Ντεμπισί: Συνομιλία με το Μεγάλο κύμα...

"Μεγάλο Κύμα", γκράφιτι-Ολύμπια Ουάσινγκτον

Ο πόνος στη μέση, μα και ο καιρός δεν ενδείκνυνται για "βόλτα στη θάλασσα από την αυγή ως το απομεσήμερο"... κι έτσι, δεν έχει ούτε "παιχνίδια με τα κύματα"...
Όμως η "συνομιλία των κυμάτων με τον  άνεμο" έχει ήδη ξεκινήσει από ώρα και χαζεύω τις ατάκες τους...

"Η συνομιλία των κυμάτων με τον  άνεμο" είναι το 3ο και τελευταίο μουσικό σκίτσο του συμφωνικού ποιήματος "La Mer" του Κλωντ Ντεμπισί, που  έγραψε στις ακτές της Μάγχης , ταλαιπωρημένος από την κοινωνική κατακραυγή λόγω της σχέσης του με την Έμμα Μπαρντάκ.

Καθένα από τα μέρη του έργου πλάθει μια ηχητική εικόνα της θάλασσας...

1."Από την αυγή μέχρι το μεσημέρι στη θάλασσα "

2."Παιχνίδια κυμάτων" 

3."Συνομιλία του ανέμου με τη θάλασσα"

Στο 3ο μέρος, αφήνεσαι στην ηχητική έκρηξη...στην απειλή της καταιγίδας...στη βιαιότητα της θύελλας....
Δειλά, και μάλλον ελπιδοφόρα μια ηχητική νηνεμία κάνει την εμφάνισή της με κάποιο μικρής διάρκειας μοτίβο, ενώ η θύελλα που παραμονεύει ξεσπά και πάλι με επίμονες δοξαριές στα τοξοτά... Το τέμπο  που ακολουθείς είναι ζωηρό και θορυβώδες από τα τύμπανα και τις γκρανκάσες...
Το απαλό τραγούδι των Σειρήνων  εκμηδενίζεται μέσα σε μια κορύφωση χαράς. H πλούσια και υποβλητική απεικόνιση των μορφών της θάλασσας από το συνθέτη παραμένει ένα ιμπρεσιονιστικό ορόσημο,  κλασικό στο είδος της προγραμματικής μουσικής.

Εξώφυλλο "La Mer", 1η Έκδοση 1905

Το έργο έχει χαρακτήρα ιδιαίτερο, αφού ο δημιουργός του δεν εμπνέεται τόσο από τη φυσική όψη της θάλασσας, όσο από την εικαστική απόδοσή της.
Οι ιμπρεσιονιστικές "Θαλασσογραφίες" είναι εκείνες που δίνουν έμπνευση στον Ντεμπισί, όπως και δημιουργίες καλλιτεχνών της  Άπω Ανατολής,  στα πλαίσια του Ιαπωνισμού που στην εποχή του συνθέτη ήταν της μόδας.

Συγκεκριμένα το "Μεγάλο Κύμα" του Χοκουσάι, (γι αυτό άλλωστε και το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης της "Θάλασσας"  κοσμεί το έργο του ιάπωνα καλλιτέχνη.

Να θυμίσουμε πως ο Ντεμπισί αγαπούσε πολύ το υδάτινο στοιχείο και όταν ήταν μικρός είχε εκφράσει την επιθυμία να γίνει ναυτικός, όπως επίσης η εκτίμηση προς την τεχνική ξυλογραφίας ουκίγιο-ε και τον Χοκουσάι χρονολογείται από τα φοιτητικά του χρόνια, που σε παλαιοπωλείο της Ρώμης είχε ανακαλύψει ένα αντίγραφο του "Μεγάλου κύματος της Καναγκάουα", που μέχρι το τέλος της ζωής του κοσμούσε τον τοίχο στο σαλόνι του.

"Μεγάλο Κύμα", ΜΕΤ, φωτο Ε.Νούσα

Είχα τη χαρά το "Μεγάλο Κύμα", (μάλλον μια έκδοσή του) να τη θαυμάσω στη Νέα Υόρκη στο Μητροπολιτικό Μουσείο, ένα έργο, πολύ μικρών διαστάσεων, κάτι που δεν είχα κατά νου...που όμως με εντυπωσίασε φέρνοντας στη μνήμη μου, ακριβώς αυτό, την πρώτη έκδοση του εκληκτικού "La Mer"!

"Μεγάλο Κύμα", γκράφιτι-Ολύμπια Ουάσινγκτον

Το καλοκαίρι που μας πέρασε, το "Μεγάλο Κύμα" ορθώθηκε σαν τσουνάμι στον τοίχο μιας τοπικής Γκαλερί στην Ολύμπια της Ουάσινγκτον, και φυσικά δεν έχασα την ευκαιρία να φωτογραφηθώ, καθώς μού έφερε στο νου το ορχηστρικό αριστούργημα του Ντεμπισί και τη σαγήνη που τού ασκούσε η θάλασσα με την κίνηση και τη δύναμή της.

Ο Ντεμπισί σαν αυθεντικός ιμπρεσιονιστής "παίζει" με το ηχόχρωμα, τη διάθεση, την ατμόσφαιρα και τις αισθήσεις...Έχει σκοπό να προσελκύσει τα αισθήματα και όχι το πνεύμα.
Πρόκειται για ένα δονητικό, ταλαντευόμενο, λαμπερό ηχητικό τοπίο, που χαϊδεύει τις αισθήσεις, με το συνθέτη να χειρίζεται την ορχήστρα με λεπτότητα και ευρηματικότητα για να λάμψουν τα χίλια χρώματα της θάλασσας.

Η "Θάλασσα" έκανε πρεμιέρα σαν σήμερα 15 Οκτώβρη του 1905.

Ήταν από τα αγαπημένα έργα του Αρτούρο Τοσκανίνι, που το διηύθυνε αρκετές φορές στα χρόνια της Αμερικής. Μάλιστα είχε προτείνει την προσθήκη σαλπίγγων στην τελική κορύφωση, στο τελευταίο σκίτσο, κάτι που ο Ντεμπισί αποδέχτηκε.

Όμορφη μέρα, φίλοι μου, αφεθείτε στη μαγεία της μουσικής του Ντεμπισί, που αποκαλύπτεται στα μουσικά, θαλασσινά σκίτσα του, όπου κάθε ρυθμός και κίνηση της απεραντοσύνης της υδάτινης θεάς αντανακλάται στον παφλασμό της ορχήστρας.

Debbusy/Toscanini: "LA MER : Συνομιλία των κυμάτων με τον άνεμο" στο 15:36

NBC Symphony Orchestra(1950)