"Ο Καρρέρ, το καριοφίλι κι ο Μπότσαρης"

Καριοφίλια(Μουσείο Νησάκι Ιωαννίνων)

Ένα κείμενο σχετικό με τα όπλα της Ελληνικής Επανάστασης που διάβασα το πρωί, φίλοι μου, δίνει αφορμή για τη μουσική μου πρόταση...
Aπό τα όπλα που έχουν ταυτιστεί με το 1821 είναι -πιστεύω θα συμφωνήσετε- το καριοφίλι, που η κατηγορία στην οποία ανήκει εξαρτάται από την κάννη του.
Οι αγωνιστές της Επανάστασης βάφτιζαν τα καριοφίλια με ξεχωριστά ονόματα...
Έτσι, η "Βασιλική" ήταν το καριοφίλι του Καραϊσκάκη ή η "παπαδιά" του Αθανάσιου Διάκου...
Ετυμολογικά, το όνομά του προέρχεται από το εργοστάσιο κατασκευής όπλων, το οποίο και κατασκεύασε το πρώτο καριοφίλι: Carlo Figlio -Κάρλο και Υιοί.

Το καριοφίλι έχει υμνηθεί πολύ στα δημοτικά μας τραγούδια.
Γνωστοί οι στίχοι: "Θα πάρω το τουφέκι μου, τ’ άγιο το καριοφίλι".

Ενα ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, που μελοποίησε ο Παύλος Καρρέρ κι αγαπήθηκε τόσο, που να θεωρηθεί λαϊκή δημιουργία, αναφέρεται στο καριοφίλι του Γερο-Δήμου:

"Εγέρασα, μωρές παιδιά. Πενήντα χρόνους κλέφτης

τον ύπνο δεν εχόρτασα, και τώρ' αποσταμένος

θέλω να πάω να κοιμηθώ. Εστέρεψ' η καρδιά μου[...]

Σταθείτ' εδώ τριγύρω μου, σταθείτ' εδώ σιμά μου,

τα μάτια να μου κλείσετε, να πάρτε την ευχή μου.

Κι έν' από σας, το νιότερο, ας ανεβεί τη ράχη,

ας πάρει το τουφέκι μου, τ' άξο μου καριοφίλι,

κι ας μου το ρίξει τρεις φορές και τρεις φορές ας σκούξει:

O γερο-Δήμος πέθανε, ο γερο-Δήμος πάει".

Η μελωδία του θυμίζει κλέφτικο τραγούδι κι ο επτανήσιος συνθέτης δημιουργός του, το εμπνεύστηκε σε πανηγύρι στην Πάτρα το 1859.
Αργότερα το ενσωμάτωσε στην όπερά του: "Μάρκος Μπότσαρης", ως άρια για τενόρο  που ακούγεται στην Α' πράξη, ενώ μια μεταγραφή του για κουρτέττο εγχόρδων έκανε ο Νίκος Σκαλκώτας.

"Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη", Ludovico Lipparini

Η ιδέα για την όπερα με θέμα τον αγωνιστή Μπότσαρη ήταν του ιταλού ποιητή Τζιοβάννι Κατσιαλούπι και μάλιστα ο Καρρέρ στα "Απομνημονεύματά" του αναφέρεται εκτενώς στη γνωριμία τους χαρακτηρίζοντας "εκρηκτική" τη στιγμή της έμπνευσης:

"Το αντικείμενον το έχωμεν ενώπιόν μας κι ημείς φλυαρούμε αδίκως, μοι είπε...

Αντικείμενον ελληνικόν!...Θέλεις καλλίτερον και ωραιότερον από τον Μάρκον Βότζαρην;...

Εγώ(γράφει ο Καρρέρ)εσκίρτησα ακούσας αυτό το όνομα 

κι ενθουσιασμός μάς κατέλαβε αμφοτέρους..."

["Παύλος Καρρέρ-Αύρα Ξεπαπαδάκου, εκδ. Fagotto]

Ο Παύλος Καρρέρ ή Καρρέρης  ήταν  μουσουργός της Επτανησιακής σχολής με επιτυχημένη παρουσία στην Ιταλία και τα μελοδράματά του αγαπήθηκαν ιδιαιτέρως  στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.
Μπορεί το ύφος των συνθέσεών του να παρουσιάζει ιταλικές επιδράσεις κυρίως από τον Βέρντι, ωστόσο η προσωπική του σφραγίδα με το έντονο εθνικό χρώμα είναι εμφανής.

Παύλου Καρρέρ: "Ο Δήμος και το καριοφίλι του"

Pazardzhik Symphony Orchestra

Διευθύνει: Βύρων Φιδετζής/Σολίστ: Βαγγέλης Χατζησίμος