Μαθητής και Δάσκαλος...Μπέργκ-Σαίνμπεργκ, αλληλοεκτιμήσεις...

"Πορτραίτο του Μπεργκ", Σαίνμπεργκ 

O Άλμπαν Μπεργκ, γεννημένος σαν σήμερα 9 Φεβρουαρίου 1885, υπήρξε μέλος της 2ης Σχολής της Βιέννης με επικεφαλής τον Άρνολντ Σαίνμπεργκ, ως γνωστόν.

Η Δεύτερη Σχολή της Βιέννης, επινοώντας ένα νέο τρόπο οργάνωσης του μουσικού υλικού θεμελίωσε τη δωδεκάφθογγη τεχνική.
Ο Μπεργκ θαύμαζε απεριόριστα το δάσκαλό του, τον οποίο θεωρούσε μέντορα και πρότυπό του, κάτι που μαρτυρά η στενή φιλία τους μέχρι το τέλος της ζωής τους.Στηριξε τις μουσικές του ιδέες πάνω στις διδασκαλικές αρχές του, τις οποίες κι αυτός με τη σειρά του μεταλαμπάδευσε στους δικούς του μαθητές.

Ο Σαίνμπεργκ, εκτός από μουσικός ήταν και πολύ καλός ζωγράφος. Το 1910 φιλοτέχνησε το πορτρέτο του μαθητή του -που βλέπετε αριστερά- ως ένδειξη εκτίμησης και φιλίας.

Ναι μεν αγαπημένοι φίλοι, αλλά συγχρόνως αυστηρός ο Σαίνμπεργκ για τον Μπεργκ. Μάλιστα η σκληρή του κριτική για τα Altenberg Lieder είχαν στενοχωρήσει και προβληματίσει τον Μπεργκ.
Αυτή η κριτική, αλλά και ο προβληματισμός που γέννησε, δημιούργησε την επιθυμία στον Μπεργκ να γράψει κάτι διαφορετικό.



Έτσι, προέκυψαν τα "Three Pieces for Orchestra, op.6".
Ένα έργο που ο Μπεργκ το Σεπτέμβριο του 1914, έστειλε στον Σαίνμπεργκ, ως δώρο γενεθλίων, συνοδεία μιας επιστολής, όπου εξηγούσε:

"Για τέσσερα χρόνια υπήρξε μυστικό μου, αλλά και βαθιά ελπίδα μου, να καταφέρω να γράψω και να αφιερώσω κάτι σε σάς.Η σονάτα, τα λήντερ ή το κουαρτέτο εγχόρδων κατ 'ανάγκην αποκλείστηκαν γιατί ήταν φόρμες που δουλέψαμε κατά τη συνεργασία μας.

Η επιθυμία μου ήταν να γράψω κάτι διαφορετικό, αντάξιό σας, 

κάτι που δεν θα σας εξαγριώσει όπως η προ ετών αποτυχία μου.

Δίσταζα...Όμως, η ευγενική πρόσκληση που μου κάνατε την περασμένη άνοιξη στο Βερολίνο, 

μου έδωσε το θάρρος να το επιχειρήσω.

Τα "3 Pieces for Orchestra, op.6" είναι αφιερωμένα στον δάσκαλο και φίλο μου Άρνολντ Σαίνμπεργκ, με απεριόριστη ευγνωμοσύνη κι αγάπη"

Δέκα χρόνια αργότερα, το 1920,
ο Μπεργκ ποζάρει με το πορτραίτο του.

"Three Pieces for Orchestra, op.6".

Τα μέρη του έργου:

I. Praludium: Langsam
II. Reigen: Anfangs etwas zögernd - Leich beschwingt
III. Marsch: Massiges Marschtempo

Το πρώτο μέρος ανοίγει με ένα "Praludium-Πρελούδιο", (όχι όμως στην παραδοσιακή του μορφή) με την εισαγωγή μικρών μοτίβων-ιδεών, που επαναλαμβάνονται καθ'όλη τη διάρκειά του με τρόπο ιμπρεσιονιστικό.
Η έναρξη σε χαμηλά επίπεδα δυναμικής, σα μουρμουρητό, με τα μοτίβα να χτίζονται υπομονετικά, αλλά και εμφανή τη λαχτάρα του δημιουργού για κορύφωση, που επιτυγχάνεται εν μέσω νεφελώδους υλικού από τα βιολιά με σύντομες, ηχητικές εκρήξεις.

Το δεύτερο μέρος "Reigen", κυκλικοί χοροί σε έντονότερο ρυθμό. Με προσοχή κάποιος, αμυδρά μεν, αλλά εντοπίζει αποσπασματικά, θέματα στο ρυθμό του βαλς και του λαιντλερ, δίνοντας στους αναλυτές τη δυνατότητα να κάνουν λόγο για ανάμειξη του λαϊκού με το κλασικό, του παλιού με το νέο.

Το έργο καταλήγει σε ένα "March". Η ενορχήστρωση θαυμαστά χαώδης, με την χρήση της αρμονίας να κάνουν Μαλερ-ική ηχητική νύξη, αλλά και ορατούς τους δεσμούς του με τις παραδοσιακές τονικές ιδέες.

Alban Berg: "Three Pieces for Orchestra, op.6"/ Claudio Abbado