Ο Τόμας Στερνς Έλιοτ θεωρείται μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, με την ανάγνωση του έργου του ν' αποτελεί πρόκληση για αμύητους ή και μυημένους στη μοντέρνα ποίηση. Το έργο του είναι βαθιά θρησκευτικό και απηχεί μια εποχή πνευματικής διάλυσης και εκφυλισμού των αισθημάτων.
Το σπουδαιότερο από τα ποιητικά δράματα του Έλιοτ ειναι το τιτλοφορούμενο "Φονικό στην εκκλησιά", που στα ελληνικά μεταφράστηκε από τον Γ. Σεφέρη, όπως και "Ερημη χώρα" του.
Οι κριτικοί το χαρακτήρισαν αριστούργημα που συνδυάζει την δομή του Χριστιανικού μυστηρίου με τον τραγικό χορό του αρχαίου θεάτρου. '
 |
| "Η δολοφονία του Μπέκετ", από χειρόγραφο στη Βρετανική Βιβλιοθήκη |
Πρωταγωνιστής ο Τόμας Μπέκετ, αρχικά καγκελάριος του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Β', στη συνέχεια αρχιεπίσκοπος, μάρτυρας και τελικά Άγιος. Παραιτηθηκε από το πολιτικό αξίωμα για να αφοσιωθεί στη θρησκεία, ενόχλησε ορισμένους όταν αγωνίστηκε με πάθος για τα δικαιώματα της Εκκλησίας, αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία κι όταν επιστρέφει στην πατρίδα του τον σκοτώνουν μέσα στην ίδια του την εκκλησία τέσσερις ιππότες που μπήκαν αθόρυβα στο παρεκκλήσι ενώ εκείνος προσευχόταν...
Ο Τόμας Μπέκετ ανακηρύχθηκε άγιος δυο χρόνια μετά την άγρια δολοφονία του.
Ο Έλιοτ περιγράφει και "σχολιάζει" την πάλη του ανθρώπου ενάντια σε εξωτερικές δυνάμεις, αλλά και στις εσωτερικές του αδυναμίες.
Παρότι το δράμα στηρίζεται σε ιστορικά γεγονότα, ο Έλιοτ επικεντρώνεται στο θάνατο και στο μαρτύριο. Εστιάζει στην εποχή που πάσχει, στην κοινωνία που νοσεί...
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:
(Μιλούν οι 4 πειρασμοί)
(I Quattro Tentatori)
"La vita umana è inganno ed illusione;
tutte le cose sono irrealtà...
Ma qest'uomo ostinato è come cieco...
Sperso nello stupore
della propria grandezza,
passa da inganno a inganno, solo intento
a distrugger se stesso:
nemico dell'umana società,
nemico di se stesso"
δηλαδή:
"Η ζωή τ’ ανθρώπου είναι απάτη κι απογοήτευση,
Τα πάντα είναι χωρίς υπόσταση,
Χωρίς υπόσταση και απογοητευτικά,
Στρόβιλοι πυροτεχνημάτων, παντομίμες,
Το βραβείο που δίνουν σε παιδική γιορτή,
Το βραβείο που απονέμουν για την έκθεση ιδεών,
Ο τίτλος του φιλόλογου, το παράσημο του πολιτικού,
Τα πάντα χάνουν την υπόστασή τους, ο άνθρωπος περνά
Από ανυπόστατο σε ανυπόστατο.
Τούτος ο άνθρωπος είναι πεισματάρης, τυφλός, παραδομένος
Στην καταστροφή
Περνώντας από φρεναπάτη σε φρεναπάτη,
Από μεγαλείο σε μεγαλείο στην τελική φαντασίωση,
Χαμένος στο θάμπος της ίδιας του μεγαλοσύνης,
Εχθρός της κοινωνίας, εχθρός του εαυτού του".
[Τ.Σ.Έλιοτ: "Φονικό στην Εκκλησία" μτφ. Γ. Σεφέρη, εκδ. Ίκαρος, σελ. 52]
To δράμα του τιμώμενου σήμερα, Τ. Σ. Έλιοτ ενέπνευσε στον Ιταλό συνθέτη, Ildebrando Pizzetti, την ομώνυμη όπερα: "Assassinio nella cattedrale-Φονικό στη Μητρόπολη" το 1958.
Πρόκειται για όπερα σε 2 πράξεις με ιντερμέτζο.
Παρότι ο Πιτσέτι, υπήρξε μέλος της λεγόμενης "Γενιάς του 1880" μαζί με Αλφάνο, Ρεσπίγκι, Μαλιπιέρο και Καζέλα, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας ήταν ότι η όπερα ως μουσικό είδος δεν τούς απασχόλησε ιδιαίτερα, η σύνθεσή του αυτή κατατάσσεται στα πολύ ιδιαίτερα έργα του με το οποίο αναζήτησε τη βαθύτερη ενότητα μεταξύ δραματικής και μουσικής στιγμής.
Πληροφοριακά να αναφέρουμε πως στο λυρικό θέατρο, ο Πιτσέτι υπογράμμισε την αντίδρασή του απέναντι στην τέχνη του Πουτσίνι και την ανάγκη να απαλλαγεί το μελόδραμα από τις υπερβολές του βερισμού.
Ο συνθέτης στήνει μια "ιερή αναπαράσταση". Διεισδύει στη βαθύτερη έννοια του λόγου του Έλιοτ υποστηρίζοντάς τον με μια ορχήστρα που τα μοτίβα της συχνά παραπέμπουν σε γρηγοριανές μελωδίες με χρήση ήχων εκκλησιαστικών καμπανών, που σπάνια παρουσιάζει μελωδικές εκρήξεις.
Η όπερα του συνθέτη της Πάρμας σέβεται απόλυτα τον Έλιοτ, ο οποίος σε αυτό το δράμα επινοεί ένα νέο πνευματικό λόγο, σύγχρονο και διαχρονικό, σημερινό και αιώνιο.
Ildebrando Pizzetti: "Assassinio nella cattedrale - Φονικό στη Μητρόπολη":
Στο περίφημο Ιντερμέδιο, μια αυτοτελούς χαρακτήρα παρεμβολή ανάμεσα στις δυο πράξεις της όπερας, ο αρχιεπίσκοπος Μπέκετ κηρύττει στον Καθεδρικό Ναό.
Είναι το πρωί της Ημέρας των Χριστουγέννων του 1170.
Εχει προηγηθεί o διάλογος του Αγίου Θωμά με τον χορό των γυναικών, η διαμάχη του με τους τρεις Iερείς και η εσωτερική του πάλη με τους τέσσερις πειρασμούς με σκοπό να του αλλάξουν την ψυχή πριν το τελευταίο του κήρυγμα.Απευθύνεται στο ποίμνιό του με λόγια καρδιάς και στη συνέχεια αφήνεται στην τελική πράξη της τελετουργίας, τη θυσία.
Ακούγεται ένα σύντομο ορχηστρικό μέρος πριν η φωνή του βαρύτονου ηχήσει επιβλητική από τον άμβωνα: "Figli cari di Dio"...
"Ο Αρχιεπίσκοπος:
Παλαιότερα άρθρα μου για τον Έλιοτ μπορείτε να διαβάσετε εδώ , εδώ και μια αναφορά εδώ .
No comments:
Post a Comment