"Robert Lowell, με έμπνευση δυο μάστορες της Τέχνης-Σαπφώ και Μπετόβεν"

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ, φίλοι μου με ένα μίνι αφιέρωμα στον Ρόμπερτ Λόουελ.
Τον  αμερικανό ποιητή της "εξομολογητικής ποίησης" , που γεννήθηκε σαν σήμερα, 1 Μάρτη του 1917.

Απόφοιτος του Χάρβαρντ, το 1944 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική του συλλογή, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, με τον τίτλο:

"Γη της ανομοιότητας".

Μια συλλογή, με θέμα το  χριστιανισμό απέναντι στη χαρά της ζωής,  κατά τους κριτικούς :

"με τολμηρή, συμβολική γλώσσα...πνευματικό ύφος, έξυπνα λογοπαίγνια μέχρις... αυθάδειας!"

Το 1947 εκδίδεται το δεύτερο βιβλίο του, με τίτλο:

"Το κάστρο του λόρδου Γουέρι", 

που κερδίζει και το βραβείο Πούλιτζερ.
Ήταν μόλις τριάντα χρονών.

"The bones cry for the blood of the white whale,

the fat flukes arch and whack about its ears,

the death-lance churns into the sanctuary, tears

the gun-blue swingle, heaving like a flail,

and hacks the coiling life out: it works and drags

and rips the sperm-whale's midriff into rags,

gobbets of blubber spill to wind and weather"

Ο Λόουελ ενδιαφερόταν για όλα τα είδη  ποίησης και ποιητές κάθε εποχής ,σύγχρονης ή και παλαιότερης...
Μετέφρασε από  Ρακίνα ως Μπωντλαίρ και Ρίλκε.

Δυστυχώς, από νωρίς φάνηκαν συμπτώματα κατάθλιψης.Πέθανε το Σεπτέμβρη του 1977.

Τα μεταφρασμένα ποιήματά του στα ελληνικά είναι πολύ λίγα.Ανάμεσά τους ξεχώρισα δυο:
"Σαπφώ" και "Μπετόβεν".

"Σαπφώ"- Λεπτομέρεια από τοιχογραφία της Πομπηίας

"ΣΑΠΦΩ"

Βάζω τον άνθρωπο αυτό πάνω από ήρωες και θεούς -

όλη μέρα κάθεται μπροστά μου αντικρυστά,

σαν συμπαίχτης στα χαρτιά. Ο αγκώνας μου τον δικό του ξυστά αγγίζει'

αν είναι να μιλήσω, ακούει. Συγκινημένη ταράσσεται η καρδιά

το γέλιο είναι νερό βιαστικό πάνω απ' τα βότσαλα...

Είναι αυτός το πιο φωτεινό πράγμα στη γη τη σκοτεινή'

τον αφουγκράζομαι, άδειο κάτι μες στ' αυτιά μου:

είναι τα βήματά του. Να μιλήσω δεν μπορώ ούτε να δω.

Μια νεκρή λευκότητα στάζει κεντήματα ιδρώτα...

Είμαι πιο χλωρή απ' την πιο χλοερή χλόη'

εύκολα μπορώ να σε κάνω να το καταλάβεις αυτό:

μια γυναίκα σπάνια φτάνει το άριστο'

το παιδί της, οι σκλάβοι της, ο καθημερινός του σπιτιού της μόχθος'

το φεγγάρι γλιστρά στα δυτικά. Ο χρόνος γίνεται σκόνη.

Κοιμάμαι μόνη.

(μτφ: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ)

Διαβάζοντάς το, γλυκόλαλες λύρες ηχούν στ'αυτιά μου, δαφνοστεφανωμένο το κεφάλι της προβάλει μπρος  μου, η μορφή της μεγάλης ποιήτριας, της "Λέσβιας εκ Μυτιλήνης ψάλτριας !

Όλος σχεδόν ο αρχαίος κόσμος την είπε " θνητή Μούσα" και "δεκάτη των Μουσών "!την ξεχωριστή διανοούμενη, το θηλυκό Σωκράτη, που γύρω της μάζευε τα κορίτσια της Μυτιλήνης και τα δίδασκε τον ιδανικό, ανώτερο, πνευματικό Έρωτα!
Μέχρι κι ο  Σόλων είχε εκφράσει την επιθυμία να μην πεθάνει αν δεν κατόρθωνε να διδαχθεί ένα της ποίημα!!!

"ΨΑΠΦΑ ΕΡΩΤΙΟΥ ΧΑΙΡΕ!"

Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της αρχαίας ποιήτριας εμπνέουν τον Ιάννη Ξενάκη στο έργο του "Ψάπφα" δοσμένα με το δικό του ιδιαίτερο μουσικό τρόπο.
Πλάθει το πορτραίτο της με συνειδητή εσωτερικότητα, όπως ένας σύγχρονος  καλλιτέχνης συγκροτεί με χρωματιστές ψηφίδες ένα αριστουργηματικό ψηφιδωτό!

-----

"ΜΠΕΤΟΒΕΝ"

"[...]

Η μόδα της αοριστίας, τι να διδάξει τον καλλιτέχνη;

Ο Μπετόβεν ήταν ρομαντικός από του πιο καλούς.

Τον δίδαξαν μήπως βασιλιάδες, δημοκρατίες ή ο Ναπολέων;

ΗΤΑΝ ο ίδιος ο Ναπολέων!...Ή μήπως η βαρηκοΐα;

Ο στρατιώτης ζωγραφισμένος στον πίνακα, αιμορραγεί;

Οι αιχμάλωτοι στο χορό του Φιντέλιο είναι δέσμιοι;

Για μια καλή φωνή η ακοή είναι μαρτύριο!"

Πορτραίτο του Μπετόβεν,  Joseph Karl Stieler-1820

Και το ποίημα "ΜΠΕΤΟΒΕΝ" είναι του αμερικανού Ρόμπερτ Λόουελ.

Μάλλον στο ποιητικό κείμενό του θα ταίριαζε καλύτερα ένα απόσπασμα από την Ηρωική συμφωνία του συνθέτη ή το δοξαστικό από τη μοναδική του όπερα, Φιντέλιο.

Όμως, αφού σήμερα πρωτομηνιά του Μάρτη, μπαίνει τυπικά η άνοιξη, θα το συνδυάσω με τη "Σονάτα του για βιολί Νο 5 σε φα μείζονα, Opus 24", γνωστή και ως "ΑΝΟΙΞΗ".

Δημοσιεύτηκε το 1801 και αποτελείται από 4 κινήσεις: Allegro-Adagio -Scherzo-Rondo.

Αποδέκτης αφιέρωσης ήταν ο  Count von Fries Moritz, εύπορος τραπεζίτης, φίλος του Μπετόβεν, γνωστός συλλέκτης έργων τέχνης και λάτρης της μουσικής.

 Ένας ιδιαίτερα γενναιόδωρος  λυρισμός  κατακλύζει κάθε μέρος της "Σονάτας της Άνοιξης".
 Σολίστ η Anne-Sophie Mutter:

Ανθισμένο μήνα να έχετε!!

Εθνικό Κέντρο Βιβλίου,

http://poem-for-you.blogspot.co.uk/2007/08/26-o.html