Βέρντι: "Οι Λομβαρδοί στην πρώτη Σταυροφορία"

VIVA, VERDI!!!


Εκτός από μέγας μουσικός και μεταρρυθμιστής του ιταλικού μελοδράματος, ο Τζουζέπε Βέρντι υπήρξε και σύμβολο της ιταλικής επανάστασης!Εκφραστής -μέσω των έργων του- της Risorgimento (Ιταλικής ενοποίησης).

Πάντα υπερασπιζόμενος τους καταπιεσμένους ενάντια στους καταπιεστές, το όνομά του τη δεκαετία του 1850 γίνεται το σύμβολο της μοναρχίας που ποθούσε ένας ολόκληρος λαός!Πάνω στους τοίχους έγραφαν "Viva,Verdi-Ζήτω ο Bέρντι", που αποτελούσε ακροστιχίδα των λέξεων:
Vitorio
Emanuele,
Re
D'
Italia
(Βίκτωρ Εμμανουήλ, Βασιλιάς της Ιταλίας), σύνθημα-κλήση για εθνικό φρόνημα.

Το έργο του Βέρντι, στις ψυχές και στις συνειδήσεις των ακροατών είναι ταυτισμένο με την προτροπή για απελευθερωτικούς αγώνες, κάτι σαν εγκώμια ελευθερίας.

Σαν σήμερα 11 Φλεβάρη του 1843 στη Σκάλα του Μιλάνου γίνεται η πρεμιέρα της όπεράς του:
"Οι Λομβαρδοί στην πρώτη Σταυροφορία", σε λιμπρέτο του Τεμιστόκλε Σολέρα, βασισμένο στο ομώνυμο επικό μυθιστόρημα του Tommaso Grossi.

Το έργο είναι τοποθετημένο ιστορικά τον 11ο αι, την περίοδο της Πρώτης Σταυροφορίας. Πρωταγωνιστές, ο έρωτας και η θρησκεία με φόντο μια πορεία από το Μιλάνο προς την Αντιόχεια.
Με τους "Λομβαρδούς", ο Βέρντι αντιμετώπισe την ιταλική λογοκρισία, καθώς ο Αρχιεπίσκοπος του Μιλάνου προέβαλλε θρησκευτικές ενστάσεις.
Οι στόχοι όμως του δημιουργού έμοιαζαν διαφορετικοί. Σε μια περίοδο αυστριακής κατοχής της χώρας του οι "Λομβαρδοί" κατάφεραν να εκφράσουν το αίτημα των Ιταλών για ελευθερία και ανεξαρτησία προκαλώντας, πέρα από τον ενθουσιασμό γύρω από μια καλλιτεχνική δημιουργία, βαθιά αισθήματα πατριωτισμού.

Με την όπερα αυτή, ο Βέρντι μεταβάλλεται σε κήρυκα του απελευθερωτικού αγώνα και σε "εθνική ελπίδα" της ιταλικής μουσικής.
Το πολιτικό κλίμα και το κοινωνικό περιβάλλον της Βόρειας Ιταλίας, υπόδουλης στην Αυστρία μετά την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα, υπαγόρευσαν στον Βέρντι επιλογές "ανατρεπτικών" θεμάτων κι αν ο "Ναμπούκο"  άγγιξε τις εθνικιστικές χορδές των ακροατών, οι "Λομβαρδοί" είναι έργο που ερεθίζει απροκάλυπτα την εθνική συνείδηση των υπόδουλων Ιταλών.

"Οι Λομβαρδοί στην Πρώτη Σταυροφορία", όπως είναι ο πλήρης τίτλος του μελοδράματος, είναι το πρώτο λυρικό έργο του παγκόσμιου ρεπερτορίου, που γράφτηκε για να προκαλέσει την ανατροπή του κατακτητή.

Οπως το χορωδιακό των εξόριστων Εβραίων, που αναπολούν την πατρίδα τους στο "Ναμπούκο", έτσι και το αντίστοιχο των "Λομβαρδών", όπου οι Ιταλοί Σταυροφόροι νοσταλγούν τη γη και τα αμπέλια τους, συγκίνησαν και ξεσήκωσαν τις ψυχές των πατριωτών, προκάλεσαν τις πρώτες πολιτικές διαδηλώσεις που αφύπνισαν τη Λομβαρδία και το Βένεττο.
Aκούγεται στη 2η σκηνή της τελευταίας Πράξης, όταν σταυροφόροι και προσκυνητές βρίσκονται εν μέσω της ερήμου απεγνωσμένοι πως ο Θεός τούς εγκατέλειψε...

Verdi - "Lombardi-O Signore dal tetto natio, choral" / Riccardo Muti

(Στοιχεία έχουν παρθεί κι από: "G.Verdi: Οι Λομβαρδοί", επιμ. Εύη Νίκα-Σαμψών,
 www.tovima.gr)