Μπετόβεν: "Κουαρτέτο, ιερό άσμα ευγνωμοσύνης στο Θεό"

Το "String Quartet No. 15" του Μπετόβεν γράφτηκε το 1825 και αναπτύσσεται σε 5 κινήσεις σε Λα ελ. και Λα μείζ. εναλλάξ:

Assai sostenuto – Allegro
Allegro ma non tanto
Molto adagio – Andante
Alla marcia, assai vivace
Allegro appassionato

Εμείς επικεντρωνόμαστε στο 3ο, συναρπαστικό μέρος του, "Molto Adagio-Andante", που ο Μπετόβεν ονόμασε "αίσθηση νέας δύναμης"!
Το έγραψε μετά από μια σοβαρή -θανατηφόρα σε κάποιες περιπτώσεις- ασθένεια που πέρασε στο Μπάντεν.
Απαράμιλλης ηχοχρωματικής δύναμης μέρος, όπου τα όργανα των δυο αργών κινήσεων αλληλοκαλύπτονται πάνω στο ίδιο μοτίβο, που οδηγεί σε ένα αριστουργηματικό χορικό με εμφανή την σταδιακή ενδυνάμωση του βασικού μοτίβου στο τέλος του μέρους.

Ο Μπετόβεν το τιτλοφορεί ως: "Heiliger Dankgesang eines Genesenen an die Gottheit, in der lydischen Tonart - Ιερό άσμα ευχαριστίας στο Θεό σε λυδικό τρόπο" ή απλά "Hymn of Thanksgiving".
Γι'αυτό συνηθίζεται να παίζεται το Νοέμβρη κατά την περίοδο της Γιορτής των Ευχαριστιών.

Το "Ιερό άσμα ευγνωμοσύνης στο Θεό" είναι καρπός της ανακούφισης μετά τον τεράστιο πόνο, αφού ο τιτάνας μουσουργός το συνέθεσε -οπως είπαμε-μετά από περίοδο σοβαρής ασθένειας.
Η αγωνία και ο πόνος συναισθήματα διάχυτα, όπως η ελπίδα και η λύτρωση που ακολουθούν...

***

Για τον ΣΕΦΕΡΗ:

Ολοι γνωρίζουμε πως ο νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης υπήρξε εκτός από ένθερμος υποστηρικτής της γαλλικής μουσικής, και λάτρης του Μπαχ και κυρίως του Μπετόβεν. Έτσι, στο ημερολόγιό του: "Γ.Σεφέρης - Μέρες Β΄", διαβάζουμε σχετικά με το συγκεκριμένο μέρος του κουαρτέτου:

"...το Κουαρτέτο 132, εκείνο με την περίφημη Canzona di ringraziamento "ιερό τραγούδι ευγνωμοσύνης, ενός που γιατρεύτηκε, στο Θεό, σε λυδικό τρόπο". Τα έχω χαμένα, γνώρισα τόσους που ήταν έμπειροι στη μουσική, δε βρέθηκε ένας να μου πει πώς κάποτε ο Μπετόβεν είχε εκφράσει μ’ έναν τόσο χειροπιαστό τρόπο την ωριμότητα του ανθρώπου μπροστά στο θάνατο, την ελευθέρωση από το θάνατο με τόσο ανθρώπινο τρόπο..."

***

Για τον Τ. ΕΛΙΟΤ:

Επίσης ο Τ.Ελιοτ λέγεται πως πήρε ερέθισμα από το συγκεκριμένο κουαρτέτο, που άκουγε για μεγάλο διάστημα κι έγραψε τα "Τέσσερα Κουαρτέτα".
Χαρακτήρισε υπερκόσμιο το άκουσμά του, και το συναίσθημα που δημιουργεί ανακούφιση μετά από ανυπέρβλητο πόνο. Είχε εκφράσει την επιθυμία να είναι η μελωδία που θα ηχούσε στ'αυτιά του τη στιγμή του θανάτου του...
Τα "Τέσσερα Κουαρτέτα" είναι έργο, στο οποίο ο Έλιοτ επισημαίνει πως ο άνθρωπος κατανοεί τον χρόνο όταν βγαίνει εκτός χρόνου...κι όταν στέκεται απέναντι του μπορεί να δει την αξία του χρόνου..."

"Ο παρελθών χρόνος και ο μέλλων χρόνος
επιτρέπουν μόνο λίγη επίγνωση[...]
μέσα στο χρόνο μπορεί κανείς να θυμηθεί
τη στιγμή στον κήπο με τα τριαντάφυλλα
τη στιγμή στην κληματαριά που τη χτυπά η βροχή..."
(απόσπασμα: "Τεσσερα Κουαρτέτα, Τ. Ελιοτ)

L.V. Beethoven: String Quartet no.15 Op 132 (3rd mov.) 

Σε μια ΙΣΤΟΡΙΚΗ ηχογράφηση του '37 από το Κουαρτέτο που ίδρυσε ο αείμνηστος Adolf Busch.

(Με αφορμή την ημέρα βάπτισης του τιτάνα μουσουργού, σαν σήμερα 17 Δεκέμβρη 1770)