"Συζάν Μανέ:Σήμερα αυτοσχεδιάζει με ...Σαμπριέ"

Ε.Μanet: "Suzanne Manet à piano"

Γεννημένη σαν σήμερα 30 Οκτώβρη του 1829, η Ολλανδή Συζάν Λίνχοφ υπήρξε άριστη πιανίστα στην εποχή της, όμως τη γνωρίζουμε περισσότερο με την ιδιότητά της ως γυναίκα του διάσημου ζωγράφου Εντουάρ Μανέ, του οποίου υπήρξε και μοντέλο.
Οι δυο τους γνωρίστηκαν όταν η Συζάν προσλήφθηκε από τον πατέρα του Μανέ(του οποίου οι κακές γλώσσες έλεγαν πως υπήρξε ερωμένη)προκειμένου να διδάξει πιάνο στον Εντουάρ και τα αδέρφια του.
Παντρεύτηκαν όταν πέθανε ο πατέρας του ζωγράφου, μετά από μυστική, πολύχρονη σχέση.
Ανάμεσα στους πίνακες που φιλοτέχνησε ο Μανέ , πολλοί απεικονίζουν την Συζάν, όπως κι αυτός που συνοδεύω σήμερα την ανάρτησή μου.

Η Συζάν Λίνχοφ-Μανέ, καθισμένη στο πιάνο,  απορροφημένη και δοσμένη ολοκληρωτικά στην ερμηνεία της …
-Τι να παίζει άραγε;
-Θα ρισκάρω και θα πω πως παίζει Σαμπριέ…
Ναι, θα ρισκάρω, παρότι το εικαστικό φιλοτεχνήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1860 με σκοπό ο ζωγράφος να αναδείξει το άφθαστο ταλέντο της γυναίκας του στο πιάνο, που την περίοδο εκείνη έπαιζε ώρες ατέλειωτες αποσπάσματα από έργα Βάγκνερ κυρίως, προκειμένου να γλυκάνει με τη μουσική του τις στιγμές στο νοσοκομείο μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο του φίλου τους ποιητή, Μπωντλέρ.

[Είναι γνωστή η αδυναμία του ποιητή στο γερμανό δημιουργό, κάτι που φαίνεται και σε σχετικό δοκίμιό του, όπου ο   Μπωντλέρ σκιαγραφεί λεπτομερώς την αισθητική του έργου του Βάγκνερ και τη συμβολή του στο Γερμανικό Ρομαντισμό].

Tο επιχείρημά μου για το...ρίσκο της επιλογής:...
Ο Εμμανυέλ Σαμπριέ, λάτρης της εικαστικής τέχνης και συλλέκτης μεγάλου αριθμού ζωγραφικών πινάκων υπήρξε καρδιακός φίλος του ζευγαριού (μάλιστα ο συνθέτης άφησε την τελευταία του πνοή στα χέρια του ζωγράφου) και οι συζητήσεις του με τη Συζάν ήταν πολύωρες καθώς τους ένωνε η κοινή τους αγάπη, το πιάνο.
Ας υποθέσουμε λοιπόν πως η Συζάν Μανέ εκτελεί την ολόγλυκη  «impromptu», μιας και ο Σαμπριέ, όταν την συνέθεσε έσπευσε να τής την αφιερώσει!

To έργο, που δημοσιεύθηκε το 1873, ήταν το πρώτο σημαντικό έργο του γάλλου συνθέτη και σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους του, των οποίων τα πρώιμα έργα προδίδουν απολύτως δικαιολογημένες επιρροές άλλων, ο Σαμπριέ αφήνει στην πρώτη απόπειρα σύνθεσης την προσωπική του μουσική σφραγίδα.

Η Impromptu αναπτύσσεται σε τρία μέρη, και καταλήγει με μια coda, με χαρακτηριστικό τον ιδιότυπο ρυθμό του, όμοιος με κείνον της εισαγωγής.
Το πρώτο θέμα, ένα χαριτωμένο βαλς που σε κάποια σημεία εκπλήσσει ευχάριστα με τις τυπικές Σαμπριεκικές «ιδιαιτερότητες», που φανερώνουν τις άφθαστες δεξιότητες και την πλούσια φαντασία του συνθέτη…
Το δεύτερο μέρος  γοητευτικό και νωχελικό, όχι όμως φορτωμένο με συναισθηματική υπερβολή.
Το φινάλε λυρικό, σχεδόν ποιητικό, απαιτεί ενισχυμένη εκφραστικότητα, καθώς ο συνθέτης υποδεικνύει τον τρόπο εκτέλεσης: «με περισσή γλυκύτητα».
Ένα λεπτοφυές άρπισμα, που θυμίζει κωμική πιρουέτα μιας χορευτικής ύπαρξης, κλείνει την αυτοσχέδια μουσική ιδέα με τα εκθαμβωτικά αρμονικά χρώματα, που ενώνουν σχεδόν σαρκαστικά τον αντιρομαντισμό με την αισθητική ελαφρότητα.

H νεανική συνθετική σκέψη του Σαμπριέ αποκαλύπτεται άκρως ενδιαφέρουσα, με τον αυτοσχέδιο χαρακτήρα που υποδηλώνεται με τον τίτλο «impromptu», να εκδηλώνεται από τους καλλωπιστικούς αυτούς αρπισμούς σε ένα εμφαντικό κλείσιμο.

Το έργο, που ήταν από τα αγαπημένα της Συζάν Μανέ (γι’αυτό το εκτελούσε συχνά στις παρέες τους), πρωτοπαρουσιάστηκε το 1877 από τον Καμίλ Σαιν Σανς.

Το ακούμε σε εκτέλεση της αγαπημένης πιανίστα της «Ομάδας των Έξι»,  Marcelle Meyer, η οποία ως λεπτολόγος και δεινή δεξιοτέχνης, ανιχνεύει τα διάφανα χρώματα της πρωτότυπης σύνθεσης και αναδεικνύει όλες τις λεπτές αποχρώσεις της.
Μια μελωδία αυτοσχέδια, πλήρης από μυρωδιές φθινοπώρου παράλογα μελαγχολικού...