Νότες, Μύθοι και Ελπίδα: «Έρωτας, η ελκτική του δύναμη στο μύθο


"Venus Induces Helen", Angelica Kauffman H Aφροδίτη ωθεί την Ελένη να ερωτευτεί τον Πάρη, ένα εξαιρετικό παράδειγμα νεοκλασικής τέχνης.

Οι προγονοί μας -ως γνωστόν- προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ερμηνεύσουν όσα ανεξήγητα και ακατανόητα συνέβαιναν γύρω τους...Από φυσικά φαινόμενα ως τις ανθρώπινες ιδιότητες και αδυναμίες.
Ανάμεσά τους και η αόρατη, κινητήρια δύναμη του έρωτα. Δύναμη που ασκεί τεράστια επιρροή πάνω σε όσους τον βιώνουν κι αποτελεί για κείνους, τουλαχιστον για όσο διάστημα υφίσταται, το βαθύτερο νόημα της ζωής.
Σε αυτή τη σειρά σύντομων δημοσιεύσεων θα αναφερόμαστε συνοπτικά σε δημοφιλή ζευγάρια της μυθολογίας, που ερωτεύτηκαν σφοδρά και σε κάποιες περιπτώσεις καταστροφικά, καθώς η δύναμη του έρωτά τους τέθηκε εκτός ελέγχου.

Σήμερα η γνωστή ιστορία της "Ωραίας Ελένης και του Πάρη"


"Kρίση του Πάρη", Francois-Xavier Fabre Η Αφροδίτη με τον Έρωτα πλησιάζουν τον Πάρη κι ακολουθούν η Αθηνά και η Ήρα.

Σύμφωνα με το μύθο όλα ξεκίνησαν από την Έριδα, που δεν προσκλήθηκε στους γάμους του Πηλέα και της Θέτιδας, καθώς ως θεά της φιλονικίας όπου πήγαινε έσπερνε µίσος και καβγάδες.
Εκείνη θύµωσε πολύ και πήγε στο γάµο αόρατη για να αφησει στο τραπέζι ένα ολόχρυσο µήλο με τη φράση:
"στην οµορφότερη".
Οι τρεις Ολύμπιες θεές, Ήρα, Αθηνά και Αφροδίτη διεκδίκησαν τον τίτλο της ωραιότερης και ο Πάρης τέθηκε κριτής.

Οι θεές προσπάθησαν να τον δωροδοκήσουν:
Η Ήρα του πρόσφερε δύναμη και πλούτη.
Η Αθηνά σοφία και ικανότητα στη μάχη.
Τίποτα όμως δεν κατάφερε να κερδίσει τη προσφορά της Αφροδίτης, η οποία απλόχερα του πρόσφερε την Ελένη, τη γυναίκα του Μενέλαου, του βασιλιά της Σπάρτης, που ήταν η οµορφότερη στον κόσµο.
Η Αφροδίτη πήρε το μήλο και εμφύσησε έρωτα στην Ελένη για τον Πάρη κι έτσι έφυγαν μαζί για την Τροία.

Σε άλλη εκδοχή η απαγωγή της Ελένης έγινε με τη συγκατάθεσή της -σαγηνεύτηκε από την ομορφιά του νέου και τα πλούτη του-, άλλοι θεωρούν ότι έγινε με τη βία, άλλοι ότι τον γάμο αυτό ενθάρρυνε ο ίδιος ο Τυνδάρεος, ο θνητός πατέρας της Ελένης, και άλλοι ότι έγινε με την παρέμβαση της Αφροδίτης και εν αγνοία της Ελένης, καθώς η θεά έδωσε στον Πάρη τη θωριά του Μενέλαου.

Πάντως, κάπως έτσι -σύμφωνα πάντα με το μύθο- δόθηκε η αφορμή να ξεκινήσει ο γνωστότερος πόλεμος στην ιστορία της μυθολογίας, καθώς έρωτας και πόλεμος συμβαδίζουν...

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ:

Το λιμπρέτο της όπερας του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ: "Πάρις και Ελένη", στηρίζεται πάνω στους μύθους της "κρίσης του Πάρη", και της "αρπαγής της Ελένης".

Ο λιμπρετίστας του έργου τοποθετεί τους ήρωες στο βασιλικό παλάτι της Σπάρτης όπου όταν συναντιούνται ο έρωτας είναι κεραυνοβόλος. Όμως η Ωραία Ελένη ακόμη δεν έχει πάρει την απόφαση να δοθεί ολοκληρωτικά στον πανώριο νέο της Τροίας. Τον προτρέπει να τής τραγουδήσει κάτι και ο Πάρις βρίσκει την ευκαιρία να εγκωμιάσει το κάλλος της και να τής εκφράσει τη δύναμη της αγάπης του: "O del mio dolce ardor - Ω, γλυκιά μου επιθυμία και λαχτάρα βαθιά!".
Εκείνη, παρότι λιώνει από συναισθήματα, βρίσκει δύναμη να αντισταθεί και "απορρίπτει" τον έρωτά του. Τον διατάζει να φύγει και να την ξεχάσει.Στο δίλημμά της ανάμεσα στον έρωτα και την ηθική, επιλέγει την αρετή.

Ο Πάρις όμως, όπως κάθε ερωτευμένος σε απόγνωση, επιμένει πεισματικά και της δηλώνει πως θα προτιμούσε τον θάνατο από τη ζωή αν είναι να μην έχει την Ελένη.
Κι όταν δεν καταφέρνει να τήν πείσει καταφεύγει στα μεγάλα μέσα...Με τη βοήθεια του φτερωτού Έρωτα η όμορφη βασίλισσα της Σπάρτης, μαθαίνει δήθεν πως εκείνος έφυγε για την Τροία. Η Ελένη απογοητευμένη συμβουλεύει κάθε γυναίκα να μην εμπιστεύεται τα δάκρυα και τους στεναγμούς των ανδρών.
Ο Πάρις εμφανίζεται και κείνη πέφτει στην αγκαλιά του.
Ενώ ετοιμάζονται να φύγουν κρυφά για την Τροία, η θεά Αθηνά με αυστηρότητα και θυμό προειδοποιεί για τη θλίψη που θα φέρει σε δυο λαούς η απόφασή τους, που στέκεται ενάντια σε θεϊκούς και ανθρώπινους νόμους...
"Κάνετε λάθος!Το πεπρωμένο φοβερό, το κρίμα σας μεγάλο!"

Οι λάτρεις της κλασικής μουσικής απολαμβάνουμε την εισαγωγή της όπερας.

"H oυβερτούρα απεικονίζει μουσικά το νεαρό ερωτευμένο, που στέκει απέναντι στην ενάρετη γυναίκα που τού 'κλεψε την καρδιά αρχικά διστακτικός, όμως τελικά καταφέρνει με την τέχνη του ευφυούς πάθους του να κυριαρχήσει πάνω της θριαμβευτικά", γράφει ο Γκλουκ.

Gluck: "Paride ed Helena", overture: