"Μποροντίν:Μουσική αναπόληση ερωτικών στιγμών με ένα κουαρτέτο"

Η μέρα είναι αφιερωμένη στον Αλεξάντρ Μποροντίν, καθώς σαν σήμερα, 12 Νοεμβρίου 1833, γεννήθηκε.
Ένας κορυφαίος ρομαντικός Ρώσος αυτοδίδακτος συνθέτης, θεμελιωτής της εθνικής Ρωσικής σχολής μέλος της ομάδας των "Πέντε" μαζί με Μπαλακίρεφ, Κόρσακοφ, Μουσόργκσι και Κούι.
Αυτοδίδακτος, όπως είπαμε, ένας ερασιτέχνης μουσικός, αφού το βασικό επάγγελμά του ήταν η Χημεία και η Ιατρική.
Όμως παράλληλα με την άσκηση των επιστημών του, πάντα εύρισκε το χρόνο να αφιερωθεί στην μεγάλη αγάπη του τη μουσική αφού σ’αυτήν κατέφευγε όταν αναζητούσε ανάπαυλα μετά τον κάματο της μέρας.

Το έργο του γοητευτικότατο, διακρίνεται  για τον έντονο λυρισμό του, την εξαιρετικά λεπτή αίσθηση του ρυθμού, μα κυρίως την εξαίρετη χρήση του ηχοχρώματος της ορχήστρας, που χειρίζεται επιδέξια και με τρόπο τέτοιο ώστε να ανασύρει χρώματα, ήχους και μνήμες των μακρινών τόπων της πατρίδας του.

Ο Μποροντίν και η γυναίκα του, Εκατερίνα

Το 1860 ο Μποροντίν ταξίδεψε στη Χαϊδελβέργη προκειμένου να ολοκληρώσει τη διατριβή του στη Χημεία. Εκεί συνάντησε τη ρωσίδα πιανίστα Yekaterina Protopopova (μετέπειτα γυναίκα του), που ακολουθούσε μια θεραπευτική αγωγή για τη φυματίωση, που την ταλαιπωρούσε και μεταξύ τους αναπτύχθηκε σφοδρός έρωτας.

Είκοσι χρόνια αργότερα ο Μποροντίν συνθέτει και αφιερώνει το περίφημο "Κουαρτέτο Εγχόρδων αρ.2" στην Εκατερίνα, σαν μουσική αναπόληση της πρώτης τους συνάντησης στη Χαϊδελβέργη και του κεραυνοβόλου έρωτά τους.
Σύμφωνα με το συνθέτη το έργο απεικονίζει ένα μουσικό διάλογο ανάμεσα στον ίδιο(τσέλο) και τη σύζυγό του(βιολί).

Tα 4 μέρη του κουαρτέτου:

1.Allegro moderato
2.Scherzo. Allegro
3.Nocturne. Andante
4.Finale. Andante - Vivace

Κάθε μέρος του κουαρτέτου εμπεριέχει τη χαρά  και  τη θέρμη της σχέσης του ζευγαριού με τη μουσική ανάπτυξη των θεμάτων να γίνεται με σταδιακά αυξανόμενη δυναμική, αντιπροσωπεύοντας την πορεία της αγάπης τους που μεγάλωνε με το πέρασμα του χρόνου!
Τα θέματα, άλλοτε γλυκά τρυφερά, σε χορευτικούς ρυθμούς (ξεχωρίζει το βαλς) ή γαλήνια κινούνται αβίαστα, και γοητευτικά.
Οι μεταπλάσεις των θεμάτων από το συνθέτη  παραλληλίζονται με τις γεμάτες φλόγα και τρυφερότητα, ερωτικές επιστολές.
Παιχνιδιάρικο  το 2ο μέρος Scherzo, ενώ το πασίγνωστο και πολυαγαπημένο "Νυχτερινό", που ακολουθεί, είναι ευαίσθητο, ντελικάτο και αισθαντικό με πλούσια "εκφραστικότητα", όπως επιζητά και από τους εκτελεστές με τη σήμανσή του, "espressivo", ο συνθέτης.
Το φινάλε ξαφνιάζει με τη ρυθμική αγωγή του Andante αρχικά, καθώς μάλλον δηλώνει την απροθυμία των ερωτευμένων να "κατέβουν από το συννεφάκι τους"...
Σκέφτομαι πως θα μπορούσε η έμπνευση να προέρχεται και από θυμό, (κυρίως επικεντρωμένοι στο τσέλο και τις απότομες κατά διαστήματα, δοξαριές του)...
Ο θυμός, φίλοι μου αγαπημένοι είναι  συναίσθημα που κατακλύζει κάθε ερωτευμένο όταν εξωγενείς παράγοντες επιβάλλουν την κατά κάποιο τρόπο, διακοπή του...
Το έργο ολοκληρώνεται με μια χαρούμενη, ενεργητική vivace coda.


Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Επιλέγω να ακούσουμε το έργο ολοκληρωμένο από ένα ΙΣΤΟΡΙΚΟ σύνολο εγχόρδων, τους "Borodin Quartet", δημιουργός του οποίου υπήρξε ο Ροστροπόβιτς το 1945 και ειναι εκείνο, που ο Σοστακόβιτς εμπιστευόταν τις πρώτες εκτελέσεις των έργων του.
Με επαινετικούς χαρακτηρισμούς για το σύνολο είχε τοποθετηθεί ο Σεργκέι Προκόφιεφ και ο Σβιάτοσλαβ Ρίχτερ.

Το τρυφερό και λυρικότατο "Νυχτερινό" χρησιμοποιήθηκε και στο μιούζικαλ "KISMET" των Wright και Forrest, με το δημοφιλές τραγούδι : "And This Is My Beloved".
Πολλές οι ξεχωριστές ερμηνείες ( Richard Tucker, Mario Lanza, οι γλυκύτατες  Ann Blyth και Adele Leigh, ακόμα και οι  Paolo Mantovani και  Julie Andrews ή σε τζαζ version με την Gloria Lynne) αλλά για σήμερα , επιλέγω να το ακούσουμε από την απίστευτη φωνή του  Sergio Franchi.
Μια εκτέλεση που άφησε εποχή:

"Dawn's promising skies

Petals on a pool drifting

Imagine these in one pair of eyes

And this is my beloved

Strange spice from the South

Honey through the comb sifting

Imagine these in one eager mouth

And this is my beloved

And when she speaks and when she talks to me

Music! Mystery!

And when she moves And when she walks with me

Paradise comes suddenly near

All that can stir All that can stun

All that's for the heart's lifting

Imagine these in one perfect one

And this is my beloved..."