Περηφάνια και Προκατάληψη για τον Μπετόβεν...

Μια γλυκιά καλημέρα σε όλους, με τον ύψιστο υμνητή πάντων των συναισθημάτων και ιδεών, Λ.Β.ΜΠΕΤΟΒΕΝ, λόγω της γενέθλιας επετείου του, αλλά και της ΤΖΕΗΝ ΩΣΤΕΝ, της δημοφιλέστερης μυθιστοριογράφου της βρετανικής λογοτεχνίας, αφού κει κείνη γεννήθηκε σαν σήμερα 16 Δεκέμβρη 1775.

"Όλοι μας στέκουμε ανόητοι μα...δυνατοί μπροστά στην αγάπη".

(Περηφάνια και Προκατάληψη, Τζέην Ωστεν)

"Ο έρωτας και μόνο αυτός κατορθώνει να μας κάνει ευτυχισμένους.
Ω, Θεέ μου, κάνε με, επιτέλους, να βρω τον έρωτα εκείνον που δυναμώνει τις αρετές μου!"

(Λ.Β.Μπετόβεν)

***

Από τα αγαπημένα μου βιβλία το "Περηφάνια και Προκατάληψη", με πιο συνταρακτικό μέρος εκείνο της πρότασης γάμου του Ντάρσυ στην Ελίζαμπεθ.
Ανάμεσα σε αγωνίες, σιωπές και αμηχανία, εκεί που δεν ξέρει με τι λόγια να εκφράσει τα αισθήματα του...Κι έπειτα το σοκ !
Το σοκ, που παθαίνει από την κατηγορηματική άρνηση της κοπέλας που αγαπά!

Μια τέτοια άρνηση δέχτηκε και ο Μπετόβεν...
Ένας έρωτας πλάθει έναν κόσμο υπερφυσικό και ιδανικό, εκεί που η αρμονία βασιλεύει και που τα σώματα δεν αποτελούν πρόσκομμα για την ένωση των ψυχών...
Η ευτυχία, όμως δεν διαρκεί πολύ γιατί η πρόταση γάμου απορρίπτεται...

Πολλά και γνωστά τα σχετικά με την "Αθάνατη αγαπημένη" του Μπετόβεν, η ταυτότητα της οποίας αποδίδεται σε διάφορα γυναικεία πρόσωπα.
Ανάμεσά τους και η κοντέσσα Josephine Brunsvik που ο συνθέτης είχε γνωρίσει στις αρχές του 1800 και μεταξύ τους αναπτύχθηκε ένα τρυφερότατο ειδύλλιο.

Ο Μπετόβεν εμπνεύστηκε για την δεσποσύνη ένα από τα πιο λυρικά έργα του το "Andante favori", τίτλος που του δόθηκε λόγω της μεγάλης δημοτικότητάς του την εποχή εκείνη, όμως σήμερα είναι από τα κομμάτια που δεν ακούγονται συχνά εκτός αν συνοδεύει την "Waldstein" σονάτα, της οποίας ήταν αρχικά μέρος, που όμως λόγω της έκτασής της αποσύρθηκε από το Μπετόβεν και αποτέλεσε έργο ανεξάρτητο.

Φαίνεται να είχε "ταλαιπωρήσει" η κοντεσίνα το συνθέτη, κάτι που μαρτυρούν οι "διαθέσεις" του κομματιού, αφού παρότι ομαλή η μελωδική γραμμή, η εναλλαγή των θεμάτων, της ρυθμικής αγωγής και της δυναμικής, αντικατοπτρίζουν την ουράνια έκσταση του έρωτα, αλλά και την ταραχή της απόρριψης ή τη θλίψη από την παραμέληση και αδιαφορία.
Μελωδίες ολισθαίνουν σε μορφή παραλλαγών, άλλοτε παιχνιδιάρες, άλλοτε κοφτές και σκερτσόζες κι άλλοτε πάλι ν'αντηχούν ένα βαθύ συλλογισμό για το φόβο της άρνησης και αμφισβήτησης.



To ακούμε από τον Alfred Brendel, έναν σπεσιαλίστα στον Μπετόβεν, που όμως τον επιλέγω γιατί πέρα από την έκφραση της πνευματικής δύναμης του δημιουργού, κάτι για το οποίο πάσχισε ο Μπρέντελ, πετυχαίνει να την συνδυάσει και με άφθαστο ερωτισμό.

Beethoven: "Andante Favori", Alfred Brendel

Παρακάτω παρακολουθούμε μια τρυφερή σκηνή από την τηλεοπτική μεταφορά του ρομαντικού μυθιστορήματος της Τζέην Ωστεν "Περηφάνια και Προκατάληψη", όπου η μικρή κόρη της οικογένειας εκτελεί στο πιάνο το λυρικότατο "Andante favori".

"Περηφάνια και Προκατάληψη".Το "Andante favori" στο 1:32:

Το "Περηφάνια και Προκατάληψη" είναι, φίλοι μου, πολυαγαπημένο βιβλίο της νιότης μου...Βιβλίο, διδαχή μοναδική, για όποιον επιθυμεί να εντρυφήσει στις αξίες, τα ιδανικά, τα απαραίτητα εφόδια ενός νέου, που κάθε εποχή υιοθετεί, αλλά και να προβληματιστεί συγκρίνοντας τις κοινωνίες του χθες και του σήμερα...
Η ματιά της χαρισματικής λογοτέχνιδας είναι διαισθητική, η απόδοση των χαρακτήρων της ρεαλιστικότατη, καταφέρνει να γοητεύει το αναγνωστικό της κοινό με τη ζωντάνια και την καυστικότητα της γραφή της...
Παρότι δεν είναι το καλύτερο της συγγραφέως, σηματοδοτεί μια εποχή με τα στερεότυπά της και για μένα προσωπικά αποτελεί ένα σύγγραμμα για το φεμινισμό.
Το στοιχείο της απόρριψης στον έρωτα "έδεσε" με το Μπετόβεν κι έτσι προέκυψε το κείμενό μου αυτό και η μουσική επιλογή, με τα οποία θέλησα να τιμήσω του δυο αγαπημένους δημιουργούς που τη μέρα αυτή του Δεκέμβρη είδαν το φως του γήινου κόσμου...

Kαι οι δυο, καλλιτεχνικές  ιδιοφυΐες, έδειξαν το ταλέντο για την τέχνη τους πολύ νωρίς...
Μάλλον, ο Μπετόβεν δεν είχε την ευκαιρία να διαβάσει  έργα της Ώστεν, παρότι έζησαν την ίδια χρονική περίοδο, καθώς  η βρετανίδα λογοτέχνις δεν είχε την δέουσα αναγνώριση κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Εκείνο όμως που γνωρίζουμε είναι η ιδιαίτερη αγάπη της για τη μουσική.
Η Ώστεν μελετούσε μουσική στο μικρό ορθογώνιο πιάνο της καθημερινά, μισή ώρα πριν το απογευματινό τσάι.
Στην ιδιωτική μουσική της συλλογή δε, περίοπτη θέση κατείχαν τα Σκωτσέζικα και Ιρλανδικά λαϊκά τραγούδια, που και ο Μπετόβεν αγαπούσε και μάλιστα έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μελέτησε και συνέθεσε μεταξύ των ετών 1810 και 1813 σε μια συλλογή, που τιτλοφορήθηκε: "Irish Songs, WoO 152 και 154", πάνω σε επιλεγμένες μελωδίες του Thomson από τη Σκωτία, Ιρλανδία και  Ουαλία...

Ένα μικρό μουσικό τους απόσπασμα μπορούμε να ακούσουμε στο παρακάτω βίντεο και να μεταφερθούμε νοερά στον κόσμο που με την αριστουργηματική πένα της περίτεχνα έπλασε η Τζέην Ωστεν:

Beethoven Irish and Scottish songs: