Walt Whitman - "Φύλλα χλόης" στη "Θαλασσινή συμφωνία"

Για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του ΓΟΥΩΛΤ ΓΟΥΙΤΜΑΝ(31 Μαΐου 1819)

"Ούτε για μια στιγμή μονάχα, όμορφε γέρο Ουόλτ Ουίτμαν,

δεν έπαψα να βλέπω τη γενειάδα σου γεμάτη πεταλούδες,

ούτε τους βελουδένιους ώμους σου

τους ξεφτισμένους από τη σελήνη,

ούτε και τους μηρούς σου του παρθενικού Απόλλωνα,

ούτε και τη φωνή σου όπως μια κολόνα στάχτης

γέροντα όμορφε όπως η ομίχλη"

Αυτά αναφέρει ο Λόρκα στο ποίημά του: "Ωδή στον Γουόλτ Γουίτμαν", τον θεμελιωτή της αμερικανικής ποίησης, τον καλλιτέχνη που θέλησε να δώσει μέσα από το έργο του τη δική του εκδοχή για το αμερικανικό όνειρο.

Η ποίηση του Γουίτμαν εξυμνεί μοναδικά τη φύση και τον άνθρωπο, τον έρωτα και τη ζωή!
Το 1854 επεξεργάζεται την πρώτη του ποιητική συλλογή: "Φύλλα Χλόης", η οποία εκδίδεται την επόμενη χρονιά με προσωπικά του έξοδα. Στην αρχική έκδοση δεν υπήρχε το όνομα του ποιητή, παρά μόνο μια νύξη στο σώμα του κειμένου:
"Walt Whitman, ένας Αμερικανός, ένας από τους άξεστους, ένας κόσμος, ρέμπελος, σαρκικός, και αισθησιακός, όχι αισθηματίας, όχι στεκόμενος πάνω από τους άντρες ή τις γυναίκες ή χώρια από αυτούς, όχι περισσότερο μετριοπαθής απ' όσο αλαζόνας".

Τα "Φύλλα Xλόης" είναι συλλογή γεμάτη λυρισμό, ψυχολογικές προσεγγίσεις, φιλοσοφικές νύξεις, και μεταφυσικές εκλάμψεις.

Η ανάγνωση της συλλογής ενθουσίασε τον Ραλφ βον Ουίλιαμς κι έτσι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αποσπάσματά της στην "Θαλασσινή Συμφωνία" του, που συνέθεσε το διάστημα 1903 - 1909.

Η "Sea Symphony"  είναι το μεγαλύτερο σε έκταση έργο του συνθέτη  και  ακολουθεί μια αρκετά συνηθισμένη συμφωνική δομή:  γρήγορη εισαγωγή -  αργό δεύτερο μέρος- χαριτωμένο σκέρτσο και ρυθμικό φινάλε.

Τα τέσσερα μέρη: 
1. "Άσμα για όλες τις θάλασσες, κι όλα τα καράβια" για βαρύτονο, σοπράνο και χορωδία
2. "Μόνος τη νύχτα στην παραλία"  για βαρύτονο και χορωδία
3. "Τα κύματα"-Σκέρτσο (χορωδιακό)
4. "Οι εξερευνητές" για βαρύτονο, σοπράνο και χορωδία

Η συμφωνία ξεκινά με τα θριαμβευτικά χάλκινα να συμμετέχουν στη "Γιορτή της θάλασσας". Όργανα και φωνές ακολουθούν τη ρότα που διέγραψαν μουσική και ποίηση από κοινού, στο πνεύμα της εξερεύνησης και της ανακάλυψης, που όμως όσο ξετυλίγεται χάνεται σε οδούς μεταφυσικής, παραλληλίζοντας τη θάλασσα με το μέσο ενδοσκόπηση, για το "εντός" ταξίδι μας, το ταξίδι στην ψυχή...

Θα ακούσουμε το 1ο μέρος της Sea Symphony: "Άσμα για όλες τις θάλασσες, κι όλα τα καράβια" βασισμένο στο ομότιτλο ποίημα του Ουίτμαν:

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ:

"Θάναι τραχιά και σύντομα
τα σημερνά τα λόγια μου,
Για τα καράβια που αρμενίζουν
μέσ’ τις θάλασσες,
καθένα με την ίδια του σημαία,
και με το σήμα,
 Για τους αγνώστους ήρωες
πούναι μέσ΄ τα καράβια –
για τα κύματα που απλώνονται,
κι απλώνονται,
πιο πέρα κι απ΄ το μάτι,

Για τη νερόσκονη που σπάει
και τους αγέρηδες οπού
σφουράνε και φυσάν,
Και θέλω να υψωθεί μέσ΄ απ΄ τα λόγια μου,
κι ένα  τραγούδι για τους ναύτες
όλων των εθνών,
Απότομο ως το κύμα"

("Άσμα για όλες τις θάλασσες, κι όλα τα καράβια",
 από τα "Φύλλα χλόης", Ουώλτ Ουίτμαν)

"A Sea Symphony-Mov.I",  Ralph Vaughan William

Bernard Haitink / London Philharmonic Orchestra and Chorus

Θέλω να υμνήσω τους πρώτους

καπετάνιους, τους γέρους ή τους νέους,

και τους δεύτερους,

κι όλους  τους ατρόμητους τους ναύτες,

Τους λίγους κι εκλεχτούς,

 τους σιωπηλούς,

που η μοίρα δεν μπορεί

να τους ξαφνιάσει,

μήτε και να τους σκιάξει

ποτέ ο θάνατος.

Προσεχτικά από σένα,

μαζωμένοι, γέρικε ωκεανέ,

και διαλεγμένοι,

Από σένα, θάλασσα,

που διαλές και ξεδιαλές

τη ράτσα μέσ’ απ΄ τους καιρούς,

κι ενώνεις όλα τα έθνη.

Θρεμένοι από τα σένα,

γριά παραμάνα δύστροπη,

και που να σ΄ ενσαρκώνουν,

Ατίθασοι, άγριοι, σαν και σένα.

           

 Πάντα να βγαίνουν ήρωες

σε στεριά και θάλασσα,

μονάχοι, καν δυο – δυο, –

Πάντα η γενιά τους να βαστάει,

δίχως ποτέ της να σωθεί –

αν κι είναι σπάνιοι, μ΄ αρκετοί,

το σπέρμα να φυλάξουν.

Πηγές: artinews, politeianet, bibliotheque.gr, https://www.ideals.illinois.edu/handle/2142/45439