ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ: 120 χρόνια από τη γέννησή του

M'ένα τρυφερό άγγιγμα, έρχεται η καληνύχτα...

Το άγγιγμα ενός "τριαντάφυλλου της Ανδαλουσίας", που γεννήθηκε σαν σήμερα 5 Ιουνίου 1898.

Ο Φ.Γ.Λόρκα, ο μεγάλος Ισπανός ποιητής με το σπουδαίο έργο, με τα βαθιά νοήματα, τη δυναμική, το λυρισμό, το γλωσσικό πλούτο.

Ανθρωποι, πόθοι, πάθη, έρωτες, αγώνες, παραδόσεις, φύση ήταν ο μαγικός ιστός πάνω στον οποίο ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα ύφανε την οικουμενική, αθάνατη ποίησή του, στην οποία  συνδύαζε καταπληκτικά τον έρωτα με το θάνατο, την αρχή και το τέλος της ζωής!

Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο ταλέντο, που μπορεί το πλατύ κοινό να τον γνωρίζει ως ποιητή ή θεατρικό συγγραφέα, όμως γνώριζε και μουσική.

Υπήρξε βιρτουόζος πιανίστας, συνθέτης, λιμπρετίστας, ακόμα και ζωγράφος!

Δύο από τις καλλιτεχνικές εικαστικές δημιουργίες του, που φωτίζουν μερικά από τα σύμβολα και τις αλληγορίες του, βλέπετε παραπάνω.

Το 1922 δίνει διάλεξη για το κάντε χόντο (λαϊκό τραγούδι της Ανδαλουσίας που τραγουδιέται από τσιγγάνους) και οργανώνει μαζί με τον Μανουέλ ντε Φάλλια τη "Γιορτή του Κάντε Χόντο".

Από τότε επιδόθηκε στην αναζήτηση παραδοσιακών τραγουδιών.

Ακούμε ένα απόσπασμα από την "Συλλογή Λαϊκών ισπανικών τραγουδιών", σε ηχογράφηση του 1931 με την περίφημη Αρχεντινίτα να τραγουδά και να εκτελεί  καστανιέτες, ενώ στο πιάνο τη συνοδεύει ο Λόρκα:

Στη συνέχεια απολαμβάνουμε τη μεγάλη μετζοσοπράνο Teresa Berganza στο "La Tarara" από τα "13 Παλιά παλιά ισπανικά τραγούδια" που κατέγραψε και ενορχήστρωσε ο Λόρκα.

Στην κιθάρα τη συνοδεύει ο Narciso Yepes.

"Η Ταράρα εδώ, η Ταράρα εκεί

η Ταράρα τρέχει σαν τρελλό παιδί..."

Από το έργο του  Mario Castelnuovo-Tedesco: "Romencero Gitano op.152" για μικτή χορωδία και κιθάρα βασισμένο στην ποιητική συλλογή του Λόρκα: "Ρομανθέρο Χιτάνο, Poema del Cante Jondo",  έργο που ολοκλήρωσε  το 1927 ακούμε μελοποημένο το ποίημα "Κιθάρα":

"Της κιθάρας το κλάμα

Αρχινάει.

Της χαραυγής οι κούπες

γίνονται κομμάτια.

Της κιθάρας το κλάμα

αρχινάει.

Ανώφελο

να την κάνεις να πάψει.

Αδύνατο

να την κάνεις να πάψει.

Κλαίει μονότονα

όπως κλαίει το νερό,

όπως κλαίει ο αγέρας

στο χιόνι που πέφτει.

Αδύνατο

να την κάνεις να πάψει.

Κλαίει για πράγματα

απόμακρα.

Άνεμος του Νότου καυτερός

που αποζητάει άσπρες καμέλιες.

Την άστοχη κλαίει σαΐτα,

το βράδυ που αύριο δεν έχει,

και το πρώτο πουλί που πεθαίνει

στο κλωνάρι επάνω".

 Castelnuovo-Tedesco: "Romancero Gitano Op.152 / La guitarra":

Aκούμε το Λόρκα να συνοδεύει στο πιάνο την Αρχεντινίτα στο γλυκό και τρυφερό νανούρισμα: "Nana De Sevilla".

Τούτο το χελωνάκι δεν έχει μάνα

δεν έχει μάνα μια, δεν έχει μάνα δυο

δεν έχει μάνα.

Το γέννησε τσιγγάνα σε σταυροδρόμι

σε σταυροδρόμι μια, σε σταυροδρόμι δυο

σε σταυροδρόμι.

Τούτο το πλασματάκι δεν έχει κούνια

δεν έχει κούνια μια, δεν έχει κούνια δυο

δεν έχει κούνια.

Μα `χει νονά στη χώρα και θα του φέρει

και θα του φέρει μια και θα του φέρει δυο

και θα του φέρει.
(απόδοση: Αγαθή Δημητρούκα)

Το ίδιο στίχους του Λόρκα ακούμε από τη Νένα Βενετσάνου σε μουσική διασκευή του Νίκου Μαμαγκάκη: