"O σκλάβος μπαρμπα Θωμάς που ήταν λεύτερος"

Σήμερα πάμε ταξιδάκι στο Κονέκτικατ..Κάπως μακριούτσικα, θα σκεφτείτε...Είναι όμως ευκαιρία να δούμε έστω και νοερά την "καλλονή των πόλεων", αυτής της Πολιτείας, το Χάρτφορντ!

Έτσι είχε γράψει ο Μαρκ Τουαίιν λίγο πριν το θάνατό του:

"Of all the beautiful towns it has been my fortune to see this is the chief ! 

Από όλες τις όμορφες πόλεις που είχα την τύχη να δω, αυτή είναι η αρχηγός!"

features.letsgoarts.org

Από τα αξιοθέατά της, που κάθε ταξιδιώτης επιβάλλεται να επισκεφθεί, είναι το Riverside Park.

Απέραντη έκταση πρασίνου κατά μήκος του ποταμού, ρυάκια, βόλτες στα ανθοστόλιστα μονοπάτια του.
Ανάμεσά τους και πλήθος γλυπτών, καθένα με τη δική του ιστορία.
Σήμερα στεκόμαστε σε κείνο του Αβραάμ Λίνκολν που απλώνει το χέρι σε μια γυναίκα να τη συγχαρεί...

Η Ιστορία έχει καταγράψει την περίφημη φράση, που λέγεται πως είπε:

"Ώστε αυτή είναι η μικρή κυρία που έκανε αυτόν τον μεγάλο πόλεμο".

Η μικρή κυρία ήταν η Χάριετ Μπίτσερ Στόου, η αμερικανίδα συγγραφέας, που γεννήθηκε σαν σήμερα 14 Ιουνίου του 1811.

Μεγαλωμένη σε ένα περιβάλλον ανθρώπων του πνεύματος ανέπτυξε το ταλέντο της στη γραφή από νωρίς, δημοσιεύοντας διηγήματα σε σχολικά έντυπα.
Ζούσε στο Οχάιο, μια ελεύθερη Πολιτεία, που όμως μόνο ένα ποτάμι τη χώριζε από άλλες που επικρατούσε δουλεία.
Ήταν αμέτρητες οι φορές που η Χάριετ είδε σκλάβους να αγωνίζονται να περάσουν τον ποταμό, λαχταρώντας την ελευθερία τους. Εκείνη η αγωνία, που διέκρινε στο πρόσωπό των βασανισμένων αυτών ανθρώπων, τη συγκινούσε βαθιά.

Σπαρακτικές οι σκηνές των δούλων, χαράκτηκαν στη μνήμη και την καρδιά της.

Όλα καταγράφηκαν στο μνημειώδες έργο της: "Η καλύβα του μπαρμπα Θωμά", βιβλίο που έγινε ανάρπαστο, μεταφράστηκε σε όλες τις γλώσσες και έγινε ερέθισμα για την έναρξη αγώνων κατά της δουλείας.

Ο Μπάρμπα-Θωμάς είναι ένας νέγρος δούλος που αγαπάει τους ανθρώπους, λευκούς και μαύρους, κάνει πάντα το καλό και δέχεται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα του γιατί πιστεύει στο θεό και στο δίκαιο. Όμως η κοινωνία των ανθρώπων είναι άδικη και σκληρή, γεμάτη πόνο και εκμετάλλευση. Ο Μπάρμπα-Θωμάς θα καταδιωχθεί, θα τιμωρηθεί και τέλος θα πεθάνει μαρτυρικά.

"Μόνο μιζέρια είναι η ζωή μας. Μόνο μιζέρια! Γιατί να προσπαθώ να κάνω το οτιδήποτε, να γίνω οτιδήποτε; Τι αξία έχει να ζω; Μακάρι να πέθαινα… Αφέντης μου! 

Και ποιος τον όρισε αφέντη μου; Αυτό σκέφτομαι συνέχεια. Τι δικαιώματα έχει επάνω μου; 

Είμαι τόσο άντρας όσο κι αυτός. Ποιο δικαίωμα έχει λοιπόν να με κάνει να δουλεύω σαν άλογο του κάρου; 

Να με παίρνει από μια δουλειά που μπορώ να την κάνω καλύτερα απ’ αυτόν; 

Λέει πως θα με δαμάσει και θα με ταπεινώσει... δε χάνει ευκαιρία για να με προσβάλει και να με βασανίσει.

Χτες μόλις, εκεί που φόρτωνα πέτρες στο κάρο, ο νεαρός γιος του, στεκόταν και πλατάγιζε το μαστίγιο τόσο κοντά στο άλογο, που το τρόμαξε το έρημο  .

Όσο πιο ευγενικά μπορούσα, του ζήτησα να σταματήσει. 

Κι εκείνος γύρισε κι άρχισε να κοπανάει εμένα με το βούρδουλά του. 

Του έπιασα τότε το χέρι, κι ο νεαρός άρχισε να κλοτσάει και να τσιρίζει∙ και, σαν τον άφησα, πήγε τρέχοντας στον πατέρα του να του πει πως τον παίδευα. 

Εκείνος τότε μ’ έδεσε σ’ ένα δέντρο, έκοψε βίτσες, τις έδωσε στο μικρό αφέντη και του είπε να με δείρει μέχρι να κουραστεί. Κι έτσι έγινε!…"

Το όνομα του Stephen Foster, το γνωρίζουμε όλοι οι μουσικόφιλοι.
Είναι ο "πατέρας της Λαϊκής αμερικανικής μουσικής". Πολλές από τις δημιουργίες του είναι μπαλάντες που περιγράφουν τη ζωή στις φυτείες του Νότου.

Μάλιστα σε ένα σόου λαϊκής ψυχαγωγίας,  ιδιαίτερα δημοφιλές στα μέσα του 19ου αι., με χορό, τραγούδι και κωμικά σκέτς, όπου λευκοί καλλιτέχνες με βαμμένα μαύρα πρόσωπα κορόιδευαν τις  συμπεριφορές των σκλάβων προσπάθησε να εξανθρωπίσει τους χαρακτήρες, να τους εμφυσήσει μια διαφορετική πνοή, και ταυτόχρονα να μεταφέρει την αίσθηση ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την εθνικότητα,την κοινωνική τάξη και την οικονομική κατάστασή τους, έχουν τα ίδια συναισθήματα και την ίδια ανάγκη για μια ευτυχισμένη ζωή!
Προέτρεπε δε, τους λευκούς τραγουδιστές να μην γελοιοποιούν τους μαύρους αλλά να προσπαθούν να κάνουν το κοινό τους να νοιώσει συμπάθεια γι'αυτούς.

Συγκινημένος από την ανάγνωση της "Καλύβας του μπάρμπα Θωμά", o Stephen Foster έγραψε το αγαπημένο τραγούδι "My old Kentucky home, goodnight", που από το 1928 καθιερώθηκε ως επίσημο τραγούδι της Πολιτείας του Κεντάκυ.

[Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από εργασία που παρουσιάστηκε τον Απρίλη του 1995 σε εκδήλωση για την "Κατάργηση της δουλείας", που είχαμε ετοιμάσει με μαθητές του 19ου Γυμνασίου Πάτρας, όλα μέλη της χορωδίας του σχολείου]