«Zuzana Ruzickova, από τα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης στους κορυφαίους τσεμπαλίστες του κόσμου!»

[Mε αφορμή την 27η Ιανουαρίου: Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος]

Μέχρι τότε, είχε ευτυχισμένα παιδικά χρόνια, παρότι ασθενικό παιδί (λόγω της φυματίωσης που είχε περάσει).
Όταν ανάρρωσε πλήρως, η Σουζάνα Ρουζίκοβα ως πολύτιμο δώρο για τη γενναία στάση της απένεντι στην ταλαιπωρία της ασθένειάς της, ζήτησε από τους γoνείς να τής επιτρέψουν να μάθει τσέμπαλο.
Ήταν εβραίοι, και η οικονομική τους κατάσταση καλή...
Άρχισε τα μαθήματα και ο δάσκαλός της ήταν τόσο εντυπωσιασμένος από την επίδοσή της, που την ενθάρρυνε να πάει στη Γαλλία να μαθητεύσει με την κορυφαία Βάντα Λάντοβσκα.

Όμως, την πρόλαβε η εισβολή των Ναζί στην Τσεχοσλοβακία.
Όχι μόνο δεν μπόρεσε να σπουδάσει στη Γαλλία, αλλά λίγο αργότερα, μαζί με την οικογένειά της, απελάθηκαν στο  Tερεζίν.

«Η παιδική μου ηλικία τελείωσε εκεί», λέει η ίδια.

Οι παππούδες και ο πατέρας της πέθαναν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης μαζί με χιλιάδες άλλους Εβραίους.

Η ίδια υποστηρίζει πως η μουσική ήταν εκείνη που τη βοήθησε να επιβιώσει μέσα σε κείνη την κόλαση…
Θυμάται πως καθ'οδόν προς το Άουσβιτς, στην καρότσα του φορτηγού που τούς μετέφερε από το Τερεζίν, αντέγραφε κρυφά ένα μικρό κομμάτι από τη Σαραμπάντ της 3ης Αγγλικής Σουΐτας  του Μπαχ, πάνω σ’ ένα τσαλακωμένο χαρτί...Ήθελε να έχει ένα κομμάτι του πάνω της, κάτι σαν φυλαχτό, αφού έτρεμε από αγωνία και φόβο για το τί τους περίμενε...

Ξυρισμένο κεφάλι, ριγωτή στολή...Για διακριτικό, το κίτρινο αστέρι του Δαυίδ στο πέτο και ένας αριθμός…
72389, ο αριθμός που σφράγισαν το παιδικό της μπράτσο…

Μπορεί να έχει ξεθωριάσει, όμως η ένταση του φόβου που τής προκαλούσε κοιτάζοντας το χέρι της, παραμένει το ίδιο ισχυρή…

"Θέλω να ζήσω, δεν θέλω να πεθάνω", έλεγε  κάθε φορά στη μητέρα της βλέποντας τον καπνό απ’ τους θαλάμους αερίων, τρομερά φοβισμένη…

Δεν πέθανε….Ούτε εκεί, ούτε όταν στάλθηκε τα επόμενα τρία χρόνια στο Μπέργκεν Μπέλσεν για καταναγκαστικά έργα…

Σώθηκε... και γύρισε στην πατρίδα της…

Όμως τα χέρια της είχαν καταστραφεί…  Η βαριά εργασία στα χωράφια, τα δημόσια έργα κι η μεταφορά σκληρών υλικών είχαν επιφέρει τεράστια ζημιά στα άλλοτε μαγικά, επιδέξια και βιρτουόζικα δάχτυλά της…

Όλοι τη συμβούλευαν να εγκαταλείψει οποιαδήποτε φιλοδοξία για  μουσική σταδιοδρομία.

Όμως, "πώς θα ζούσα χωρίς μουσική;…Αυτή με κράτησε στον πόλεμο...Αυτή, η απαντοχή στις κακουχίες…, η ελπίδα, η παρηγοριά κι η ανακούφισή μου"

Άρχισε την εξάσκηση…
Πέρναγε δωδεκάωρα πάνω στα πλήκτρα…
Ήθελε να κερδίσει το χαμένο χρόνο…Και τα κατάφερε…

Η καταξίωση ήρθε το 1956 όταν κέρδισε στο Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ του Μονάχου.
 
Eίναι η πρώτη ερμηνεύτρια που κατέγραψε το πλήρες έργο του Μπαχ για τσέμπαλο.

Μέχρι το θάνατό της το 2017 η Σουζάνα Ρουζίκοβα ευγνωμονούσε καθημερινά τον Μπαχ, γιατί  -όπως έλεγε-  ήταν εκείνος που την προστάτεψε στα δύσκολα χρόνια...

Ευεργετικός ο ρόλος της μουσικής του στην ψυχή της…
Την χαλάρωνε,την ηρεμούσε, της έδινε ελπίδα όταν γονάτιζε…Αισθανόταν πως ακούγοντας ή παίζοντας τη μουσική του, ο Θεός ήταν παρών …

Η ζωή της υπήρξε σκληρή, ..η καριέρα της, λαμπρή...Ιστορία τυραννίας και θριάμβου...
Όμως εκείνη δεν νοιώθει περήφανη για τίποτα.
Το μεγαλύτερο -λέει γελώντας- επίτευγμά της  και συγχρόνως μεγαλύτερο θαύμα, είναι που επέζησε του ολοκαυτώματος, του σχεδίου εξόντωσης  και αφανισμού, αυτής της κτηνωδίας της ναζιστικής θηριωδίας…

[Πλοκή της ιστορίας και αφήγηση δική μου με στοιχεία, που κατά καιρούς έχω διαβάσει]

***

Οι "Αγγλικές σουΐτες" γράφτηκαν τη δεκαετία του 1710. Το όνομά τους οφείλουν μάλλον σε έναν μυστηριώδη άγγλο ευγενή στον οποίο αφιερώθηκε το έργο, ενώ κατ'άλλη εκδοχή  στις πρότυπες 6 σουΐτες για τσέμπαλο του γάλλου  Charles Dieupart που μεσουρανούσε στο Λονδίνο.
Αποτελούνται από τυποποιημένους γαλλικούς χορούς:
την αργή Allemande, την γρηγορότερη Courante, την επίσης αργή Sarabande και τη ζωηρή Gigue . Σε αυτούς προστίθενται οι: Bourrée, Gavotte, και Μinuet, και το εισαγωγικό πρελούδιο.

Εμείς, θα ακούσουμε την "Mrs Bach" -όπως καθιερώθηκε να φωνάζουν τη Σουζάνα- στη Σαραμπάντ, απ'την οποία κάποτε κοριτσάκι τρομαγμένο άντλησε δύναμη γράφοντάς τη στο βρώμικο, τσαλακωμένο χαρτάκι...

Θα την ακούσουμε στο "φυλαχτό" της...

Bach English Suite No.3 in G minor BWV 808 / Zuzana Růžičková

Επίσης στην παρακάτω ηχογράφηση εκτελεί τη "Φαντασία BWV 906" του Γ.Σ. Μπαχ, έργο που ο ολοκληρωμένος τίτλος του είναι "Fantasia and Fugue" σε Ντο Μείζονα, BWV 906.
Επειδή η φούγκα είναι ατελής συνηθίζεται να λέγεται απλώς "Φαντασία"…
Ανήκει στα έργα των χρόνων της Λειψίας του συνθέτη και είναι ένα από τα σχετικά λίγα κομμάτια του Μπαχ, των οποίων η αυθεντικότητα δεν έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση, διότι σώζεται η χειρόγραφη παρτιτούρα της.

Πρόκειται για σύνθεση γεμάτη αρπίσματα. Ένας κυματισμός συνεχόμενων τρίηχων δεκάτων έκτων στο δεξί χέρι και τρίλιες, ενώ το αριστερό σταυρωνει συχνά πάνω από το δεξί τονίζοντας τις συγχορδίες μεγαλόπρεπα ("maestoso"),  όπως υποδεικνύει ο συνθέτης στην παρτιτούρα του…

J. S. Bach - Fantasia in C minor/BWV 906 / Zuzana Růžičková

https://www.youtube.com/watch?v=tP0Lu73GicU 

To βραβευμένο ντοκυμαντέρ για τη ζωή της, έχι τίτλο "Zuzana: Μusic is life".

Παρακάτω το trailer:

Ηρωες όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες που παρόλες τις ταπεινωτικές συνθήκες διαβίωσης, παρέμειναν αφοσιωμένοι στη μουσική, συνέχισαν  με θαυμαστό τρόπο κι όσοι επέζησαν, μεγαλούργησαν, στοιχείο που αντανακλά τη θέλησή τους για ζωή!

Η Ρουζίκοβα δίδαξε πως τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο! Με αγάπη, θέληση, υπομονή και επιμονή το όνειρο επιτυγχάνεται όσο κι αν βάρβαρα ένστικτα και φρικαλεότητες πάλεψαν για το αντίθετο...