"Χάρτινες φιγούρες με Σπαθάρη και Μαμαγκάκη"

"Δεν θα σταματήσω να παίζω στον μπερντέ. Αν μου στερήσεις τον Καραγκιόζη, θα πεθάνω...
Θα έπρεπε να φτιάξουν ένα άγαλμα του Καραγκιόζη. Όλη η Ελλάδα θεατρίστηκε μαζί του. 

Οι άνθρωποι με αυτόν έμαθαν να γελούν και να ονειρεύονται"

[Ευγένιος Σπαθάρης]

Είναι ο λαϊκός καλλιτέχνης με το δυναμικό πνεύμα, ο γνήσιος εμψυχωτής ενός λαϊκού ήρωα, ο αληθινός εκφραστής και θεματοφύλακας της ελληνικής παράδοσης...

Ο ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΣΠΑΘΑΡΗΣ γεννήθηκε σαν σήμερα 2 του Γενάρη στην Κηφισιά, το 1924.
Από μικρός έδειχνε ότι ήταν ένα ανήσυχο, ερευνητικό πνεύμα αλλά και ένα πολύπλευρο ταλέντο.
Αγάπησε το Θέατρο Σκιών και τις φιγούρες τις έφτιαχνε μόνος του από χαρτόνι, μπακαλόχαρτο και ότι άλλο υλικό υπήρχε... Πίσω από το πανί τούς έδινε ζωή με τους βοηθούς του και έναν τραγουδιστή που γνώριζε όλα τα τραγούδια της παράδοσης και της υπαίθρου.
Με το Σπαθάρη, ο Καραγκιόζης δεν μάς διασκεδάζει μόνο, αλλά: εμψυχώνεται, εκσυγχρονίζεται, γίνεται τραγούδι και στο τέλος, αποκτά "ένα κεραμίδι" για να ξαποσταίνει που και που, χωρίς να χάνει την ελληνικότητα του αλλά ούτε την γνήσια λαϊκότητα που εκπροσωπεί.

<< Ο ΜΑΜΑΓΚΑΚΗΣ και το ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ >>

Ένα μουσικό έργο της τελευταίας δημιουργικής περιόδου του μεγάλου συνθέτη μας Νίκου Μαμαγκάκη είναι εμπνευσμένη από το Θέατρο Σκιών.
Ένα, από τα πλέον σημαντικά έργα της σύγχρονης Ελλάδας κατά την άποψή μου.

Ο Μαμαγκάκης αγαπούσε από παιδί τις χάρτινες φιγούρες που και κείνος -όπως ο Σπαθάρης- έφτιαχνε μόνος του. Πάθος με όλους τους ήρωες του θεάτρου Σκιών, για τους οποίους -όπως ο ίδιος έχει εκμηστυρρευτεί σε συνεντεύξεις του- είχε φάει του κόσμου το ξύλο από τον πατέρα του που ωρυόταν κάθε φορά που τον έβλεπε "μπλεγμένο" στις σκιές: "Καραγκιοζοπαίχτης, θα μού γίνεις βρε;"

"ΟΠΕΡΑ των ΣΚΙΩΝ":

Έτσι, έφηβος, πίσω απ'τον μπερντέ και με τις χάρτινες φιγούρες του διασκέδαζε τα παιδιά στην καλοκαιρινή κατασκήνωση, συνοδεύοντας με την κιθάρα του τα τραγούδια των ηρώων, αλλά και με τη σωστή τονικά φωνή του...
Αναφέρομαι στην "ΟΠΕΡΑ ΤΩΝ ΣΚΙΩΝ", σε λιμπρέτο του Νάσου Θεοφίλου ενώ σημαντικοί ερμηνευτές όπως ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ο κόντρα τενόρος Νίκος Σπανάτης (Μορφονιός), ο τενόρος Κώστας Κληρονόμος (Βεζύρης), ο βαρύτονος Χάρης Ανδριανός (Καραγκιόζης), η Σαβίνα Γιαννάτου (Βεζυροπούλα) κ.α έχουν αναλάβει τους διάφορους ρόλους.

Η μουσική του Μαμαγκάκη ακολουθεί αριστουργηματικά το ανατρεπτικό και σκωπτικό κείμενο του λιμπρετίστα.
Ο Μαμαγκάκης γοητεύεται, ταλανίζεται από τον ελληνικό λόγο, νέο και αρχαίο..
Θεωρεί την "Όπερα Σκιών" μια Βακχική γιορτή...κι έτσι, όπως οι πρώτες όπερες ξεκινά με ένα μπαλέτο, που χορεύει συμπυκνωμένη την Ιστορία..Όπου υπάρχει λύτρωση, ακούγεται η κραυγή της χορωδίας...
Πρόκειται για επεξεργασμένη μουσική ιδέα, που εκτός της συμφωνικής ορχήστρας σε αυτήν ενσωματώνεται κι ένα -κατά τον συνθέτη- "μπερντέ ανσάμπλ"...τρία όργανα: μπουζούκι, σαντούρι και κρουστά... Όργανα που αναφέρονται στην παράδοση και ενισχύουν την ελληνικότητα του έργου.

"Η "Όπερα των Σκιών" έχει μουσικά, από πολύ μοντέρνα στοιχεία ως αφάνταστα απλά. Ο,τι δηλαδή ακριβώς απαιτεί και η ζωή", λέει ο συνθέτης...

Ακούμε την εισαγωγή του έργου:

Μπορεί ο Καραγκιόζης να είναι ο πρωταγωνιστής στο Θέατρο Σκιών, αλλά εγώ -δεν σάς κρύβω- προτιμούσα πάντα το Μορφονιό!
Είναι κακάσχημος, με τεράστιο κεφάλι και μακριά μύτη...και δεν διαθέτει διόλου αυτογνωσία, καθώς πιστεύει ότι είναι ωραίος και κοροϊδεύει τους άσχημους...
Τύπος δηλαδή, που προσφέρεται για σάτιρα και σαρκασμό...Αλαζόνας και καυχησιάρης στο έπακρο, δεν ξεφεύγει από την αμείλικτη και αιχμηρή γλώσσα του καλλιτέχνη-καραγκιοζοπαίχτη, που βρίσκει ευκαιρία να σατιρίσει τους "δήθεν" κάθε εποχής...

Ο Μαμαγκάκης με τις αρμονικές "διαφωνίες"  του πετυχαίνει την απόδοση του χαρακτήρα...

Ακούμε την "Άρια του Μορφονιού". Στο ρόλο ο έξοχος κοντρατενόρος, Ν.Σπανάτης...

karagiozismuseum, tovima