"Ημέρα της μαύρης γάτας"

(Αιγυπτιακό γλυπτό γάτας Μπαστ: Μουσείο Καϊρου)

Σίγουρα,πολλοί από μας στη θέα μιας μαύρης γάτας στο ξεκίνημα της μέρας μας αρχίζουμε να φτύνουμε τον κόρφο μας ή να σταυροκοπιόμαστε...Οι μαύρες γάτες θεωρούνται  από πολλούς γρουσουζιά!
Όσο τρελές ή οπισθοδρομικές και αν μοιάζουν, οι προλήψεις είναι βαθιά ριζωμένες μέσα μας.
Αφορμή για τη σημερινή ανάρτηση είναι η "μέρα της μαύρης γάτας", που είχαμε πριν λίγες μέρες.

Μια μαύρη γάτα δεν περνά ποτέ απαρατήρητη καθώς ανά τους αιώνες το εν λόγω αιλουροειδές έχει συνδεθεί με την κακή τύχη και τη γρουσουζιά, ενώ πολλές φορές ταυτίστηκε με την τέχνη της μαγείας και έγινε σύμβολο της Κόλασης!
Αυτή η πρόληψη είχε ως αποτέλεσμα η μαύρη γάτα να κινδυνεύει να εξαφανιστεί αφού αμέτρητες μαύρες γάτες  θανατώνονταν κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο !

Έτσι, η φιλοζωική οργάνωση της Ιταλίας από το 2007 θέσπισε την Παγκόσμια Ημέρα της μαύρης γάτας στις 17 Νοεμβρίου, καταδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό ότι το συμπαθές ζώο κάθε άλλο παρά… γρουσούζικο είναι.

Εξάλλου, μην ξεχνάμε πως το αγαπητό τετράποδο συντρόφευε τον ανθρώπο ως κατοικίδιο από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου. Η  γάτα λατρευόταν από τους Αιγυπτίους, ως θεά του σπιτιού, αφού αυτές προστάτευαν τους αγρούς και τις οικίες από μολύνσεις που προκαλούσαν  τα ποντίκια και μερικές φορές τις θεωρούσαν όπως τα πολεμικά θηλυκά λιοντάρια.

Μπαστ (αιγυπτιακός πάπυρος)

Στην Αίγυπτο υπήρχε η γνωστή θεά γάτα Μπαστ, κόρη του Ρα,του θεού ήλιου  και διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία.
Αν ένα σπίτι έπιανε φωτιά,έπρεπε πριν απ'όλα να σώσουν τη γάτα.
Αν κάποιος θανάτωνε γάτα,το  πλήρωνε με τη ζωή του!
Η ιερή Μπαστ πίστευαν πως κάθε νύχτα σώζει τον Ρα από τον Άπωφη, το φίδι του χάους.
Η Μπαστ ήταν θεά αγάπης, που ακτινοβολούσε τη ζεστασιά του ήλιου.Κέντρο της λατρείας της ήταν η πόλη Βούβαστη, όπου υπήρχε και ναός προς τιμήν της!
Κάθε άνοιξη οι κάτοικοί της γιόρταζαν με τελετές προς τιμή της Μπαστ.

Σε αγάλματα,που έχουν βρεθεί,απεικονίζεται με γατάκια στα πόδια,υπογραμμίζοντας τη σχέση της με τη γονιμότητα.Συνήθως στο ένα χέρι κρατά σείστρο και στο άλλο μια εικόνα της θεάς λέαινας Σεχμέτ,της επικίνδυνης όψης της.


Πιθανότατα οι πρώτες εξημερωμένες γάτες να είχαν σώσει τους Αιγυπτίους από μολύνσεις εξαιτίας της παρουσίας τρωκτικών και η θεά Μπαστ, ως προστάτιδα, να προέκυψε από το θαυμασμό για τις άλλες γάτες.
Οι γάτες έπρεπε να πεθάνουν μόνο από φυσικό θάνατο. Γι' αυτό και οι οδηγίες προφύλαξης της υγείας τους, περνούσαν από τον πατέρα στο γιο με θρησκευτική ευλάβεια. Μετά τον θάνατο, τις βαλσαμώνανε και τις κηδεύανε με τιμές, σε σαρκοφάγο ανάλογη του πλούτου της οικογένειας που μέχρι τότε τις φρόντιζε.
Αναφέρεται πως το 595 π.Χ οι Πέρσες προσπάθησαν να πολιορκήσουν την αιγυπτιακή πόλη Πελούσια, αλλά δεν τα κατάφεραν. Τότε ο βασιλιάς των Περσών, Καμβύσης, διέταξε τους στρατιώτες του να δέσουν στις ασπίδες τους ζωντανές γάτες. Οι Αιγύπτιοι βλέποντας αυτό το φριχτό θέαμα δεν χτύπησαν ούτε έναν στρατιώτη, φοβούμενοι μήπως σκοτώσουν ή τραυματίσουν έστω και μία γάτα. Έτσι οι Πέρσες κατέκτησαν την πόλη Πελούσια.


Στην Κίνα,η γάτα είναι  σύμβολο ειρήνης, οικογενειακής ηρεμίας και τύχης.
Στην Ασία, ακόμα και σήμερα, της αποδίδονται θεϊκές δυνάμεις   γιατί οι Ασιάτες πιστεύουν πως όταν η γάτα πεθαίνει, η ψυχή της μιλάει στον Βούδα και του λεει πόσο καλός είναι ο ιδιοκτήτης της που ζει στη γη.
Σε πολλά Ασιατικά σπίτια υπάρχουν κεραμικά αγαλματάκια με μορφές γατιών που πίσω από τα μάτια τους είναι τοποθετημένες λάμπες λαδιού, έτσι ώστε τα ποντίκια να τις βλέπουν και να φοβούνται. Πολλοί άνθρωποι, ακόμα και τώρα, διακοσμούν τους τοίχους των σπιτιών τους με παραστάσεις και εικόνες γάτας γιατί πιστεύουν ότι αυτές είναι που διώχνουν τα κακά πνεύματα.
Στην αρχαία Βαβυλώνα πίστευαν ότι η μαύρη γάτα μπορεί να μεταμορφώνεται και να επικοινωνεί με το διάβολο.
Αντίθετα, στη ρωμαϊκή θρησκεία η γάτα θεωρείται ιερό ζώο.Οι Ρωμαίοι θαυμάζοντας την ανεξαρτησία της γάτας, την έκαναν σύμβολο της ελευθερίας.
Στη Σκανδιναβική μυθολογία,η θεά του Έρωτα και της Γονιμότητας εμφανίζεται πάνω σε άρμα που σέρνουν δύο μαύρες γάτες.

(Γλυπτό Μπαστ εποχής Πτολεμαίου : Βρετανικό Μουσείο)

Σε πολλές θρησκείες στην αρχαιότητα υπήρχε η δοξασία ότι οι γάτες είναι εκστατικές ψυχές, και γνώστες των πάντων,αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις των ανθρώπων, επειδή δεν έχουν φωνή.

 Στην Ιαπωνία,αντίθετα,αν δεις γάτα είναι καλός οιωνός.Με το όνομα "Μανέκι Νέκου"είναι  μια γάτα που συμβολίζει την καλοτυχία.

Στο Ισλάμ,παρότι δεν θεωρείται ιερό ζώο, ορισμένοι συγγραφείς αναφέρουν ότι ο Προφήτης Μωάμεθ είχε μια αγαπημένη γάτα, με το όνομα Μουέζα.

Ένας Αραβικός μύθος λέει ότι μια μέρα που ήθελε να πάει κάπου, η Μουέζα κοιμόταν πάνω στο ρούχο του και ήταν πολύ δύσκολο να σηκωθεί χωρίς να την ξυπνήσει. Έκοψε λοιπόν το κομμάτι του ρούχου πάνω στο οποίο κοιμόταν ήσυχα η γάτα και πήγε στη δουλειά του χωρίς να τον νοιάζει καθόλου η σκισμένη του φορεσιά.

Συνεχίζω με μια ανατριχιαστική πληροφορία,που μας έρχεται από το Μεσαίωνα.Αποδεικνύει πως  ακόμα και η τέχνη  μερικές φορές μπορεί να έχει   πολύ σκληρό πρόσωπο...

Υπάρχουν αναφορές πως ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος Β 'είχε ένα πολύ ασυνήθιστο μουσικό όργανο που θα μπορούσε να ονομαστεί ...."τσέμπαλο γάτας".

(Τσέμπαλο γάτας)

Το πιάνο αυτό αποτελούνταν από ένα μακρόστενο κουτί χωρισμένο σε δεκατέσσερα τμήματα.
Σε κάθε τμήμα έβαζαν μια γάτα με κατάλληλη φωνή.Αρχικά πατούσαν τις ουρές τους,ακουγόταν ένα ουρλιαχτό και στη συνέχεια τις χώριζαν ανάλογα με το ύψος της φωνής της κάθε γάτας.
Τα κεφάλια τους ήτανε από έξω και οι ουρές τους ήταν καρφωμένες κάτω από τα πλήκτρα.
Πατώντας μια αιχμηρή βελόνα,που κάρφωνε την ουρά η γάτα ούρλιαζε.

Η βάναυση μεταχείριση αυτών των πλασμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι η εκκλησία είχε ανακυρήξει τις γάτες ως απεσταλμένους του Σατανά . Ένα μαύρο ζώο είχε πολύ μικρή  πιθανότητα να έχει μακρά ζωή.Η αρρωστημένη συσκευή είχε εξαπλωθεί σε όλη την Μεσαιωνική Ευρώπη. Υπήρχαν τσέμπαλα με 7 και 14 κουτιά.Τις γάτες που ήταν ακατάλληλες τις έκαιγαν αμέσως .

Κατά τους εξουσιαστές  του Μεσαίωνα οι γάτες, ήταν οι εχθροί των ανθρώπων.

Το 1350 στο φεστιβάλ του Αγίου Ιωάννη χιλιάδες γάτες κάηκαν μέσα σε φωτιές κάτω από τις υστερικές κραυγές οπαδών των τρελών ηγετών της εποχής εκείνης.

Στην Αγγλία επί βασιλείας Μαίρης Τουντόρ κάηκαν γάτες γιατί θεωρήθηκαν αιρετικές ως προς τους Προτεστάντες. Επί βασιλείας Ελισάβετ Α΄ κάηκαν γάτες γιατί θεωρήθηκαν αιρετικές ως προς τους Καθολικούς.
Και επειδή κατά τη γνώμη τους όλες οι μάγισσες της εποχής μπορούσαν να μεταμορφωθούν... σε γάτες, κάηκαν εκατόμβες γατιών.

Έτσι φτάνοντας στο 1400 μΧ, η γάτα είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης στην δυτική Ευρώπη. Στους σκοτεινούς δρόμους των πόλεων δεν κυκλοφορούσε πια η ζεστή παρουσία της.
Αυτό που κυκλοφορούσε σίγουρα ήταν οι παγωμένες προσευχές των ανθρώπων για την σωτηρία της ψυχής τους... αλλά και χιλιάδες ποντίκια με βουβωνική πανώλη.
Δύο στους τρεις Ευρωπαίους πλήρωσαν το τίμημα και "κάηκαν στην φωτιά της πανούκλας".
Ήταν η "εκδίκηση της γάτας!"..της  μαύρης γάτας, ιδιαίτερα, που δοκίμασε  όλη την ανθρώπινη αγριότητα και ηλιθιότητα.


Πρώτη Δημοσίευση : www.iporta.gr

"Μύθοι απ'όλο τον κόσμο" Neil Philip,
Παγκόσμια μυθολογία DK,
wikipedia,
"Cats" :Τόμας Έλλιοτ-ερμηνείες,
www.touregypt.net/godsofegypt, http://www.museumstorecompany.com .