"Aimez-vous Brahms;"

«Πιστεύω στον Μπαχ, τον Πατέρα… στον Μπετόβεν, τον Υιό… 

και στον Μπραμς, το Άγιο Πνεύμα της μουσικής», 

συνήθιζε να λέει ο μαέστρος και συνθέτης Χανς φον Μπύλοβ, ενώ:

«Χωρίς δεξιοτεχνία,η έμπνευση είναι ένα απλό καλάμι που δονείται από τον άνεμο» 

ήταν το μότο του ίδιου του Γιόχαν Μπραμς, που έφυγε σαν σήμερα 3 Απριλίου 1897.

Στο έργο του Μπραμς διακρίνουμε την ελευθερία, αλλά και την προσήλωση στην παράδοση, στον απλό άνθρωπο, τη ζωή στη φύση και τις ομορφιές της.

Το 1848, Ούγγροι πρόσφυγες ήρθαν στο Αμβούργο, αναζητώντας καταφύγιο από τη βάναυση καταστολή της επανάστασής τους από τους Αυστριακούς.
Ο Μπραμς αγάπησε τη ζωηρόχρωμη λαϊκή μουσική και τους χορούς τους κι εμπνεύστηκε απ’ αυτή διάφορες συνθέσεις, όπως οι «Ουγγρικοί Χοροί».

Ζωντανοί, γρήγοροι, χαρούμενοι οι «Ουγγρικοί χοροί» του Μπραμς γράφτηκαν για πιάνο με 4 χέρια αρχικά και στη συνέχεια κάποιοι μεταγράφηκαν για σόλο πιάνο ή ορχήστρα από τον ίδιο ή άλλους συνθέτες.
Συγκεκριμένα, ο Μπραμς ανακάλυψε τον ενθουσιασμό της ουγγρικής παραδοσιακής μουσικής στα νιάτα του από τον  Ούγγρο βιολονίστα Eduard Remenyi, που ο Μπραμς άκουσε σε συναυλία στην ηλικία των 17.
Όταν δε, κάποια χρόνια αργότερα δούλεψε με τον Remenyi συνοδεύοντάς τον στο πιάνο, εξοικειώθηκε με τα τσιγγάνικα ακούσματα και τους αυθεντικούς χορούς των Ρομά, τόσο ώστε ν’ αρχίσει τη σύνθεση αυτής της Συλλογής Χορών, δεδομένου πως υπήρχε και έτοιμο ακροατήριο.

Ο πιο δημοφιλής είναι ο «Hungarian Dance No. 5» σε φα# ελάσσονα, που βασίζεται σε ένα τραγούδι του Bela Keler με τίτλο: «Bartfai Csardas- Opus 31.», το οποίο ο Μπραμς μελοποίησε θεωρώντας λανθασμένα πως ήταν παραδοσιακό.

Συγκεκριμένα στο 1:04 εύκολα αναγνωρίζεις το θέμα:

Ο 5ος Ουγγρικός χορός του Μπραμς ξεχωρίζει για τη γρήγορη, ενεργητική μελωδική του γραμμή, που εξ αρχής, μιμείται το άστατο πνεύμα της ουγγρικής λαϊκής μουσικής, με το τέμπο να συρρικνώνεται σε κάποια σημεία, δίνοντας χρώμα νωχελικό, που όμως απότομα επανέρχεται περισσότερο φρενήρες!

To ακούμε στην εκπληκτική ορχηστρική του εκδοχή(σε σολ) από τη Φιλαρμονική της Βιέννης και τον Κλαούντιο Αμπάντο στο πόντιουμ:

Ο 5ος Ουγγρικός Χορός ακούγεται και στην πρώτη ομιλούσα ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν "Ο μεγάλος Δικτάτωρ", μια μεγαλοφυή σάτιρα των καταπιεστικών καθεστώτων.Σκηνή δημιουργικής έμπνευσης, όπου οι δρόμοι της Τέχνης συναντιούνται μοναδικά δίνοντας ένα αξιοθαύμαστο αποτέλεσμα!

 Και ένας οδηγός ακρόασης που χρησιμοποιώ στο σχολείο:

www.art.com

Και λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι, το μάθημα τελειώνει με την αναφορά στον Τόμας Έντισον, τον εφευρέτη του φωνόγραφου, που συνδέεται με τον Μπραμς, όταν ο εφευρέτης κάλεσε τον συνθέτη και είναι εκείνος που θα κάνει πρώτος ηχογράφηση στη νέα συσκευή αναπαραγωγής ήχου.


Η μακριά γενειάδα του, το εκτεταμένο πρικοίλι και γενικά η "άκομψη" παρουσία του σε διάφορες φωτογραφίες και απεικονίσεις δημιουργούν την εικόνα ενός συνθέτη ατημέλητου, που αδιαφορούσε παντελώς για την εμφάνισή του.

Ενα ευτράπελο περιστατικό αναφέρει δημοσίευμα της εποχής, όπου ο Μπραμς κατά τη διάρκεια διεύθυνσης ενός έργου του, κόντεψε να του πέσει το παντελόνι καθώς είχε ξεχάσει να φορέσει τις τιράντες συγκράτησής του!!!




Είμαι σίγουρη πως μετά την πρώτη αυτή επαφή των μαθητών σας με τον Μπραμς η απάντηση στην ερώτηση του τίτλου βγαίνει αβίαστα και είναι φυσικά θετική:

-Αγαπάτε τον Μπραμς;

-ΝΑΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙ!!!!!!"