Φέλιξ Μέντελσον: Ορατόριο: "ΠΑΥΛΟΣ op.36"

(Με αφορμή τη σημερινή εορτή του Αποστόλου Παύλου)

"Το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου", Ραφαήλ

Ο Σούμαν, μιλούσε για έναν βαθειά θρησκευόμενο, με αυθεντική πίστη και ευσεβή άνθρωπο. Αυτό μαρτυρά και η συνήθεια του Φέλιξ Μέντελσον πριν ξεκινήσει την καταγραφή στην παρτιτούρα των συνθέσεών του να γράφει τα αρχικά: <<L. e. G. G. =Lass es gelingen Gott: Ας είναι έργο Θεού>>, που θυμίζει πρακτικές του Γ.Σ.Μπαχ που επικαλείτο στις συνθέσεις του τη βοήθεια του Θεού .
Από τη νεότητά του ο Μέντελσον ένιωσε την ανάγκη να εκφραστεί μέσω της θρησκευτικής μουσικής. Μοτέτα, ψαλμοί, λειτουργίες, χορικά και 2 ορατόρια:"Ηλίας" και "Παύλος".

Προτείνω να ακούσουμε το 2ο ορατόριο "Paulus op. 36", λόγω της εορτής του Αποστόλου σήμερα 29 Ιουνίου, το οποίο παρουσιάστηκε το 1836 μετά από πολύχρονη ενασχόληση του Μέντελσον.
Το λιμπρέτο βασίστηκε σε κείμενα από την Π.Διαθήκη και από τις Πράξεις των Αποστόλων.

Το ορατόριο, που της σύνθεσής του προηγήθηκε από τον Μέντελσον σοβαρή, θεολογική μελέτη,  χωρίζεται σε δυο μεγάλα μέρη.
Μετά την εισαγωγή, ακούγεται το εναρκτήριο, λαμπρό χορωδιακό, σε ήρεμη μελωδική γραμμή συνεχούς κίνησης, βασισμένη σε πλατύ ρυθμό. Συνοδεύει το κοντίνουο, αλλά και οι διαρκείς δοξαριές από τα τοξοτά συμβάλλουν σημαντικά στο λαμπρό και μεγαλοπρεπές ηχητικό αποτέλεσμα.
Στη συνέχεια εξιστορείται μουσικά ο λιθοβολισμός του πρωτομάρτυρα Στεφάνου, στον οποίο έλαβε μέρος και ο Παύλος, καθώς ηταν ένας από τους πιο σκληρούς και φανατικούς διώκτες των οπαδών του Χριστού.
Ακολουθεί η μουσική απεικόνιση της μεταστροφής του άπιστου Σαούλ στο Χριστιανισμό, μέσω του ίδιου του Ιησού ως εκτυφλωτικό φως που τον περιβάλλει.
Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στη διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου και του Βαρνάβα, σημαντικό για την πνευματική ιστορία της ανθρωπότητας, γεγονός, αλλά και την δίωξή του και την αναχώρηση από την Έφεσο.
Το ορατόριο ολοκληρώνεται με την αναφορά στο μαρτυριό του, και το τελικό χορωδιακό με τον Ψαλμό "Ιδέτε την αγάπη του Σπλαχνικού πατέρα!"

Εμφανής σε αυτό το ορατόριο η επίδραση του Μέντελσον από τους Μπαχ και Χαίντελ των οποίων το θρησκευτικό έργο, θαύμαζε.
Παρ’ όλα αυτά , δεν τους αντιγράφει, ούτε οικειοποιείται το ύφος τους. Τούς έχει μελετήσει πολύ, επεξεργάζεται ιδέες από τα χορικά τους, όμως φαίνεται απελευθερωμένος προβάλλοντας στυλιστικά το προσωπικό του ύφος.
O Mέντελσον, με καινοτόμο τρόπο καταφέρνει να εκφράσει ένα ευρύ φάσμα θρησκευτικών συναισθημάτων, από τη σκοτεινή αμφιβολία έως την ακτινοβόλο βεβαιότητα.
Τα χορωδιακά απλά, αλλά ρωμαλέα, περιλαμβάνουν διαδοχές μεγάλων ομοφωνικών πτυχών και φουγκών και αντίστιξη, λιγότερο εκλεπτυσμένη από αυτή του Μπαχ, όμως ισχυρή και λαμπρή.

Εχω επιλέξει να απολαύσουμε το 1ο χορωδιακό μετά την εισαγωγή: "Herr der du bist der Gott"
Η φωνή της Χριστιανοσύνης ακούγεται κατανυκτικά:

"Κύριε, είσαι εκείνος που δημιούργησε τον ουρανό, τη γη και τη θάλασσα. 

'Ομως κάποιοι διαμαρτύρονται και φέρονται ενάντιά σου.

Δώσε στους δούλους σου τη χαρά να διαδώσουν το Λόγο Σου!"

Και την "Άρια του Παύλου" με χορωδιακή συνοδεία: "Ich danke dir Herr mein Gott"

Παύλος: Σε ευχαριστώ, Κύριε και Θεέ μου, ολόψυχα και αιώνια. 

Η καλοσύνη σου τεράστια, έσωσε την ψυχή μου από την βαθιά κόλαση.

Χορωδία: Ο Κύριος από τα πρόσωπά μας θα σκουπίσει τα δάκρυα!