Όταν ο Σοπέν - ποιητής του πιάνου - φλέρταρε με το φλάουτο...

Ο Chopin έφηβος, Jan Zamoyski

Έφυγε σαν σήμερα πολύ πρόωρα…Μόλις στα 39 του…
Δεν υπάρχει φιλόμουσος που να μην τον συνεπαίρνουν το πιανιστικό στυλ κι οι συνθετικές ιδέες του Φρειδερίκου Σοπέν!
Αυτός ο συνδυασμός συναισθηματικής εκφραστικότητας, ρομαντικής ευαισθησίας, με πλούσια μουσική ευρηματικότητα και πνευματικότητα, νομίζω δεν βρίσκεται σε κανέναν άλλο από τους ρομαντικούς, χαρακτηριστικά που εμφανίστηκαν από τη νεαρή ηλικία του…

Ο Σοπέν-ήταν δεν ήταν- δεκατεσσάρων ετών όταν αποφάσισε να συνθέσει μια σειρά παραλλαγών για πιάνο και φλάουτο.
Πιθανότατα ο συνδυασμός των δύο οργάνων επιλέχθηκε λόγω του πατέρα του Φρειδερίκου, τον κ. Nίκολας Σοπέν, δάσκαλο Γαλλικών μα και ερασιτέχνη φλαουτίστα.

Ο Σοπέν λάτρευε την όπερα από μικρός, έτσι γι’ αυτό το εγχείρημα διάλεξε μια χαριτωμένη άρια του Ροσίνι από τη «Σταχτοπούτα».
«Non più mesta», που η πρωταγωνίστρια τραγουδά με κέφι και ζωντάνια στο τέλος της όπερας καθώς κλείνει η αυλαία:

«Πάει καιρός που στη φωτιά δίπλα θλιμμένη, τραγουδούσα. 
Πέρασαν πια της θλίψης οι στιγμές»...

Γνωστή και ως «Rondo Aria», η «Non più mesta» έχει προσελκύσει πλήθος συνθετών να γράψουν παραλλαγές πάνω στην σκερτσόζα μελωδία της.

Οι γοητευτικές παραλλαγές του 14χρονου Σοπέν εντυπωσιάζουν με την μελωδική ευλυγισία και πρωτοτυπία τους.
Η σύνθεση ξεκινά με την παρουσίαση του θέματος που μεταμορφώνεται στις τέσσερεις παραλλαγές που ακολουθούν. Το μοτιβικό υλικό και η αντιμετώπισή του φανερώνει την φαντασία και μουσική ευρηματικότητα του νεαρού Σοπέν.
Στην πρώτη, το θέμα ζωντανεύει με τη βοήθεια των συνεχών τριήχων, με ζωηρό και παιγνιώδη χαρακτήρα…
Η δεύτερη, μάλλον «καταπραϋντική», αποστασιοποιείται από την προηγούμενη σε υφολογικό επίπεδο προτάσσοντας μια απαλή μουσική ανάπαυλα στο ύφος του μπελκάντο, με έντονη συναισθηματικότητα, πρόδρομος της τρίτης παραλλαγής με τα γρήγορα φωτεινά αρπίσματα, που με χιούμορ προβάλλουν μια μικρής διάρκειας, πλην απαστράπτουσα δεξιοτεχνία στο φλάουτο.
Η τέταρτη παραλλαγή ακολουθεί ευέλικτα την κύρια μελωδική γραμμή διακοσμημένη με χαριτωμένα στακκάτι και άλλες φιγούρες και καλλωπισμούς, αποτζιατούρες και επερείσεις…

Στυλιστικά, δεν υπάρχει τίποτα στη σύνθεση αυτή που να «μαρτυρά» Σοπέν.
Μην περιμένετε να διακρίνετε τα δακτυλικά του αποτυπώματα στο μέρος του πιάνου, καθώς ο έφηβος αγαπημένος μας, δίνει προτεραιότητα (και ορθώς πράττει) στο φλάουτο.
Επιπλέον, είναι η μόνη σύνθεση του πολωνού, που μπορεί να εκτελεστεί άνετα ακόμα και από αρχάριους πιανίστες, καθώς το τμήμα του πιάνου δεν είναι διόλου απαιτητικό, όπως μας έχει συνηθίσει ο βιρτουόζος Σοπέν στο σύνολο των συνθέσεών του.

Επιλέγω να το ακούσουμε με τον Ζαν-Πιέρ Ραμπάλ, τον ταλαντούχο γάλλο φλαουτίστα που περιέγραψε τη σχέση του με το όργανο ως μέγιστο πάθος!... Πάθος, που τροφοδότησε μια αξιοσημείωτη καριέρα, που ξεπέρασε τα 50 χρόνια:

«Πρέπει η σχέση σου με το φλάουτο να είναι πάθος, 

τόσο σημαντική όσο το νερό που πίνεις ή το ψωμί που τρώς!". 

Φωτεινός ήχος, κομψότης, ευγένεια και κυρίως επιδέξιες αναπνοές στη μέση γρήγορων μεταβάσεων χωρίς να αλλοιώνεται η απόδοση του ήχου.

Frédéric Chopin: «Variations, Non piu mesta»:

Η άρια του Ροσίνι από τη Τζόυς Ντιντονάτο: