Ο Αττίλας της αλόγιστης βαρβαρότητας και ο Βέρντι...

"Έφιππος Αττίλας", Ντελακρουά

Ο Αττίλας, βασιλιάς των Ούννων, ο λεγόμενος και "μάστιγα του Θεού", έσπερνε τον τρόμο και τον θάνατο στην ανατολική και δυτική ρωμαϊκή αυτοκρατορία, νικώντας κατά κράτος τις λεγεώνες των Ρωμαίων.
O αιμοχαρής ηγέτης γεννήθηκε σαν σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου 406...
Υπήρξε ο φοβερότερος επιδρομέας, άγριος, ορμητικός και ανελέητος! Σαν αρπακτικό κατασπάραξε την απέραντη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, πραγματοποιώντας πλήθος λεηλασιών στα Βαλκάνια, την Ιταλία και τη Γαλατία κι έφτασε το κράτος των Ούννων από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τον ποταμό Ρήνο.
Φιλόδοξος, βάναυσος, αδίστακτος, μια πολεμική μηχανή που σάρωσε τον 5ο αι μ Χ.

Γνωστή είναι η ήττα του στα Καταλαυνικά Πεδία, όπου αντιμετώπισε συσπειρωμένους  Ρωμαίους, Γαλάτες, Βουργουνδούς και Βησιγότθους, γνωστή ως "Μάχη των Εθνών" που εξαιρετικά η Τέχνη έχει αποτυπώσει και εικαστικά και μουσικά.

Σας θυμίζω το εκπληκτικό εικαστικό του Wilhelm von Kaulbach, "Μάχη των Ούννων", που εκτίθεται στη Νέα Πινακοθήκη Μονάχου, που βλέποντάς το το 1857 ο Φραντς Λίστ εμπνεύστηκε το ομώνυμο συμφωνικό ποίημά του: "Hunnenschlacht". 



Σήμερα θα αναφερθούμε στην όπερα του Τζουζέπε Βέρντι που τιτλοφορείται με το όνομα του βάρβαρου πολεμάρχου: "Atilla", βασισμένη χαλαρά στη ζωή του, καθώς παρουσιάζει και αρκετά μυθοπλαστικά στοιχεία, ιδίως σε ό,τι έχει να κάνει με το τέλος του Αττίλα.

Ο λιμπρετίστας στηρίχτηκε στο θεατρικό "Attila, König der Hunnen-Αττίλας, ο βασιλιάς των Ούννων" του Zacharias Werner.
Σχετικά με το τέλος του Ούννου βασιλιά υπάρχουν δυο εκδοχές:
Η μια θέλει να πέθανε τη νύχτα του γάμου του, όταν τού προκλήθηκε ρινορραγία μετά το πολύ φαγητό και πιοτό. Όμως η γυναίκα του δεν ειδοποίησε κανέναν, κάτι που προξένησε υποψίες για εκδίκησή της επειδή ο βασιλιάς των Ούννων είχε σκοτώσει την οικογένειά της και η άλλη εκδοχή πως τον δηλητηρίασαν στο γλέντι του γάμου...

Ο λιμπρετίστας του Βέρντι, Temistocle Solera, με έναυσμα την πρώτη εκδοχή και με αρκετή φαντασία στήνει μια ιστορία, όπου ο Ρωμαίος στρατηγός Αέτιος συμμαχεί με τον Αττίλα, ενώ  η όμορφη Ονταμπέλα που τον πατέρα της δολοφόνησε ο Αττίλας, αποφασίζει να τον εκδικηθεί.
Είναι αρραβωνιασμένη με ένα Ρωμαίο στρατιώτη, όμως καθώς ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, σαγηνεύει τον άγριο πολεμιστή. Λίγο πριν το γάμο τους τον σκοτώνει με το σπαθί που τής είχε χαρίσει...


Το κοινό δέχτηκε την όπερα με επευφημίες στην πρεμιέρα του 1846 στη Βενετία, καθώς συνταίριαξε το θέμα με τους αγώνες των Ιταλών για την θέσπιση φιλελεύθερου συντάγματος.
Πολλοί δε, χαρακτήρισαν το έργο κατάλληλο για την "πολιτική εκπαίδευση του λαού".
Η όπερα έκανε τους κριτικούς να δηλώσουν πως "κανένα από τα έργα του Βέρντι δεν ξεσήκωσε περισσότερο ενθουσιασμό!Ο "Αττίλας" είναι η όπερα -περισσότερο από κάθε άλλη- που στεφάνωσε με άφθονες δάφνες το συνθέτη της!"


Θα παρακολουθήσουμε από την Α΄Πράξη τη σκηνή στο στρατόπεδο των Ούννων,  τον Αττίλα, ο οποίος πετάγεται από τον ύπνο του ιδρωμένος από έναν εφιάλτη. Διηγείται το κακό όνειρο στον υπηρέτη του: ένας γέρος τον αρπάζει από τα μαλλιά και τον προειδοποιεί να σταματήσει την επίθεσή του στο ιερό έδαφος της Ρώμης...
Προς στιγμήν ο βάρβαρος ηγέτης θορυβείται, όμως στη συνέχεια ανακτά το θάρρος του και διατάζει προέλαση του στρατού του καλώντας να πολεμήσει μέχρις εσχάτων!

Στο ρόλο του Αττίλα ο Samuel Ramey, όπου ο ρόλος έχει σφραγιστεί με το όνομά του και η ερμηνεία του πήρε διθυραμβικές κριτικές.

 Giuseppe Verdi : "Attila", Act I - Scene II:

H λεπτομέρεια του EIKAΣΤΙΚΟΥ είναι από την τοιχογραφία: "Attila and His Barbarian Hordes".

Εικόνα 1

Πρόκειται για μεγάλων διαστάσεων έργο, που κοσμεί τον ένα από τους δυο θόλους σε σάλα της Βιβλιοθήκης του Palais Bourbon.

Ο Ντελακρουά φιλοτεχνεί δυο  αλληγορικά θέματα για τον πόλεμο και την ειρήνη.

Το ένα  αντιπροσωπεύει τη βαρβαρότητα του Αττίλα, (ΕΙΚΟΝΑ 1) που τον απεικονιζει έφιππο να παρασύρει τα πάντα σκορπίζοντας τρόμο
και
το άλλο τον πολιτισμό που ανθεί εν καιρώ ειρήνης, με τον Ορφέα διδάσκοντας Τέχνες στους Έλληνες (ΕΙΚΟΝΑ 2).

Εικόνα 2
(από personal.umich.edu)

Για το συμφωνικό ποίημα του Φραντς Λιστ "Hunnenschlacht-Μάχη των Ούννων" μπορείτε να διαβάσετε παλαιότερο κείμενό μου  εδώ..