"Ο Ιγκόρ, το φλερτ με το σειριακό ιδίωμα και ο Γκλεν"

Ο Ιγκόρ Στραβίνσκι γεννήθηκε σαν σήμερα, 17 Ιουνίου 1882.

Ο Ιγκόρ ήταν ο προτελευταίος γιος του Φιοντόρ Στραβίνσκυ, ενός φημισμένου ρώσου βαρύτονου. Ετσι ο νεαρός είχε μυηθεί στα της μουσικής και των παραστάσεων από νωρίς. Φυσικό ήταν να δείξει ενδιαφέρον για τη μουσική τέχνη, που όμως για να μη χαλάσει το χατίρι στον πατέρα του ξεκίνησε να σπουδάζει νομική. Ταυτόχρονα όμως έπαιρνε μαθήματα ενορχήστρωσης από τον Ρίμσκυ Κόρσακωφ.
Το 1905 παντρεύεται την πρώτη του ξαδέρφη και λίγο αργότερα φεύγουν για το Παρίσι,όπου παρουσιάζονται μια σειρά από μπαλέτα του, τα περισσότερα απο τα οποία έχουν επεισοδιακές πρεμιέρες και η ανταπόκριση από κριτικούς και κοινό, ποικίλλει...

Tα "Μέρη για πιάνο και ορχήστρα" είναι μια σύνθεση του Στραβίνσκι, που ανήκει στην τελευταία,  "σειριακή" συνθετική του περίοδο. Γράφτηκε το 1959 μετά από παραγγελία ενός ελβετού βιομηχάνου,  για την πιανίστα σύζυγό του και αναπτύσσεται σε 5 σύντομα μέρη.

Παρότι πειραματικά ο Στραβίνσκι ασχολήθηκε με τη σειριακή μουσική γλώσσα σε προηγούμενες συνθέσεις του, στα "Μέρη" φαίνεται να αφοσιώνεται πλήρως στο  σειριακό ιδίωμα, με εμφανείς τις επιρροές από τον Βέμπερν, ενός συνθέτη με το έργο του οποίου είχε έρθει σε επαφή την τριετία 1952-1955.  Από τους συνθέτες της 2ης Σχολής της Βιέννης, των δωδεκαφθογγιστών, ο Βέμπερν ήταν εκείνος που επέδρασε πάνω του ισχυρά και καταλυτικά. Ηταν εκείνος που του διαμόρφωσε την  πεποίθηση ότι η σειριακή τεχνική είναι μέσο μουσικής σύνθεσης.

Ο σεβασμός του Στραβίνσκι για τον Βέμπερν αποδεικνύεται κι από τα λόγια του συνθέτη στο θάνατο του Βέμπερν:

"Η 15η Σεπτεμβρίου 1945, ημέρα του θανάτου του βέμπερν, θα πρέπει να είναι μέρα πένθους για κάθε μουσικό δημιουργό. Πρέπει να χαιρετίσουμε όχι μόνο αυτόν τον σπουδαίο συνθέτη αλλά και έναν πραγματικό ήρωα. Καταδικασμένος σε μια απόλυτη αποτυχία σε έναν κόσμο άγνοιας και αδιαφορίας, συνέχισε ανεξέλεγκτα να κόβει τα εκθαμβωτικά διαμάντια του".

Ο Στραβίνσκι στα "Movements" σπάζει την ορχήστρα σε μικρά "σύνολα δωματίου" με το πιάνο να αποτελεί ενωτικό κρίκο μεταξύ των μικρότερων ορχηστρών.Ως προς την αρμονική δομή, τα "Μέρη"  αναπτύσσονται λιτά, ενώ από τον δημιουργό τους η σύνθεση χαρακτηρίστηκε "αντιτονική".
Συχνές είναι οι αλλαγές χρονικής αγωγής και οι πολυρυθμικοί συνδυασμοί που προσδίδουν στη σύνθεση μια "άμορφη ποιότητα".

Stravinsky: "Movements for Piano and Orchestra" / Sviatoslav Richter

Ο Γκλεν Γκουλντ τώρα, συναντήθηκε με τον Στραβίνσκι το 1960 σε εκπομπή της αμερικανικής τηλεόρασης όπου τούς παρουσίασε ο Λέοναρντ Μπερνστάιν.
Γνωρίζουμε πως ο καναδός εκκεντρικός καλλιτέχνης δεν εκτιμούσε και τόσο τον Στραβίνσκι.

Έλεγε χαρακτηριστικά:

"...είναι αρκετά σνομπ και τρομερό παιδί, που δεν με ελκύει ιδιαίτερα..Για μένα ο Στραβίνσκι αναποδογυρίζει τις φόρμες επειδή θέλει να σοκάρει, να ερεθίσει, μέχρι σημείου να ενοχλήσει...[...]
Έπειτα όμως μπαίνουμε στο τελευταίο κεφάλαιο του Στραβίνσκι. 
Για μένα, τα έργα της τελευταίας δεκαετίας είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον έκανε ποτέ του!
Μάλιστα το μπαλέτο "Αγώνας" και τα "Μέρη για πιάνο και ορχήστρα", τα θεωρώ πανέμορφα!
Αυτά δηλώνουν πως πρόκειται για έναν από τους πιο ακόρεστα ευφάνταστους συνθέτες του αιώνα!"



Το μπαλέτο "Αγώνας" είναι έργο του 1957, κι αποτελεί μία ακόμη συνεργασία του Στραβίνσκι με τον Μπαλανσίν.  Έργο αφαιρετικό μουσικά και με εμβληματική χορογραφία, χωρίς συγκεκριμένη πλοκή, αποτελείται από μια σειρά από χορευτικές κινήσεις στις οποίες διάφορες ομάδες χορευτών αλληλεπιδρούν σε ζεύγη, τρίο, κουαρτέτα, χορεύοντας γαλλικούς χορούς του 17ου αι., σαραμπάντ, γκαλιάρντ κλπ.
Ως μουσικη ιδέα ο "Αgon" είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα, με την μακρά περίοδο ωρίμανσης  της σύνθεσης να φανερώνει την ενδιαφέρουσα μεταστροφή του συνθέτη από το διατονικό στο σειριακό μουσικό ιδίωμα. Η μουσική του μπαλέτου μαρτυρά μια μοναδική συμπόρευση μουσικών ιδιωματισμών.

Igor Stravinsky: "Agon ballet":

Kι ένα ΙΣΤΟΡΙΚΟ βίντεο με τον ίδιο το συνθέτη να διευθύνει το έργο το 1957:

(Οι απόψεις του Γκλεν Γκουλντ για τον Στραβίνσκι είναι από το βιβλίο του: "Σκέψεις για τη Μουσική", εκδ. Νεφέλη, μτφ. Στ.Θεοδωρίδη, σελ. 91-92)

Περιηγηθείτε στο μπλογκ. Υπάρχουν πολλά κείμενα για τον Ιγκόρ Στραβίνσκι εδω, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ και εδώ.