Carl Maria Von Weber: "ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΚΟΠΕΥΤΗΣ"

Γραμματόσημο που εκδόθηκε το 1986 για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Βέμπερ στη Γερμανία,
με αναφορές στον "Ελεύθερο Σκοπευτή" και τα ονόματα των συντελεστών της πρεμιέρας το 1821.

Ένας λαϊκός θρύλος με έναν δασοφύλακα, τον Μαξ, που για να κερδίσει την αγαπημένη του κάνει συμφωνία με το διάβολο, προκειμένου να επιτύχει την τέλεια βολή με επτά μαγικές σφαίρες που μπορούν να πυροβολήσουν ό,τι επιθυμεί, δίνει έμπνευση για την πρώτη γερμανική όπερα με εθνική ταυτότητα.
Πρόκειται για τον "Ελεύθερο Σκοπευτή" του γεννημένου σαν σήμερα (18 Νοεμβρίου 1786) Καρλ Μαρια φον Βέμπερ, που ο λαϊκός θρύλος και το υπερφυσικό στοιχείο είναι εμφανέστατα, ίσως γι αυτό από πολλούς θεωρείται πρόδρομος του Βάγκνερ.

Τα μέρη του "Ελεύθερου Σκοπευτή" χαρακτηρίζονται από λαμπρότητα και γοητεία, εκφράζουν πλήρως τα ιδεώδη του γερμανικού ρομαντισμού, σε μια εποχή, όπου κυριαρχούσαν τα ιταλικά και τα γαλλικά μοντέλα, όταν τα έργα γερμανικής γλώσσας θεωρούνταν κατώτερες περιγραφές.

Λέγεται πως όταν ο Μπετόβεν άκουσε και είδε το μελόδραμα είπε ότι "ο Βέμπερ σφραγίζει με αυτό το έργο τη μεγαλειώδη γερμανική όπερα και πρέπει να ασχοληθεί μόνο με αυτό το είδος", καθώς μέχρι τότε ο συνθέτης εργαζόταν ως τραγουδιστής, πιανίστας, σκηνοθέτης και οργανωτής σκηνικών έργων.

Η πρεμιέρα του μελοδράματος είχε τεράστια επιτυχία.
Πρόκειται για έργο το οποίο ξεχωρίζει μέχρι σήμερα για την ασυνήθιστη ενορχήστρωση, τις χρωματικές αρμονίες και που η έμφαση στο υπερφυσικό χρησιμοποιείται ως μέσο για διδαχή και προβολή ηθικών και φιλοσοφικών μηνυμάτων.
Μια αρχετυπική όπερα του γερμανικού ρομαντισμού που έκανε πρεμιέρα το 1821 στο Βερολίνο παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στη σκηνή τη συναλλαγή του ανθρώπου με υπερφυσικές, κακές δυνάμεις για την απόκτηση γνώσης, δύναμης, εξουσίας και έρωτα με αντάλλαγμα τη ψυχή του.

Πολύ συχνά εκτελείται η ουβερτούρα του μελοδράματος,την οποία ακούμε σε διεύθυνση Carlos Kleiber:

Carl Maria von Weber : "Der Freischütz-Overture"/Carlos  Kleiber

Δυνατή και υποβλητική η "Wolf Glen's Scene" της 2ης πράξης, όπου τα μεσάνυχτα στο φαράγγι του Μαύρου Λύκου  -έναν άγριο, φυσικό χώρο- γίνεται η συνάντηση του Μαξ και Κάσπαρ με το  διάβολο, Ζάμιελ και τα υπόλοιπα σκοτεινά πνεύματα...

Χαρακτικό για τη Σκηνή στο Φαράγγι του Μαύρου Λύκου I

Λέγεται πως ο  Βέμπερ, εμπνεύστηκε τη σκηνή από το άγριο βραχώδες τοπίο της Σαξονικής Ελβετίας και πιο συγκεκριμένα το φαράγγι στο Rathen,  κοντά στη Δρέσδη.Πράγματι, κάθε ταξιδευτής θα επιβεβαιώσει πως η περιοχή είναι επιβλητικότατη με τους ορεινούς όγκους να ορθώνονται κατά μήκος του Έλβα, κάτι για το οποίο είναι γνωστή στους αναρριχητές και ορειβάτες. Μεσαιωνικά κάστρα, γεωλογικοί σχηματισμοί, πλάθουν ένα υπέροχο παραμύθι άλλης εποχής

Xαρακτικό ΙΙ της Σκηνής στο Φαράγγι

Μουσικά ο Βέμπερ επιλέγει να ξεκινήσει με τρέμολο στα έγχορδα και φυσήματα σε χαμηλές περιοχές στο τρομπόνι, ένα όργανο που παραδοσιακά συνδέεται  με σατανικές αναφορές.

Συνεχίζει με ανθρώπινες φωνές που εγείρουν τρόμο και μυστήριο, προετοιμάζοντας την είσοδο των κακών πνευμάτων, που πλαισιώνεται με καταιγίδες, αστραπές και φωτιές, λίγο πριν την εμφάνιση του διαβόλου Ζάμιελ. Υπόκωφοι τυμπανισμοί ενισχύουν αδυσώπητα την αγωνία τω ηρώων όταν έντρομοι περιβάλλονται από τις υπερφυσικές σκοτεινές δυνάμεις του κακού.

Παρακολουθούμε τη σκηνή από την τηλεοπτική μεταφορά του 1968, παραγωγής της Hamburg State Opera.

Στο ρόλο του Max ο Ernst Kozub, του Kaspar ο Gottlob Frick
 και του Samiel ο Bernhard Minetti.
Διευθύνει ο Leopold Ludwig:

Φυσικά, το Καλό επικρατεί και στο τέλος ο Μαξ μετα ενός χρόνου μετάνοιες και προσευχές παντρεύεται με την κόρη του δούκα, το κορίτσι που για χάρη του κινδύνεψε να χάσει τη ψυχή του, Αγάθη.

Αγαπημένο μου είναι το ανάλαφρο, κεφάτο, εγκωμιαστικό "χορωδιακό των κυνηγών" από την 3η πράξη, όπου σε ένα ρομαντικό τοπίο, οι κυνηγοί υμνούν τις χαρές της ζωής τους στη φύση.

"Στην πλάση, ποια απόλαυση μπορεί να συγκριθεί με τη χαρά του κυνηγού;"

Το ακούμε από τη Χορωδία της Φιλαρμονικής της Βιέννης. Διευθύνει ο Νικόλαους Χάρνονκουρτ: