"Επιβίβαση στα Κύθηρα", A. Watteau - C. Debussy

"L'Embarquement pour Cythère", Ανατουάν Βαττώ, η εκδοχή του Λούβρου

To έργο του χαρακτηρίζεται από βαθύ ποιητικό αίσθημα συνδυασμένο με ήπια μελαγχολική διάθεση κι αποτυπώνει τα ήθη ενός κόσμου με εμφανή τα σημάδια της φθοράς.Κόσμου, βυθισμένου στην κενότητα και την ελευθεριότητα.

Ο Ζαν Αντουάν Βαττώ, περί ου ο λόγος, γεννήθηκε σαν σήμερα 10 Οκτωβρίου 1684 κι είναι ο ζωγράφος που στο έργο του περικλείει  το λεπτό γαλλικό πνεύμα των αρχών του 18ου αι.Τον χαρακτηρίζουν τα ωραία χρώματα, ο απαλός φωτισμός και τα ειδυλλιακά θέματα!
Ιδιαίτερα οι σκηνές στην εξοχή με ανθρώπους να γλεντούν και να χαίρονται τον έρωτα και τη ζωή.Εκμεταλλευόμενος την αξία του φωτός μεταμορφώνει οποιοδήποτε τοπίο σε χώρους λυρισμού κατοικημένους από μορφές λεπτά χρωματισμένες.

Από τις πιο δημοφιλείς σειρές του είναι οι "Fetes Galantes-Ερωτικές Γιορτές", όρος που δημιουργήθηκε από τη Γαλλική Ακαδημία ειδικά για τους πίνακες του Antoine Watteau.

Οι σκηνές στους πίνακες του γάλλου ζωγράφου θυμίζουν τη γη της Αρκαδίας, όπου οι άνθρωποι ζούσαν με χαλαρότητα και σε αρμονία με τη φύση!
Ο πλέον ονομαστός πίνακας της σειράς αυτής είναι ο αριστουργηματικός: "Επιβίβαση στα Κύθηρα". Με ποιητικό χαρακτήρα παρουσιάζονται  χορευτικές, μουσικές και ερωτικές συγκεντρώσεις κομψών ευγενών...

"L'Embarquement pour Cythère", Αντουάν Βαττώ, η εκδοχή του Βερολίνου

Τα Κύθηρα είναι το νησί των απολαύσεων και τα ζευγάρια των εραστών επιβιβάζονται στο πλοίο για το ταξίδι στη γη της ιδεώδους ερωτικής γιορτής με πλήρωμα ένα μικρό πλήθος από χαρούμενους Έρωτες που αιωρούνται στοχεύοντας τις καρδιές των εραστών. Σχήματα και χρώματα είναι σοφά επιλεγμένα για να προβάλλουν την ψυχική ένταση και να αποκαλύψουν όλη την κλίμακα των συναισθημάτων των ερωτευμένων από τον αρχικό δισταγμό ως την τελική αποδοχή ή απόρριψη.

Ο ονειροπόλος στοχασμός του καλλιτέχνη ανεβάζει το θεατή στον ύψιστο ουρανό, καθώς παρατηρεί τη λικνιστική κίνηση των μορφών δίπλα στο άγαλμα της Κυθέρειας Αφροδίτης, προστάτιδας του έρωτα.Το τοπίο με τη σεμνή αγνότητά του εξευγενίζει την ερωτική ατμόσφαιρα, που εικονίζεται διάχυτη...

Ντεμπισί και Έμμα στη νήσο Τζέρσεϋ(από:https://www.balazsfulei.com)

Από τον πίνακα του Βαττώ εμπνεύστηκε το 1904 ο Ντεμπισί το λυρικότατο και ατμοσφαιρικό "Ιsle joyeuse-ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ".
Το πραγματικό νησί είναι η νήσος Jersey, στα ανοιχτά της Μάγχης , στην οποία ο Ντεμπισί δραπέτευσε εκείνο το καλοκαίρι  με την Emma Bardac, το νησί του έρωτα, το νησί της χαράς, για το ζευγάρι, που προσπαθούσε να ξεφύγει από τις δυσκολίες του διαζυγίου και του θυμού των οικογενειών και των φίλων τους.

Η ακρόαση της μουσικής, με την λικνιστική αύρα της, αποτελεί ένα ηχητικό τρυφερό παιχνίδισμα με τα πολλαπλά ηχοχρώματά της, σε επίπεδο "ατμοσφαιρικών εφέ".
Ο Ντεμπισί μεταφέρει με απόλυτη ακρίβεια τις εικόνες, την γενεσιουργό αιτία, δηλαδή το συναίσθημα του απαγορευμένου ερωτά του, που απελευθερώνεται στο "νησί της χαράς"!

Όλα αυτά επιβεβαιώνονται από τον ίδιο τον συνθέτη. Σε επιστολή του αναφέρει πως όταν ζητήθηκε από κάποιον πιανίστα να τού υποδείξει τον τρόπο ερμηνείας εκείνος τον παρέπεμψε "να εμπνευστεί από το εικαστικό του Βαττώ, όπου επικρατεί λιγότερη μελαγχολία...Να ανακαλύψει το συναίσθημα πίσω από τις μάσκες της commedia dell'arte των μορφών, που τραγουδούν και χορεύουν και να φτάσει σε ερμηνευτική κορύφωση έχοντας στο νου τον ήλιο που προβάλλει σ'όλη του τη δόξα..."

Το ακούμε στην πιανιστική του εκδοχή από τα μαγικά χέρια του Walter Gieseking, πιανίστα για τις εκτελέσεις του οποίου η χήρα Ντεμπισί έλεγε ότι πλησίαζε αρκετά σε εκείνο του συζύγου της.

Debussy : "L'isle Joyeuse":

...και στην ορχηστρική εκδοχή του το 1923 από τον Bernardino Molinari

EIKAΣΤΙΚΑ: "L'Embarquement pour Cythère "(Οι δυο εκδοχές του θέματος από τον τιμώμενο, Αντουάν Βαττώ/ Λούβρο και Βερολίνο)