"Ο Σβιάτοσλαβ Ρίχτερ και ο ροζ αστακός του"

Ο Σβιατοσλάβ Ρίχτερ γεννήθηκε σαν σήμερα, 20 Μαρτίου 1915 στο Ζιτομίρ της Ουκρανίας από οικογένεια με γερμανικές ρίζες. Ο πατέρας του ήταν πιανίστας - αυτός άλλωστε υπήρξε και ο πρώτος του δάσκαλος - και η μητέρα του ερασιτέχνις μουσικός, από τις πρώτες θαυμάστριες του Ντεμπυσί και του Σκριάμπιν.
Εκτιμώντας το εξαιρετικό ταλέντο του οι δάσκαλοί του τον ώθησαν να συνεχίσει τις σπουδές του στη Μόσχα, πράγμα το οποίο έκανε μελετώντας δίπλα στον περίφημο δάσκαλο της εποχής Χάινριχ Νόιχαους. Λίγα χρόνια αργότερα ο τελευταίος παραδεχόταν ότι στην πραγματικότητα δεν είχε τίποτε παραπάνω να διδάξει στον Ρίχτερ.
Σύντομα ολόκληρος ο κόσμος γινόταν κοινωνός της συγκίνησης που μετέδιδε η τέχνη του.
Ο Σβιατοσλάβ Ρίχτερ τιμήθηκε με τις υψηλότερες διακρίσεις!
Οταν έπαιζε, το κοινό κυριολεκτικά κρατούσε την αναπνοή του προσηλωμένο στον άνθρωπο που έκανε το θαύμα της μουσικής πραγματικότητα!

Ο ρώσος  καλλιτέχνης κάποιο διάστημα έπασχε από κατάθλιψη και για μια περίοδο είχε πάντα μαζί του -και ποτέ μακριά από την σκηνή όταν έπαιζε- έναν "πλαστικό αστακό".
Η εμμονή με τον "πλαστικό αστακό" -σύμφωνα με τους ειδικούς- ήταν μια εσωτερική του ανάγκη, ένα όπλο που είχε εφεύρει το μυαλό του απέναντι στο φόβο της ανασφάλειας.

Ο Ερολ Μόρις συνθέτει την ιστορία αυτής της ανάγκης:

"Φανταστείτε τη σκηνή: ο άντρας με το βραδυνό σμόκιν μεταφέρει το ροζ πλαστικό αστακό του μέσα σ'ένα κουτί. Τον είχε φέρει μαζί του από το ξενοδοχείο του και τώρα βρίσκεται στα παρασκήνια περιμένοντας να βγει στη σκηνή.[...]
Η αίθουσα συναυλιών του Τόκυο είναι γεμάτη και ακροατήριο περιμένει έναν από τους σπουδαιότερους πιανίστες του κόσμου.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τις τρεις ώριμες Σονάτες για πιάνο του Μπετόβεν: Beethoven: Op. 109, 110 και 111. Από τα τελευταία έργα του, γραμμένα από το 1820 έως το 1822 σε μια έκρηξη της δημιουργίας.
Πρέπει να πάρει τον αστακό στη σκηνή; Ισως όχι. 
Οι άνθρωποι μπορεί να κάνουν ερωτήσεις. 
Όμως, ένα πράγμα γνωρίζει  με σιγουριά. Δεν μπορεί να παίξει χωρίς αυτό...
[...]
Μπορεί να παίξει οτιδήποτε, ανεξάρτητα από τη δυσκολία του, αλλά από τη στιγμή που απομακρύνεται από την "ασφάλεια" του αστακού, αυτόματα σιωπά...
Ο πιανίστας ολοκληρώνει την Σονάτα Op. 110 με επευφημίες και χειροκροτήματα του ακροατηρίου... "


Στη διπλανή εικόνα βλέπουμε μια μπρούτζινη προτομή του Ρίχτερ φιλοτεχνημένη από τον Ernst Neizvestny, δωρεά στο Κρατικό Μουσείο Πούσκιν στη Μόσχα με την ευκαιρία των 97ων γενεθλίων του πιανίστα.

O Mπετόβεν συνέθεσε τη Σονάτα για Πιάνο Op. 110 το 1821.

Τα τρία μέρη της:
I. Moderato cantabile molto espressivo, σε Λα ύφ. μείζονα και ρυθμική αγωγή 3/4
II. Allegro molto, σε Φα ελ. 2/4
III. Adagio ma non troppo - Allegro ma non troppo, σε Σι ελ. 4/4
Fuga, Allegro, ma non troppo, Λα ύφεση μείζονα, 6/8.

Στο παρακάτω βίντεο ο  Sviatoslav Richter ερμηνεύει τη Σονάτα op. 110 του Μπετόβεν.
Είναι 76 χρονών και σε συναυλία στο Μουσείο Πούσκιν...

Παλαιότερο κείμενό μου για τον κορυφαίο καλλιτέχνη μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

(Πηγές: flix.gr/, nytimes.com/, μτφ. δική μου, Το Βήμα)