"Ο Λιθοβολισμός του Αγίου Στεφάνου", Μπαχ - Ρέμπραντ

 

Ρέμπραντ: "Ο Λιθοβολισμός του Αγίου Στεφάνου"

'Μακάριος ο άνθρωπος, όστις υπομένει πειρασμόν·
διότι αφού δοκιμασθή, θέλει λάβει τον στέφανον της ζωής ''

Ο Πρωτομάρτυρας Στέφανος θανατώθηκε δια λιθοβολισμού από φανατισμένο όχλο επειδή ομολόγησε με θάρρος την Πίστη Του, κατηγορώντας τους Φαρισαίους για υποκρισία.
Πριν το τέλος ζήτησε από το Θεό να συγχωρήσει τους διώκτες του. 

Η μνήμη του γιορτάζεται στις 27 Δεκεμβρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ στην Δυτική Εκκλησία τη Δεύτερη Ημέρα των Χριστουγέννων .

To άγαλμα του Μπαχ στη Λειψία

Ο Γ.Σ. Μπαχ το 1725 και για την Ημέρα αυτή συνέθεσε την περίφημη καντάτα του: ''Selig ist der Mann-Μακάριος ο άνθρωπος" BWV 57, η οποία εκτελέστηκε στις 26 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους στον Αγιο Θωμά της Λειψίας.

Ο Μπαχ, δεν είχε ονομάσει τη σύνθεση καντάτα, αλλά "κονσέρτο σε διάλογο", καθώς υπάρχουν δύο "ομιλητές", η Anima - ανθρώπινη ψυχή(σοπράνο) και ο Ιησούς(μπάσος).

Στο εναρκτήριο μέρος η ψυχή λαχταρά τον θάνατο ώστε να ενωθεί με τον Δημιουργό. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η δοκιμασία της ψυχής. Έτσι, στο πρώτο ρετσιτατίβο τα συναισθήματα εναλλάσσονται με ταχύτατο ρυθμό: φόβος και ταραχή αντικαθιστούν την αρχική γαλήνη , ενώ ελπίδα και πίστη έρχονται να πάρουν την τελική θέση στο συναισθηματικό βάθρο του ακροατή...

Στην εκφραστικότατη άρια "Ja, ja, ich kann die Feinde schlagen" ο Ιησούς υπογραμμίζεται ως Φωτεινός Ήλιος, αμετάβλητος φάρος που λαμποκοπά και με το Φως του διώχνει τα σκοτεινά σύννεφα της θλίψης και της αμαρτίας.

Ακολουθεί η αγαλλιαστική άρια της Ψυχής "Ich ende behände mein irdisches Leben - Απομακρύνομαι απο τη γήινη φύση μου" και το "κοντσέρτο σε διάλογο" ολοκληρώνεται με ένα σύντομο, πλην δοξαστικό και έντονης λαμπρότητας χορωδιακό, καθώς υμνείται το μεγαλείο του Θεού με την ψυχή ν' απομακρύνεται από το βασανισμένο σώμα, βγαίνοντας στην Αιώνια ζωή...

Συμπαγής η συνοδεία των σολιστικών μερών, εκφραστικότατη η δραματική σκηνή, όμως στο σύνολό του ο χαρακτήρας της σύνθεσης είναι λυτρωτικός, καθώς ο ευλαβής χριστιανός αναλογίζεται την δύναμη του Σωτήρα του. 

J.S.Bach: Selig ist der Mann BWV 57, Feast of St. Stephen:

Το παραπάνω εικαστικό του Ρέμπραντ: "Ο Λιθοβολισμός του Αγίου Στεφάνου" είναι από τα πρώιμα έργα του ζωγράφου και συγχρόνως το παλαιότερο σωζόμενο έργο του.
Ο Ολλανδός καλλιτέχνης το φιλοτέχνησε στην ηλικία των 19 χρόνων με εμφανείς επιρροές του Λάστμαν. Πρόκειται για εικαστικό στο οποίο ο νεαρός ζωγράφος ασκείται στην έκφραση προσώπων και χειρονομιών, αποδίδοντας μοναδικά την ψυχική τους κατάσταση.
Eπίσης είναι το έργο στο οποίο για πρώτη φορά ο καλλιτέχνης δίνει την αυτοπροσωπογραφία του, σκιαγραφώντας τη ως τη φιγούρα ανάμεσα στον Άγιο Στέφανο και τον άντρα με το λίθο ανά χείρας.
Η σκηνή είναι επηρεασμένη από την τέχνη του Καραβάτζιο και του Γερμανού Άνταμ Ελζχάιμερ.
Τοποθετεί τον τόπο μαρτυρίου έξω από την πόλη με τον Πρωτομάρτυρα να βασανίζεται από πλήθος φανατικών, ενώ υπομένει με πίστη, λέγοντας τα τελευταία του λόγια στον Χριστό. Το φως σκορπίζεται τριγύρω με τους Ουρανούς ανοιχτούς να Τον δεχτούν στην Βασιλεία του Θεού.