Η Ημέρα κατά του AIDS και ο «Άγραφος Πίνακας» του Άρβο Περτ

Όταν πρωτοάκουσα το έργο, θυμάμαι πως είχα σκεφτεί ότι ασυναίσθητα μού είχε δημιουργήσει θρησκευτική περισυλλογή «επαναστατικής αισθητικής»...
Μια αβίαστη, φωτεινή ηρεμία κρυμμένη πίσω από σύγχρονους κώδικες.
Από τότε το άκουσα πολλές φορές και κάθε φορά γεννιέται το ίδιο συναίσθημα, εκείνο της παρηγοριάς .

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που μέρος του συγκεκριμένου κονσέρτου για δυο βιολιά κοντσερτάντε, ορχήστρα εγχόρδων και προετοιμασμένο πιάνο,  αποτέλεσε μετά από μελέτη μέθοδο ανακουφιστικής θεραπείας σε ασθενείς με aids…

Πρόκειται για τη δεύτερη κίνηση με τίτλο: «Silentium - Σιωπή» του μινιμαλιστή συνθέτη Arvo Pärt στο πιο εμβληματικό ίσως έργο του: «Tabula Rasa-Άγραφος πίνακας» αφιερωμένο στον βιολονίστα Gidon Kremer.
O τίτλος είναι παρμένος από την επιστημολογική θεωρία  του εμπειρισμού στη λατινική εκδοχή του, που ορίζει πως η γνώση του ανθρώπου αποκτάται μέσω της εμπειρίας και αντίληψής του.Το Tabula Rasa έχει δηλαδή τη σημασία της μηδενικής βάσης.

Όπως έχει πει ο ίδιος ο συνθέτης και «σ’αυτό το έργο στηρίζεται στο tintinnabuli, μια περιοχή στην οποία περιπλανιέται όταν ψάχνει για απαντήσεις …μόνος με την σιωπή… ένας σιωπηλός παλμός, ή μια κίνηση σιωπής που ανακουφίζουν…Χτίζει με πρωτόγονα υλικά, με την τριάδα, με μια συγκεκριμένη τονικότητα…τρεις νότες μια τριάδας, σαν καμπάνες, γι’ αυτό το ονόμασε tintinnabuli»

Ένα έργο στην ακρόαση του οποίου όσοι αντιμετωπίζουν την ασθένεια του aids βρήκαν παρηγοριά, βρήκαν το σθένος να παλέψουν με τον πόνο και την απελπισία τους…βρήκαν όμως και την ελπίδα να διακρίνουν αισιόδοξα μηνύματα για την τιθάσευση του ιού.

[Το AIDS αποτελεί μία από τις φονικότερες επιδημίες στην παγκόσμια ιστορία.
Το 1988 και μετά από απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας η 1η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS]

Υπάρχει μια βαθιά εκφραστικότητα σε αυτή τη μελωδία, την τόσο λιτής δομής, την απαλλαγμένη από κάθε περιττό στολίδι και διακοσμητικό στοιχείο.
Ακόμα και οι σιωπές της είναι διερευνητικές...Ένα σκάλισμα μιας ιδέας πνευματικής, ένας ιερός μινιμαλισμός, που οδηγεί στη γαλήνη και την ψυχική ηρεμία...
Κι όπου αραιά ακούγεται κάποια παραφωνία παραπέμουν σε κραυγές από την πάλη φωτός και σκότους, σωτηρίας και καταδίκης...
Η μελωδία εξελίσσεται αργά με σκοπό την ανάλυση κι όσο πλησιάζει στο λυτρωτικό τέλος της ηχοχρωματικά αποδυναμώνεται, ρυθμικά κατευνάζει και η κορύφωση παίρνει τη μορφή της αθόρυβης τελειότητας.
Γιατί όταν δεν μπορείς να ερμηνεύσεις τη μαγεία..., απλά σιωπάς...

                                    Arvo Pärt : «Tabula Rasa - Silentium»  - Senza moto