"Μουσικής ενδύματα στη Φλωρεντινή τραγωδία του Ουάιλντ"

Γενέθλια του Όσκαρ Ουάιλντ σήμερα (16 Οκτωβρίου 1854), του μεγαλοφυούς ποιητή, δραματουργού, μυθιστοριογράφου και κριτικού.
Έτσι,  η έμπνευση της καλησπέρας έρχεται "εις διπλούν" με κάτι δικό του.

Δεν είναι λίγες οι φορές που μεγάλοι της μουσικής τέχνης με πυρήνα κείμενά του έχουν δώσει πλήθος αριστουργημάτων (Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι, Σαλώμη, Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο, De Profundis...)

Σήμερα, ταξιδεύουμε στο χρόνο και το χώρο...Μεταφερόμαστε στη Φλωρεντία του 15ου αι., όπου ένας έμπορος ζει ευτυχισμένος με τη γυναίκα του, μέχρι που τούς επισκέπτεται ένας πρίγκιπας, φίλος του συζύγου... Η γυναίκα του εμπόρου δεν μπορεί να αντισταθεί, όταν ο νεαρός άρχοντας της εκμηστυρεύεται τον έρωτα του....Όταν ο σύζυγος  ανακαλύπτει την παράνομη σχέση, καλεί τον εραστή σε μονομαχία και τον σκοτώνει...
Η τραγική αυτή εξέλιξη αφυπνίζει τον έρωτα του ζευγαριού...

Ο συγγραφέας στη "Φλωρεντινή Τραγωδία" (έργο, που άφησε ημιτελές), αναδεικνύει  έννοιες που προβληματίζουν τον άνθρωπο απ 'αρχής του κόσμου...
Τον  έρωτα, την απιστία, τα πάθη, τις ακραίες συμπεριφορές, το θάνατο, τη ματαιοδοξία και την απληστία.

Από τις σημαντικότερες όπερες των αρχών του 20ου αι. και με την υπογραφή του Αλεξάντερ Τσεμλίνσκι είναι η ομότιτλη "Eine florentinische Tragödie", το λιμπρέτο της οποίας στηρίχτηκε στη γερμανική μετάφραση του ομότιτλου θεατρικού του Όσκαρ Ουάιλντ.

Μάλλον όταν έγραφε την όπερα, ο Τσεμλίνσκι είχε κατά νου τη σχέση του με την Άλμα Μάλερ, την οποία ταύτισε προφανώς με το ρόλο της  Μπιάνκα της όπερας, που απατά το σύζυγό της ούσα σεξουαλικά (και όχι μόνο) δυσαρεστημένη από κείνον. Νοιώθοντας παραμελημένη και εγκλωβισμένη στον γάμο της, αφήνεται στην ερωτική δίνη...

Κάτι, που και οι κεραίες της Άλμα έπιασαν, και φυσικά δεν συγχώρησε ποτέ γι' αυτό τον πρώην εραστή της, Τσεμλίνσκι...

Η όπερα του Τσεμλίνσκι "Μια Φλωρεντινή τραγωδία έκανε πρεμιέρα στη Staatsoper της Στουτγκάρδης στις 30 Ιανουαρίου 1917.

Απολαμβάνουμε την εισαγωγή με τον υπότιτλο: "Ερωτικά παιχνίδια".
Η μουσική ακούγεται τραχιά, κοφτά, αγωνιώδης, απειλητική, με μια ηχητική σκληρότητα  που συναρπάζει τον ακροατή και τον προδιαθέτει συναισθηματικά για την ακόρεστη,  ερωτική συνάντηση εκτός ηθικού πλαισίου, που θα ακολουθήσει...

1. Από την όπερα αυτή, που έκανε πρεμιέρα το 1917 ακούμε την εισαγωγή με τον υπότιτλο: "Ερωτικά παιχνίδια":

Alexander von Zemlinsky:"Μια Φλωρεντινή τραγωδία", εισαγωγή

2. Από το ίδιο θεατρικό "Μια Φλωρεντινή τραγωδία", εμπνέεται λίγα χρόνια νωρίτερα(1911) ο  Σεργκέι Προκόφιεφ τη μονόπρακτη όπερά του: "Maddalena", ένα μικρής έκτασης μελόδραμα της νεότητάς του, που πραγματεύεται το θλιβερό τρίγωνο αγάπης.

Οι χαρακτήρες της ιστορίας του Ουάιλντ αλλάζουν ως προς τα ονόματα (Μανταλένα ονομάζεται η άπιστη σύζυγος), που είναι  παντρεμένη με τον ζωγράφο Τζενάρο και ζουν όχι στη Φλωρεντία, μα στη Βενετία του 15ου αι. Μεταμφιεσμένη ερωτοτροπεί με τον φίλο του άντρα της Στένιο, κι εκείνος σαγηνεύεται από το μυστήριο που την περιβάλλει.
Τον πόθο του γι αυτή τη γυναίκα εξομολογείται στο φίλο του, που έτσι αποκαλύπτεται η ταυτότητά της. Λόγοι τιμής ωθούν τον Τζενάρo να σκοτώσει τον Στένιο, αλλά τραυματίζεται θανάσιμα και κείνος.
Καθώς η Μανταλένα βλέπει και τους δυο νεκρούς, αναρωτιέται ποιον τελικά αγάπησε πραγματικά κι αναλογίζεται αν άξιζε για χάρη του έρωτα μια τέτοια συμφορά.
Έξαλλη τρέχει στο παράθυρο καλώντας σε βοήθεια, ισχυριζόμενη πως ένας ξένος σκότωσε τον άντρα της.

Ο Προκόφιεφ, αν και νεαρός, καταγράφει μοναδικά τις συναισθηματικές εξάρσεις των ηρώων του.Η ακρότητα του πόθου σε όλo το μεγαλείο της...
Στην τελευταία σκηνή η σωματική σύγκρουση των δυο ανδρών απεικονίζεται μαεστρικά με την  ένταση να κορυφώνεται...Ο θάνατος φέρνει  απελπισία, συναίσθημα που κυριαρχεί...
Σκούρα ηχοχρώματα στην ενορχήστρωση του Προκόφιεφ αποτυπώνουν τη σκοτεινή πλευρά της ψυχής του ερωτευμένου, το "νοσηρό" ερωτισμό και τα επακόλουθά του, που δεν άφησαν αδιάφορο τον αντισυμβατικό Ουάιλντ.
Μετά την ηφαιστειακή μουσική λάβρα της σκηνής του φόνου, τα όργανα καταλαγιάζουν...
Η ηρεμία είναι φαινομενική προκειμένου να δοθεί ο χρόνος στον ακροατή να στοχαστεί...
Οι υψηλές κορώνες της Μανταλένας (3:56) εκθέτουν την εσωτερική της κραυγή ή η ηρωίδα του Ουάιλντ παραμένει γνήσια παραβατική, αποφασισμένη να μη συμφιλιωθεί με καμία εκδοχή ηθικής και αρμονίας;;;

Τελικά-για να χρησιμοποιήσω φράση του ίδιου του Ουάιλντ- ο άνθρωπος μπορεί να αντισταθεί στα πάντα, εκτός από τον πειρασμό του έρωτα;

 Sergey Prokofiev" "Maddalena"-Final scene