"Φίλιπ Γκλας: μπορεί να είναι και εύπεπτος..."

Photo by Evening Standard

Mπήκε στη μουσική σε μια περίοδο μεταβατική, που κυριαρχούσε ο δωδεκαφθογγισμός του Σαίνμπεργκ.Όμως οι συνθέτες ένιωθαν να βρίσκονται σε αδιέξοδο, και μεγάλο ποσοστό ακροατών μισούσε το είδος αυτό...
Ο γεννημένος σαν σήμερα 31 Γενάρη 1937 Φίλιπ Γκλας προσπαθεί να βρει νέο δρόμο, με κατανοητές αρμονίες στον ακροατή, αλλά συγχρόνως να ανοίγει νέες προοπτικές...
Για έμπνευση στρέφεται σε διάφορες πηγές...μαθηματικοφιλοσοφικές θεωρίες που γνώρισε με τις σπουδές του στις θετικές επιστήμες, ινδικούς ρυθμούς, ηλεκτρονικά πειράματα α λα Κέητζ, μέχρι ροκ.
Τελικά, καταλήγει στο κίνημα του μινιμαλισμού, του οποίου θεωρείται ιδρυτής, αν και ο ίδιος λόγω των κλασικών μουσικών σπουδών του, επιθυμεί να τον αποκαλούν κλασικιστή.

Λατρεύω τον Γκλας και ό,τι συμβολίζει η κάθε μουσική φράση του!
Πολλοί, όμως μουσικόφιλοι δηλώνουν  να μην κατανοούν τη μουσική του, να τη θεωρούν μάζα κακοφωνιών, ανυπόφορη, καταστροφική για τ'αυτιά, άλλοι απλά αδιαφορούν στο άκουσμά της κι άλλοι να εκφράζουν φρίκη για την αποχαυνωτική επαναληπτικότητα της μίνιμαλ...

Όμως σήμερα, σάς έχω μια έκπληξη ευχάριστη!
Ενα έργο του, που για μένα αποτελεί λυρικό δείγμα των δημιουργιών του.

Πρόκειται για το "Κονσέρτο για κουαρτέτο σαξοφώνων και Ορχήστρα", που συνέθεσε το 1995 κατόπιν παραγγελίας για το γερμανικό Κουαρτέτο Σαξοφώνων "Rascher".
Από τα 4 μέρη του προτείνω να ακούσουμε τα δύο πρώτα.


Το 1ο μέρος ξεκινά με απαλή, ρέουσα μελωδία και ρυθμό χαλαρού λικνίσματος.
Αποδιοργανώνει αισθήσεις η εμφάνιση του κομψού, ευγενικού μοτίβου των σαξοφώνων(1:01), που "βηματίζουν" πάνω στο ανάλαφρο μουσικό χαλί, που΄χει στρωθεί λίγο νωρίτερα με πρόθυμες δοξαριές από τα τσέλα, τις βιόλες, τα βιολιά αλλά και τα ξύλινα πνευστά(0:28)...
Προς στιγμήν οι μεταλλικές ηχητικές νύξεις από το τρίγωνο και η ρυθμική έμφαση του ταμπουρίνου και του ντεφιού, αλλάζουν το ύφος(2:30)...Όμποε και κλαρινέτα εκθέτουν το πλάγιο θέμα σε μιαν εξόχως λυρική μελωδική γραμμή(4:54)...Οι μουσικές φράσεις μετασχηματίζονται σε μια θελκτική, έμμονη συν-ωδία...
Η επανεμφάνιση στα σαξόφωνα της ρεμβαστικής μελωδίας, σαν διακριτικές πινελιές, ανακουφίζει γλυκά(5:46)...Εισέρχονται σταδιακά, συνομιλούν ερωτικά σε ζεύγη, ενώ το πίκολο φλάουτο νωρίτερα μοιάζει να ανακάλεσε  μια νοσταλγική θύμηση...
Ξαφνικά το μοτίβο μένει μετέωρο(6:06)...Η απορία δεν προλαβαίνει να εκφραστεί γιατί ένας αργός εμβατηριακός ρυθμός από το ταμπούρο και το τρίγωνο αρχίζει(6:09)...
Πριν ο ήχος απομακρυνθεί ήσυχα, ένας ψίθυρος των σαξοφώνων(6:31) με την ταυτόχρονη ηχητική υπόκλισή τους, συνεπαίρνει...
Ο κοφτός, στατικός ισοκράτης των τσέλων προειδοποιεί για φινάλε...
Δυο χτυπήματα απ'το ιδιόφωνα κουδουνάκια κλείνει την αυλαία...

<<Philip Glass: Concerto for saxophone quartet and orchestra Mvmt. 1>>

Ακολουθεί το 2ο μέρος, μια φρενιτιώδης σκερτσόζικη μελωδία, που εκπλήσσει κι ενθουσιάζει με τον ρυθμό της των 7/8...
Ρυθμός βαλκάνιος, που όμως εδώ οι τζαζ αποχρώσεις-μελωδικές και αρμονικές- τού προσδίδουν κάτι από Μπερνστάιν και "West side story", στα σθεναρά σφυροκοπήματα που διακρίνει, χωρίς προσπάθεια, το αυτί μας.
Τα θέματα εναλλάσσονται έξυπνα, θορυβωδώς μεν, χωρίς στόμφο δε, προβάλλοντας εμφατικά το χαρακτήρα της μελωδικής ιδέας που έχει κάτι από νεανική, φανφαρόζικη  "αναίδεια", κάτι από  ξεγνοιασιά, δίχως το ύφος να γίνεται υπερβολικό και πομπώδες...
Ζωντάνια, χορευτική διάθεση, ενέργεια και διονυσιακό κέφι είναι η αίσθηση, που αφήνουν στον ακροατή οι εναλλασσόμενες, θεματικές ιδέες.

<<Philip Glass: Concerto for saxophone quartet and orchestra Mvmt. 2>>