεση!
To ρομαντικό σόλο του τσέλου που περιγράφει την αργή κίνηση του κύκνου πάνω στα νερά της λίμνης είναι από τις πιο αγαπημένες μελωδίες!
Μια μελωδία ρέουσα,που αντανακλά τέλεια την ευγενική κίνηση του κύκνου στα γαλήνια νερά!
Η συνοδεία του πιάνου κυματιστή συμπληρώνει την ειδυλλιακή εικόνα.

Η προσέγγιση της Πάβλοβα προκαλεί ρίγη και τόνους ανατριχίλας!!!
Η πρίμα μπαλαρίνα καταθέτει και το τελευταίο μόριο της ψυχής της!
Κλείνεις τα μάτια και βλέπεις μπροστά σου το απαλό, βελούδινο κύλισμα του κύκνου στα ήσυχα νερά...μέχρι τον τελευταίο χτύπο της καρδιάς του, που γέρνει κι αφήνεται σπαρακτικά…


Πριν πεθάνει ζήτησε να ντύσουν τη σορό της σαν κύκνο και να παίζουν τα βιολιά της ορχήστρας τον Θάνατο του Κύκνου...

«Ρινάλντο και Αρμίντα», Hayez και Sarti

                      «Rinaldo e Armida», Francesco Hayez-Accademia of Venice 

Είναι τελικά μεγαλόπρεπη…κι η πιο ιδανική!
Γιατί μας  ανυψώνει, μας τοποθετεί κάπως ψηλότερα απ’όλες τις μικρόψυχες αντιπαλότητες, απ’όλες τις οδυνηρές ρήξεις, τις γελοίες αναμετρήσεις, τις αντιθετικότητες και τα ξεσπαθώματα της σύγχρονης καθημερινότητάς μας.

Χωρίς τέχνη η ζωή θα ήταν ακατανόητη, άσχημη κι ανυπόφορη, δε νομίζετε, φίλοι μου;

Τα πάντα ρει…περνούν και φεύγουν, η Τέχνη μένει μοναχά κι όλα εκείνα τα συναισθήματα που δημιουργούν την πλήρωσή σου, το άπαν σου!
Τα πάντα περνούν και φεύγουν.
Η τέχνη όμως, αθάνατη….μια διαρκής παρουσία…αέναη στο ατέρμονο σύμπαν!
Διαρκής…αιώνια…
Παρήγορη σκέψη, ανακουφιστική κι ελπιδοφόρα…

Η καληνύχτα μου έρχεται με έναν ιταλό ζωγράφο της ρομαντικής περιόδου, που οι εικαστικές συνθέσεις του ξεχωρίζουν για τα μυθολογικά και ιστορικά, κυρίως, θέματα.

Ο Φραντσέσκο Χάγιεζ γεννήθηκε σαν σήμερα 10 Φεβρουαρίου 19791.
Eπίσης μεγάλη αδυναμία φαίνεται να είχε στις ερωτικές σκηνές, που αναδύουν μεθυστικό ερωτισμό και αισθησιακή αύρα.

Το έργο του «Ρινάλντο και Αρμίντα»  εμπνέεται από την ηρωίδα του έργου του Τορκουάτο Τάσσο «Απελευθερωμένη Ιερουσαλήμ», τη μάγισσα, Σαρακηνή Αρμίδα, που αποπλανά τον ιππότη, σταυροφόρο Ρινάλντο και τον παρασύρει στους περίφημους κήπους της, συνώνυμοι των κήπων της ηδονής.

Είναι έργο του 1814 και ολοκληρώθηκε μετά από κάποιες διορθώσεις, που πρότεινε στον Χάγιεζ ο Κανόβα, ο οποίος ήταν θαυμαστής του!
Το εικαστικό τιμήθηκε με πολλά βραβεία, ανάμεσά τους και το ύψιστο «Unita gratificazione» της Γαληνοτάτης Βενετίας.

Το θέμα της Αρμίδας και του Ρινάρδου έχει εμπνεύσει αριστουργήματα μουσικών έργων (Χαίντελ, Λουλυ, Μοντεβέρντι, Γκλουκ, Χάυντν, Ροσίνι κλπ), όμως απόψε προτείνω να απολαύσουμε μια διάσημη άρια  από το ομώνυμο δίπρακτο μουσικό δράμα του ιταλού Giuseppe Sarti, από τη Φαέντσα, στο έργο του οποίου είχε αδυναμία η Αικατερίνη η Μεγάλη της Ρωσίας και μάλιστα διετέλεσε αρχιμουσικός στην Αυλή της για κάποια χρόνια.

Η όπερα του Sarti εγκαινίασε και την Αίθουσα Μουσικής και Θεάτρου στο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης με τεράστια επιτυχία!

Επίσης, έχει καταγραφεί πως κάθε χορωδός αμείφθηκε με 10 ρούβλια (υψηλότατο ποσό για την εποχή) ενώ σε κάθε σολίστα, πλην της αμοιβής, προσφέρθηκε κι ένα ακριβό κόσμημα με πολύτιμους λίθους!
Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη πλήρως ικανοποιημένη από την απόδοση των συντελεστών, αλλά κυρίως του Sarti, του πρόσφερε το υπέρογκο ποσό των 1200 ρουβλίων!!!


Πόσο σπουδαίο είναι τελικά η Τέχνη να εμπνέει, αλλά και να εμπνέεται από Τέχνη, φίλοι μου!!!

Tην άρια του Ρινάλντο, ρόλου γραμμένου για καστράτο, «Vedo l'abisso orrendo» από την πρώτη πράξη,  την απολαμβάνουμε απόψε από τη χαρισματική σουδή μέτζο Ann Hallenberg.

Tα όνειρα βραδυπορούν απόψε...η ομορφιά της Τέχνης, μάς κρατά ξάγρυπνους...

Σας εύχομαι ένα βράδυ ήσυχο κι ονειρεμένο!

Μαθητής και Δάσκαλος...Μπέργκ-Σαίνμπεργκ, αλληλοεκτιμήσεις...

"Πορτραίτο του Μπεργκ", Σαίνμπεργκ 

O Άλμπαν Μπεργκ, γεννημένος σαν σήμερα 9 Φεβρουαρίου 1885, υπήρξε μέλος της 2ης Σχολής της Βιέννης με επικεφαλής τον Άρνολντ Σαίνμπεργκ, ως γνωστόν.

Η Δεύτερη Σχολή της Βιέννης, επινοώντας ένα νέο τρόπο οργάνωσης του μουσικού υλικού θεμελίωσε τη δωδεκάφθογγη τεχνική.
Ο Μπεργκ θαύμαζε απεριόριστα το δάσκαλό του, τον οποίο θεωρούσε μέντορα και πρότυπό του, κάτι που μαρτυρά η στενή φιλία τους μέχρι το τέλος της ζωής τους.Στηριξε τις μουσικές του ιδέες πάνω στις διδασκαλικές αρχές του, τις οποίες κι αυτός με τη σειρά του μεταλαμπάδευσε στους δικούς του μαθητές.

Ο Σαίνμπεργκ, εκτός από μουσικός ήταν και πολύ καλός ζωγράφος. Το 1910 φιλοτέχνησε το πορτρέτο του μαθητή του -που βλέπετε αριστερά- ως ένδειξη εκτίμησης και φιλίας.

Ναι μεν αγαπημένοι φίλοι, αλλά συγχρόνως αυστηρός ο Σαίνμπεργκ για τον Μπεργκ. Μάλιστα η σκληρή του κριτική για τα Altenberg Lieder είχαν στενοχωρήσει και προβληματίσει τον Μπεργκ.
Αυτή η κριτική, αλλά και ο προβληματισμός που γέννησε, δημιούργησε την επιθυμία στον Μπεργκ να γράψει κάτι διαφορετικό.



Έτσι, προέκυψαν τα "Three Pieces for Orchestra, op.6".
Ένα έργο που ο Μπεργκ το Σεπτέμβριο του 1914, έστειλε στον Σαίνμπεργκ, ως δώρο γενεθλίων, συνοδεία μιας επιστολής, όπου εξηγούσε:

"Για τέσσερα χρόνια υπήρξε μυστικό μου, αλλά και βαθιά ελπίδα μου, να καταφέρω να γράψω και να αφιερώσω κάτι σε σάς.Η σονάτα, τα λήντερ ή το κουαρτέτο εγχόρδων κατ 'ανάγκην αποκλείστηκαν γιατί ήταν φόρμες που δουλέψαμε κατά τη συνεργασία μας.

Η επιθυμία μου ήταν να γράψω κάτι διαφορετικό, αντάξιό σας, 

κάτι που δεν θα σας εξαγριώσει όπως η προ ετών αποτυχία μου.

Δίσταζα...Όμως, η ευγενική πρόσκληση που μου κάνατε την περασμένη άνοιξη στο Βερολίνο, 

μου έδωσε το θάρρος να το επιχειρήσω.

Τα "3 Pieces for Orchestra, op.6" είναι αφιερωμένα στον δάσκαλο και φίλο μου Άρνολντ Σαίνμπεργκ, με απεριόριστη ευγνωμοσύνη κι αγάπη"

Δέκα χρόνια αργότερα, το 1920,
ο Μπεργκ ποζάρει με το πορτραίτο του.

"Three Pieces for Orchestra, op.6".

Τα μέρη του έργου:

I. Praludium: Langsam
II. Reigen: Anfangs etwas zögernd - Leich beschwingt
III. Marsch: Massiges Marschtempo

Το πρώτο μέρος ανοίγει με ένα "Praludium-Πρελούδιο", (όχι όμως στην παραδοσιακή του μορφή) με την εισαγωγή μικρών μοτίβων-ιδεών, που επαναλαμβάνονται καθ'όλη τη διάρκειά του με τρόπο ιμπρεσιονιστικό.
Η έναρξη σε χαμηλά επίπεδα δυναμικής, σα μουρμουρητό, με τα μοτίβα να χτίζονται υπομονετικά, αλλά και εμφανή τη λαχτάρα του δημιουργού για κορύφωση, που επιτυγχάνεται εν μέσω νεφελώδους υλικού από τα βιολιά με σύντομες, ηχητικές εκρήξεις.

Το δεύτερο μέρος "Reigen", κυκλικοί χοροί σε έντονότερο ρυθμό. Με προσοχή κάποιος, αμυδρά μεν, αλλά εντοπίζει αποσπασματικά, θέματα στο ρυθμό του βαλς και του λαιντλερ, δίνοντας στους αναλυτές τη δυνατότητα να κάνουν λόγο για ανάμειξη του λαϊκού με το κλασικό, του παλιού με το νέο.

Το έργο καταλήγει σε ένα "March". Η ενορχήστρωση θαυμαστά χαώδης, με την χρήση της αρμονίας να κάνουν Μαλερ-ική ηχητική νύξη, αλλά και ορατούς τους δεσμούς του με τις παραδοσιακές τονικές ιδέες.

Alban Berg: "Three Pieces for Orchestra, op.6"/ Claudio Abbado

Τζέημς Ντην, ο υπέροχος επαναστάτης...

Μια μεγάλη αφίσα για χρόνια ήταν κολλημένη στην πόρτα της ντουλάπας του δωματίου μου.
Ο Τζέιμς Ντην υπήρξε είδωλο και της δικής μου νεότητας (τα είδωλα εξάλλου δεν έχουν εποχή...), ο πανέμορφος αυταρχικός νέος, με τους έντονους προβληματισμούς, που αντιτίθεται στο νταηλίκι, τους ψευτόμαγκες και τους θρασύδειλους.
Ατίθασος, έρχεται σε σύγκρουση με κάθε τι που φρονεί πως του στερεί την ελευθερία του ως ανθρώπου, το δικαίωμά του στη ζωή που εκείνος έχει ονειρευτεί.
Αντιμέτωπος σε ό,τι και όποιον προσπαθεί να του επιβληθεί.
Κακό αγόρι μα με αυτοπεποίθηση...
Aδάμαστος, απείθαρχος κι ανυπάκουος όμως, ευαίσθητος, που η συμπεριφορά του είναι αποτέλεσμα της αδιαφορίας της δυσλειτουργικής οικογένειάς του...

Ενας επαναστάτης που λάτρεψαν όλα τα κορίτσια της γενιάς μου και για χρόνια δεν κατανοούσαμε το γιατί ο Θεός είναι τόσο άδικος με ορισμένους ανθρώπους.
Πώς να δώσεις απάντηση για τον πρόωρο, τραγικό θάνατό του;
Ποιο είναι το "διότι" στο "γιατί κόβεται έτσι απρόσμενα το νήμα της ζωής στα 24 χρόνια ενός τρισμέγιστου ινδάλματος;

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 8 Φεβρουαρίου 1931...

Πάντα θυμάμαι τη συγκλονιστική φράση του:

"Ονειρέψου σαν είναι να ζήσεις για πάντα, ζήσε σαν να είναι να πεθάνεις σήμερα!"

Προκάλεσε την κοινή γνώμη, ράγισε όμως και πολλές καρδιές ως "επαναστάτης"...
Επαναστάτης μα και προφήτης:

"Ζήσε γρήγορα, ο θάνατος έρχεται νωρίς!", έλεγε...

Υπήρξε φωτεινός αστέρας, ένας επαναστάτης-σύμβολο, ο όμορφος και πεισματάρης εραστής της ελευθερίας και της έντασης, που ρουφούσε αχόρταγα κάθε στιγμή του σήμερα, λες και δεν θα υπήρχε αύριο!
Τό΄ξερε...Δεν υπήρχε...

Δυστυχώς τον βρήκε η μοίρα των ανθρώπων που ζουν τη ζωή τους δυνατά, φεύγουν νέοι με την ικανοποίηση τουλάχιστον να τους θυμάται η ανθρωπότητα με την εικόνα τους άφθαρτη.
Ακόμη και σήμερα, παραμένει φωτεινός...
Φωτεινός, άφθορος κι αθάνατος !Εξέπεμπε (και συνεχίζει) αστείρευτο ΦΩΣ γιατί τους θρύλους τους έχουμε πάντα στο νου νέους και όμορφους!

H μουσική της ταινίας "Επαναστάτης χωρία αιτία" ήταν του Leonard Rosenman ο οποίος υπήρξε και καθηγητής πιάνου του Τζέιμς Ντην, τα θέματά της συνδυασμένα αρμονικά στο στυλ του ρόλου και της ταινίας ...

Ο  ηθοποιός πλήρωσε με τη ζωή του την αγάπη του για την ταχύτητα και τα γρήγορα αυτοκίνητα... Η Πόρσε του συνετρίβη πέφτοντας ιλιγγιωδώς πάνω σε άλλο αυτοκίνητο, κόβοντας απότομα το ευωδιαστό άνθος των 24 χρόνων του...

(https://www.rouillac.com)

Ένα μήνα νωρίτερα είχε γνωρίσει τη 19χρονη Ούρσουλα Άντρες.
Σε μια συγκέντρωση με φίλους καλλιτέχνες στο Λος Άντζελες ο Ντην έπαιξε πιάνο με ένα διάσημο πιανίστα κλασικής μουσικής της εποχής εκείνης και η σκηνή απαθανατίστηκε...

Ο πιανίστας ήταν ο Walter Gieseking και φαίνεται κι οι δυο να απολαμβάνουν τη στιγμή συνεύρεσης

Παίζοντας bongo

τους -αν και ετερώνυμοι μουσικά- δίπλα σε μια στοίβα παρτιτούρων Μπετόβεν, Μότσαρτ, Μπαχ...


O ρόλος του επαναστάτη νέου ενίσχυσαν και ταύτισαν την εικόνα του χαρισματικού ηθοποιού με τη ροκ μουσική, αν και οι προτιμήσεις του ανήκουν σε ευρύτατο μουσικό φάσμα.Όπως χαρακτηριστικά έλεγε: "Οι μουσικές μου γεύσεις είναι εκλεκτικές".
Άκουγε, λοιπόν, σχεδόν τα πάντα.
Από αφροαμερικανική και λάτιν μουσική (τού άρεσε να χτυπά ρυθμικά τα κουβανικά μπόνγκος) ως τον Φρανκ Σινάτρα και την Μπίλι Χόλιντεϊ, της οποίας το  "When Your Lover Has Gone" ήταν το αγαπημένο του τραγούδι.
Άκουγε όμως και πολλή κλασική μουσική, την οποία προτιμούσε με τη συνοδεία ενός βιβλίου, κυρίως του "Μικρού πρίγκηπα" του Εξυπερύ.
Στις αδυναμίες του από κλασικούς μουσικούς δημιουργούς ανήκαν οι Μπαχ, Στραβίνσκι και Μπάρτοκ...

«Dickens-Debussy …με διάθεση ειρωνίας, στα χέρια του Walter Gieseking…»

Είναι από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Βικτωριανής Εποχής.
Ο άγγλος Κάρολος Ντίκενς, γεννήθηκε σαν σήμερα 7 Φεβρουαρίου του 1812  και είναι ο αγαπημένος συγγραφέας των παιδικών μας χρόνων, ο συμπαραστάτης των φτωχών, των ανήμπορων και των αδικημένων.

Ο διανοούμενος που με τη στάση και τις θέσεις που εξέφραζε μέσα από τα έργα του, μιλούσε στην καρδιά μας!

Τα μηνύματά του διαχρονικά, οι ιστορίες του συγκινούν κάθε ψυχή ευαίσθητη απέναντι στην αδικία, την απανθρωπιά, την ψυχική κακοποίηση!

Σάμιουελ Πίκουικ/εικονογράφηση του βρετανού Kyd

Πολέμιος των ηθικολογικών κηρυγμάτων, τα οποία σατίριζε, όπως στα «Χαρτιά του Πίκγουικ Κλαμπ».

Μέσα από το κωμικό των χαρακτήρων αλλά και το χαρακτήρα του πρωταγωνιστή Σάμιουελ Πίκγουικ, την αστεία του εμφάνιση (τον παρουσιάζει εύσωμο, κοντό, με χαρακτηριστικά γυαλιά…ένας πλούσιος, ηλικιωμένος, ο ιδρυτής του Pickwick Club) καυτηριάζει τα κοινωνικά έκτροπα, την ασφυκτική,  «ανθυγιεινή», μίζερη, σχεδόν αηδιαστική ζωή  της Βρετανίας της εποχής με τις τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις.

Τα σφάλματα και οι αμαρτίες δεν είναι μόνο ιδιότητες των ανθρώπων του λαού αλλά και όσων ασκούν εξουσία πάνω του, καταλήγει ο Ντίκενς…

Ο Κλωντ Ντεμπισί, θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στους Μπαχ και Σοπέν, περί τη δεκαετία του 1910 γράφει μια σειρά πρελουδίων, συγκεντρωμένα σε δυο τόμους.

Όπως γνωρίζουμε, το πρελούδιο , ως φόρμα και σύμφωνα με την καλλιτεχνική φιλοσοφία της ρομαντικής  εποχής του Ντεμπισί, «απαιτούσε» από το δημιουργό να φέρει στο νου του μια συγκεκριμένη σκηνή ή  εικόνα...
Ο Ντεμπισί για να μην καθοδηγεί όμως εξ αρχής τη φαντασία του ακροατή, τοποθετεί εντέχνως τον τίτλο κάθε πρελουδίου στο τέλος του.

www.onlinesheetmusic.com

Το 9ο  από τα «Préludes, Book II» είναι εμπνευσμένο από το «Πίκγουικ Κλαμπ» του Κ.Ντίκενς.
Με μια ειρωνική διάθεση, επικρίνει το «δήθεν», γι’αυτό και το πρελούδιο αρχίζει με ένα «δήθεν σοβαρό» ύφος, με το πιάνο να εκτελεί σε βροντερούς τόνους στα χαμηλώτερα μέρη του πληκτρολογίου το μοτίβο από τον εθνικό ύμνο της Βρετανίας «God save the Queen».

Σύντομα όμως ο ρυθμός μεταλλάσσεται …επιταχύνει, με σκοπό η μουσική να αντικατοπτρίζει τις κωμικού  χαρακτήρα περιπέτειες από τα ταξίδια του Πίκγουικ.
Παύσεις, συγκοπτόμενοι ρυθμοί, αποτζιατούρες, εκκεντρικές αρμονικές μετατοπίσεις, απομακρυσμένες συγχορδίες, απότομες αλλαγές δυναμικής, με έμφαση στην συναισθηματική έκφραση.

Η δημιουργία της ατμόσφαιρας από τον Ντεμπισί γίνεται με απόλυτη ακρίβεια, εύρος  φαντασίας, με χαρακτηριστικά το  χιούμορ και την τρυφερότητα…

Η κοινωνική σάτιρα, σκοπός του Ντίκενς, μετουσιώνεται και αποδίδεται μουσικά από ένα πρελούδιο που η ακρόασή του εντείνει μέσα στα δυόμισι λεπτά της εκτέλεσής του, την επικοινωνιακή διαδικασία με τον ακροατή, που εστιάζει στην ειρωνική διάθεση αφήνοντας όμως και την ελευθερία στην πορεία των συλλογισμών του...


Το έργο ερμηνεύει ο Walter Gieseking, πιανίστας κατ'εξοχήν Ντεμπισιακός με τις ερμηνείες του να ξεχωρίζουν για την καθαρότητα και την ακρίβεια στην απόδοση, τους ζεστούς χρωματικούς τόνους και τις  συναισθηματικές αναγνώσεις!
Ντεμπισί και Γκίσεκινγκ αποτελούν αδιάσπαστη ένωση όπου ο δημιουργός και ο εκτελεστής γίνονται ένα και το αυτό. Αν μπορούσε ο Ντεμπισί να τον ακούσει, σίγουρα θα εντυπωσιαζόταν με την εκφραστική πιστότητα του πνεύματός του από τα μαγικά του δάκτυλα!

Το " The Pickwick Papers" είναι το 2ο βιβλίο του Καρόλου Ντίκενς, αποτελεί το συγγραφικό ντεμπούτο του κι όταν το' γραψε ήταν μόλις 25 χρονών.
Δεν είναι ακριβώς μυθιστόρημα, αλλά μια σειρά λογοτεχνικών σκίτσων για εικονογράφηση με εξαιρετικά δοσμένους χαρακτήρες!