ΒΙΒΑΛΝΤΙ: "Tito Manlio"

"Ο Manlio Torkuato διατάζει τον αποκεφαλισμό του γιου του",
Φέρντιναντ Μπολ-Rijksmuseum

Ο Τίτος Μάνλιος ήταν ύπατος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας γνωστός με το επώνυμο "Τορκουάτος", που τού αποδόθηκε όταν αφαίρεσε το διακριτικό περιδέραιο (λατιν. torques) ενός Γαλάτη ηγεμόνα που νίκησε σε μονομαχία.
Ο γιός του Μάνλιου, στην μάχη του Βεζούβιου, παράκουσε τις εντολές και σκότωσε τον αρχηγό των εχθρών. Όταν όμως έφερε τα λάφυρα στον πατέρα του, ο Μάνλιος αφού επέπληξε τον γιο του για την παρακοή, διέταξε τον αποκεφαλισμό του...

Από το περιστατικό αυτό, διανθισμένο με ερωτικές ιστορίες εμπνέεται ο Aντόνιο Βιβάλντι την ομώνυμη όπερά του: "Tito Manlio". Μια όπερα σε τρεις πράξεις και σε λιμπρέτο του Matteo Noris, εμπνευσμένο από ένα ιστορικό επεισόδιο της Αρχαίας Ρώμης.

Τη συνέθεσε μέσα σε πέντε ημέρες για τον επικείμενο γάμο του Φιλίππου, διοικητή της Μάντοβας, και πάτρονά του.
Ο Βιβάλντι δούλεψε τόσο εντατικά που ανέγραψε πάνω στην παρτιτούρα, με κάποια υπεροψία: "Musica del Vivaldi fatta in 5 giorni" ("Μουσική του Vivaldi, την οποία συνέθεσε μέσα σε πέντε μέρες").

Το γεγονός -πράγματι- προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη όπερα εμπεριέχει ελάχιστο υλικό από άλλες όπερες.

Μπορεί ο γάμος να μην έγινε, όμως η όπερα ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της καρναβαλικής περιόδου -σαν σήμερα- στις  20 Φεβρουαρίου του 1719.
Ακολούθησαν παραστάσεις σε μεγάλα ιταλικά θέατρα, με το κοινό να σπεύδει να παρακολουθήσει, αν και όχι πάντα με τον ίδιο ενθουσιασμό.

Όπως αναφέρει η Ελίζαμπεθ Λάντλεϋ στο βιβλίο της : "Μυστική ζωή των μεγάλων μουσουργών" :
"ένας Βενετός θιασώτης μετά την παράσταση του "Τιτο Μάνλιο" ''έγραψε σε ένα φίλο του:
"Η νέα όπερα ήταν πιο επιτυχημένη από την προηγούμενη...αλλά η σύνθεση είναι τόσο φρικτή και η μουσική τόσο θλιβερή, που κοιμήθηκα για μια ολόκληρη πράξη"!!

Όπως συμβαίνει με πολλές όπερες του 18ου αιώνα, θέμα της είναι η σχέση έρωτα και πολιτικής.
Η πλοκή θέλει τον Τίτο Μάνλιο να βρίσκεται σε πόλεμο, ενώ η κόρη του Βιτελλία είναι ερωτευμένη με τον διοικητή των εχθρών, Γκεμίνιους, που σκοτώνει ο γιος του Τίτου, παρακούοντας τον πατέρα του.
Έτσι, καταδικάζεται σε θάνατο. Οι ικεσίες της αγαπημένης του πείθουν τον Τίτο να τού χαρίσει τη ζωή (με τον λιμπρετίστα να δίνει ευχάριστο τέλος στην υπόθεση).

H "Tito Manlio" αποτελεί μια γνωστή-άγνωστη όπερα του κοκκινοχαίτη ιερέα, τη δημοφιλέστερη της εποχής της, που αναδεικνύει το οπερατικό του έργο, εν γένει άσημο στο ευρύτερο κοινό σε σχέση με την οργανική μουσική του.

VIVALDI: "Tito Manlio, ολοκληρωμένη η όπερα":