Friday 11 October 2019

Μπρούκνερ: Το "Te Deum" είναι το καμάρι της ζωής μου...

 

[Στη μνήμη του Άντον Μπρούκνερ που πέρασε στην αιωνιότητα σαν σήμερα, 11 Οκτωβρίου 1896]


Ο Μπρούκνερ υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες της ρομαντικής περιόδου, που αναλυτές, μαέστροι και ερμηνευτές περιγράφουν τη μουσική του  ως "μεγαλειώδη, ανεπιτήδευτη, αμετακίνητη και μεγαλοπρεπή"!

Εκτός από εξαιρετικός συμφωνιστής, υπήρξε επίσης μέγας συνθέτης εκκλησιαστικής μουσικής (μην ξεχνάμε την μεγαλειώδη  φήμη του και ως οργανίστας).

"Όταν ο καλός Θεός με καλέσει κοντά του και με ρωτήσει τί έκανα με τα ταλέντα που με προίκισε, θα του δείξω την παρτιτούρα από το "Te Deum" και θα φανεί ελεήμων στην κρίση του".

Αυτά τα λόγια ανήκουν στον  Μπρούκνερ για την μεγαλειώδη  θρησκευτική σύνθεση του "Τe Deum"* την οποία χαρακτήριζε το "καμάρι της ζωής του"!
Ο χαρακτηρισμός ενισχύεται αν συνδυαστικά αναλογιστούμε το σπουδαίο ρόλο που έπαιζε η θρησκεία στη ζωή του  αυστριακού συνθέτη και οργανίστα! 

H σύνθεση του θρησκευτικού έργου, που θεωρείται η κορωνίδα του Μπρούκνερ,  η  κορύφωση της  καλλιτεχνικής του εξέλιξης, άρχισε το 1881 κι ολοκληρώθηκε μετά από τρία χρόνια. 


Ο συνθέτης χωρίζει το κείμενο σε πέντε ενότητες σε αναλογία με τη συμφωνία της εποχής, δίνοντας του κυκλική μορφή.
Ακολουθώντας στυλ  δυναμικό και διαυγές θέτει την κλίμακα Ντο μείζων ως σύμβολο Πίστης και την παρουσιάζει κυρίαρχη σε όλο το έργο παρόλες τις αρμονικές αποκλίσεις και μετατροπίες.

Τα μέρη(που εκτελούνται χωρίς ενδιάμεσες παύσεις:

  • Te Deum laudamus
  • Te ergo quaesumus
  • Aeterna fac cum sanctis tuis 
  • Salvum fac populum tuum
  • In te, Domine, speravi

Στο 1ο μέρος παρουσιάζεται με μεταμορφώσεις το βασικό θέμα στη Ντο μείζονα, που επικρατεί καθόλη τη διάρκειά του.

Στο 2ο η αγαλλιαστική, ήρεμη μελωδία των φωνών πλαισιώνεται συνοδευτικά από το γεμάτο λυρισμό σόλο βιολί. 

Το 3ο χορωδιακό μέρος έχει πιο δυναμικό ύφος.

Στο 4ο, σολίστες και χορωδία επαναλαμβάνουν ανεπτυγμένο το β' μέρος σε πιο γρήγορο ρυθμό κι ολοκληρώνεται με επαναφορά του βασικού μοτίβου στη Ντο 

και 

Το 5ο και τελευταίο μέρος ξεκινά με μια  λυρική εισαγωγή των σολίστ που οδηγεί στη δυναμική φούγκα της χορωδίας. Ο Μπρούκνερ πετυχαίνει την κορύφωση σε μια μυστικιστικής απόχρωσης συγχορδία δεσπόζουσας και ολοκληρώνει το έργο με μια λαμπρή coda:

"Κύριε, ελπίζουμε σε Σένα!Μη μας καταδικάσεις στην αιωνιότητα..."

Το "Te Deum" είναι αποτέλεσμα της βαθύτατης πίστης του Μπρούκνερ και φέρει την τυπική αφιέρωση: "στον αγαπητό μου Κύριο".
Ο Γκούσταβ Μάλερ εντυπωσιασμένος από τη σύνθεση, σημείωσε ως σχόλιο στην παρτιτούρα:
"για Αγγελικές γλώσσες, Αναζητητές του Θεού, τυραννισμένες καρδιές και ψυχές εξαγνισμένες απ'τη φλόγα".


*Θυμίζουμε πως το  "Te Deum-Eσένα, το Θεό"  είναι δοξαστικός ύμνος της Δυτικής εκκλησίας, αφιερωμένος στο Θεό και προορισμένος να ψάλλεται μετά από στρατιωτικές νίκες, κατά τη στέψη μοναρχών και άλλες παρόμοιες περιστάσεις. Το κείμενο ανάγεται στον 5ο αι. και αποδίδεται κατά παράδοση στον Άγιο Αμβρόσιο.
Πολλοί είναι οι συνθέτες που τον μελοποίησαν , όπως Παλεστρίνα, Πέρσελ, Μότσαρτ, Βέρντι,Μπερλιόζ, Σαρπαντιέ(Ύμνος Γιουροβίζιον) κ.α..


A. Bruckner: "Te Deum" / Karajan":


Για τον Μπρούκνερ μπορείτε να διαβάσετε και εδώ.







No comments:

Post a Comment