«Έρωτας, η ελκτική του δύναμη στο μύθο – 2. Ορφέας και Ευρυδίκη»

Jean-Baptiste-Camille Corot: «Orpheus Leading Eurydice from the Underworld»

Οι προγονοί μας -ως γνωστόν- προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ερμηνεύσουν όσα ανεξήγητα και ακατανόητα συνέβαιναν γύρω τους...Από φυσικά φαινόμενα ως τις ανθρώπινες ιδιότητες και αδυναμίες. Ανάμεσά τους και η αόρατη, κινητήρια δύναμη του έρωτα. Δύναμη που ασκεί τεράστια επιρροή πάνω σε όσους τον βιώνουν κι αποτελεί για κείνους, τουλαχιστον για όσο διάστημα υφίσταται, το βαθύτερο νόημα της ζωής.
Σε αυτή τη σειρά δημοσιεύσεων βράδυ θα αναφερόμαστε συνοπτικά σε δημοφιλή ζευγάρια της μυθολογίας, που ερωτεύτηκαν σφοδρά και σε κάποιες περιπτώσεις καταστροφικά, καθώς η δύναμη του έρωτά τους τέθηκε εκτός ελέγχου.

2. «Oρφέας και Ευριδίκη»

Ο Ορφέας ήταν γιος του Θράκα βασιλιά Οίαγρου και της μούσας Καλλιόπης. Ο τραγουδιστής, που με τη δύναμη της μουσικής του μάγευε τα άγρια θηρία και μετακινούσε βράχους…
Ο Ορφέας γνώρισε κι αγάπησε παράφορα την όμορφη Ευρυδίκη. Την παντρεύτηκε και ζούσαν ευτυχισμένοι στη Θράκη.
Μέσα στα ηλιόφωτα δάση οι μέρες τους διάβαιναν σαν και πρώτα.

- Πόσο πιο όμορφη είσαι με την κορόνα της χαραυγής ή της δύσης!
- Πόσο πιο όμορφη με βλέπει η αγάπη σου! αποκρινόταν εκείνη και πάλι γελούσε κι έκλαιγε χωρίς αιτία.

Και τα ζωντανά του δάσους, πουλιά κι αγρίμια, ολοένα τους κύκλωναν, αχόρταγα για τραγούδι και χάδι, μας περιγράφει τη γλυκιά ζωή τους ο Γιώργος Γεραλής…

Όμως σαν η μοίρα να λιμπίστηκε τον θερμό έρωτά τους..Κι ήρθε μια ώρα πικρή. Φαρμακερό φίδι  δάγκωσε την όμορφη Ευρυδίκη…
Τότε σκοτείνιασε η καρδιά του Ορφέα κι είδε την πλάση νεκρή. Είδε τα δέντρα φαντάσματα σταχτερά μέσα στο βουρκωμένο φως και τα πουλιά πετρωμένα στα κλώνια. Και τα ελάφια σιμά στις πηγές να κλαίνε μια μαρμάρινη θλίψη. Και των πουλιών το τραγούδι ερχόταν από έναν άλλο καιρό, και σ’ έναν άλλο καιρό ταξίδευε, ακατανόητο, βιαστικό και πνιγμένο.
Αλλόφρων, ο Ορφέας έπαιξε τόσο λυπητερά τραγούδια και τραγούδησε τόσο θρηνητικά, ώστε όλοι οι θεοί και οι νύμφες δάκρυσαν και τον συμβούλευσαν να κατέβει στον κάτω κόσμο να παρακαλέσει τον Άδη να πάρει πίσω τη γυναίκα του. Πράγματι, ο μυθικός μουσικός κατάφερε με τη μουσική του κι απάλυνε την καρδιά του Άδη και της Περσεφόνης που συμφώνησαν να επιτρέψουν στην Ευρυδίκη να επιστρέψει μαζί του στη γη με μια συμφωνία: Μην γυρίσει να κοιτάξει πίσω μέχρι να βγεί από τις πύλες του Άδη…
Όμως ο Ορφέας δεν άντεξε.Ανυπόμονος, δεν τηρεί τη συμφωνία.. Παρασύρθηκε από την αγάπη του. Γύρισε το κεφάλι του και αμέσως η Ευρυδίκη εξαφανίστηκε και επέστρεψε στον Άδη.
Ο Ορφέας έμεινε για πάντα μόνος. Απαρηγόρητος, τριγυρνούσε την υπόλοιπη ζωη τυς, χαμένος στις σκέψεις και στις αναμνησεις του, παίζοντας πάντα θλιμμένες μελωδίες για το χαμό της αγαπημένης του Ευριδίκης....

Edward Poynter: Orpheus και Eurydice

Ο μύθος του Ορφέα και της Ευριδίκης συμβολίζει την αέναη σύγκρουση που βασανίζει την ανθρώπινη ύπαρξη, την διχόνοια, την πάλη ανάμεσα στα καλά και κακά μας ένστικτα, στη θεϊκή και δαιμονική φύση μας.Με την  ελπίδα για ανάσταση να παραμένει, όπως αθάνατη παραμένει και η αγάπη!

Από τον μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης εμπνεύστηκαν πολλοί κλασικοί συνθέτες…

Μάλιστα το θέμα του έρωτά τους αποτέλεσε και τη βάση για την πρώτη σωζώμενη όπερα, έργο του ιταλού Τζάκοπο Πέρι με τίτλο:  «Ευρυδίκη»..Ακολούθησαν οι Κατσίνι, Μοντεβέρντι μέχρι το αριστούργημα του Γκλουκ, απ’ όπου οι φιλόμουσοι ακούμε τη σπαρακτική άρια:

Che farο senza Euridice; Τι θα κάνω χωρίς την Ευριδίκη;"
(Ορφέας, η διάσημη κοντράλτο Καθλήν Φεριέρ)

Και για τους λάτρεις του έντεχνου, ο Γιάννης Μαρκόπουλος θα μελοποιήσει δικούς του στίχους στην περίφημη «Λειτουργία του Ορφέα»:

«Ευρυδίκη, Ευρυδίκη του Ορφέα η μουσική 
από τα βαθιά σκοτάδια θα σε φέρει στην αυγή! 
Όλα τα λουλούδια ανθίζουν μ’ ένα χάδι δροσερό 
του Ορφέα το τραγούδι είναι αθάνατο νερό. 
Μέσα στα βαθειά σκοτάδια, η αγάπη οδηγός 
κι η Ευρυδίκη περιμένει τον Ορφέα και το φως. 
Δίνει ο ήλιος μία μάχη και ο ήχος στη ψυχή, 
δέντρα, θάλασσες, ποτάμια ανασταίνουν τη ζωή».