"Μερικές φορές το χρειάζομαι.... Έτσι, ακούω μουσική για να γράψω...Το ραδιόφωνο ήταν η καθημερινή πύλη που περνούσα ως παιδί για να ζήσω στο σύμπαν της κλασικής μουσικής", υποστηρίζει ο Ουμπέρτο Έκο.
Γεννημένος σαν σήμερα 5 Ιανουαρίου 1932 στην Αλεσάντρια του Πιεμόντε, συγγραφέας, κριτικός, πανεπιστημιακός, μα πρωτίστως διανοητής, ακολούθησε σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας και εστίασε στη Σημειολογία, ερευνώντας το ρόλο της γλώσσας στην κοινωνία.
Το "Όνομα του Ρόδου"...το "Εκκρεμές του Φουκώ" από τα δημοφιλέστερα μυθιστορήματά του.
"Ήταν νωρίς το πρωί και ο Ρομπέρτο πάλι ονειρευόταν. Ονειρευόταν την Ολλανδία.
Τότε που οι άνθρωποι του Μαζαρέν τον οδηγούσαν στο Άμστερνταμ για να μπαρκάρει με το "Αμαρυλλίς". Στη διάρκεια του ταξιδιού είχαν σταματήσει σε μία πόλη κι είχε μπει στον καθεδρικό της.
Τον είχε παραξενέψει η φωτεινότητα εκείνων των κλιτών που ήταν τόσο διαφορετικά στις ιταλικές και γαλλικές εκκλησίες. Χωρίς στολίδια, μόνο με μερικά λάβαρα κρεμασμένα στις γυμνές κολόνες, με διαφανή υαλοστάσια και δίχως εικόνες, δημιουργούσαν μια γαλακτερή ατμόσφαιρα στο φως του ήλιου, που την έσκιζαν μόνον οι μαύρες φιγούρες των πιστών χαμηλά.
Μέσα σ’ εκείνη τη γαλήνη ακουγόταν ένας ήχος μοναχά, μία μελαγχολική μελωδία,
που είχες την αίσθηση ότι πλανιόταν στον φιλντισένιο αέρα και γεννιόταν από τα κιονόκρανα ή τις κλείδες του θόλου. Έπειτα αντιλήφθηκε ότι σ’ ένα παρεκκλήσι, στον προθάλαμο του χοροστασίου,
ένας άλλος μαυροντυμένος, μόνος σε μία γωνία, έπαιζε ένα μικρό φλάουτο με επιστόμιο,
με τα μάτια στυλωμένα στο κενό.
που είχες την αίσθηση ότι πλανιόταν στον φιλντισένιο αέρα και γεννιόταν από τα κιονόκρανα ή τις κλείδες του θόλου. Έπειτα αντιλήφθηκε ότι σ’ ένα παρεκκλήσι, στον προθάλαμο του χοροστασίου,
ένας άλλος μαυροντυμένος, μόνος σε μία γωνία, έπαιζε ένα μικρό φλάουτο με επιστόμιο,
με τα μάτια στυλωμένα στο κενό.
:format(jpeg):mode_rgb():quality(40)/discogs-images/A-870793-1286899614.jpeg.jpg)
("Το νησί της προηγούμενης ημέρας", Ουμπέρτο Έκο,
μτφ. Έφη Καλλιφατίδου-σελ. 231-233-εκδ. Ψυχογιός)
μτφ. Έφη Καλλιφατίδου-σελ. 231-233-εκδ. Ψυχογιός)
Μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανές, όμως ο χαρακτήρας στον οποίο αναφέρεται ο Έκο στο παραπάνω μυθιστόρημά του είναι ο ευγενικής καταγωγής φλαμανδός Jacob van Eyck, κωδωνοκρούστης του καθεδρικού της Ουτρέχτης και βιρτουόζος του φλάουτου με ράμφος...
Ο van Eyck ήταν "με τα μάτια στυλωμένα στο κενό", καθότι τυφλός εκ γενετής, και ζούσε εκτελώντας καθήκοντα μουσικού στον καθεδρικό και παίζοντας φλάουτο στο προαύλιο της εκκλησίας, προς τέρψη των περαστικών...Εικόνες του, ήταν οι ήχοι!
Ο ήρωας του βιβλίου, ο ναυαγός Ρομπέρτο ντε λα Γκρίβ, τον συναντά στους πόθους του, κάποια στιγμή, όταν με επιστολές απευθύνεται στη δέσποινα των λογισμών του ...
Η αναφορά στον περίφημο συνθέτη και ερμηνευτή γίνεται και με τα ονόματα των πλοίων: "Δάφνη" και "Αμαρυλλίς", που και τα δυο αποτελούν τίτλους κομματιών του Van Eyck.
Ο Ουμπέρτο Έκο θαύμαζε τον τυφλό μουσικό της Ουτρέχτης για τις γνώσεις του στο καριγιόν και στην ακουστική, το κούρδισμα των καμπάνων και τη χύτευσή τους.
Από τα κομμάτια που αρεσκόταν ν'ακούει είναι τα "Amarilli mia bella" και "Doen Daphne d’over schoone Maeght", που τού ενέπνευσαν και τα ονόματα των καραβιών στο μυθιστόρημα.
"Πόσες μέρες περιπλανιόταν στα κύματα δεμένος σε μία σανίδα, μπρούμυτα για να μην τον τυφλώνει ο ήλιος ...και τον πυρετό να το ψήνει; Οι επιστολές δεν το λένε και σ'αφήνουν να σκεφτείς πως όλα κράτησαν μια αιωνιότητα.
[...]
[...]
Ήταν νύχτα, είχε αποκοιμηθεί και δεν κατάλαβε πως πλησίαζε στο πλοίο, ως τη στιγμή όπου με ένα τράνταγμα η σχεδία χτύπησε πάνω στην πλώρη του "Δάφνη"...[...]
Το ταξίδι με το "Αμαρυλλίς" το έκανε χωρίς να βγει ποτέ απ'το κατάστρωμα...όταν ανεβαίνει λοιπόν στο "Δάφνη" τρέμει το φως[...]
Φέρνοντας στο μυαλό του τη στρογγυλεμένη πλώρη και τα πλευρά[...] το σχήμα του κάσσαρου, τη στενή και στρογγυλή πρύμνη, και κάνοντας σύγκριση με το "Αμαρυλλίς", ο Ρομπέρτο έβγαλε το συμπέρασμα ότι και το "Δάφνη" ήταν ένα ολλανδέζικο fluyt ή φλάουτο ή flute ή fluste όπως ονομάζονταν κατά τόπους εκείνα τα μετρίου μεγέθους εμπορικά...
Το ταξίδι με το "Αμαρυλλίς" το έκανε χωρίς να βγει ποτέ απ'το κατάστρωμα...όταν ανεβαίνει λοιπόν στο "Δάφνη" τρέμει το φως[...]
Φέρνοντας στο μυαλό του τη στρογγυλεμένη πλώρη και τα πλευρά[...] το σχήμα του κάσσαρου, τη στενή και στρογγυλή πρύμνη, και κάνοντας σύγκριση με το "Αμαρυλλίς", ο Ρομπέρτο έβγαλε το συμπέρασμα ότι και το "Δάφνη" ήταν ένα ολλανδέζικο fluyt ή φλάουτο ή flute ή fluste όπως ονομάζονταν κατά τόπους εκείνα τα μετρίου μεγέθους εμπορικά...
("Το νησί της προηγούμενης ημέρας", σελ 16-19)
Τα παραπάνω κομμάτια "Amarilli" και "Daphne" περιλαμβάνονται στη συλλογή του Van Eyck: "Der Fluyten Lust-hof-Ο κήπος των απολαύσεων του φλάουτου".Εκδόθηκε το 1644 και είναι μια συλλογή 2 τόμων μουσικής με ψαλμούς, μαδριγάλια, λαϊκά και χορευτικά τραγούδια για φλάουτο με ράμφος.
Jacob van Eyck: "Der Fluyten Lust-hof"
Μπορείτε να ακούσετε τα σχετικά κομμάτια:
1. "Amarilli mia bella" στο 1:25:43
1. "Amarilli mia bella" στο 1:25:43
και
2. "Doen Daphne d’over schoone Maeght" στο 1:54:25
Διεγείρουν αισθήσεις οι στρόβιλοι που δημιουργούνται καθώς η ανθρώπινη πνοή εισέρχεται απαλά στο σωλήνα του μικρού φλάουτου, αναδεικνύοντας τις μελωδικές αρετές του οργάνου, την υποβλητική γοητεία και ευγένειά του...
Κομψός, χωρίς ιδιαίτερες οξύτητες ήχος, αποδίδει με σαφήνεια τις λεπτές μεταπτώσεις των διαθέσεων της μουσικής του τυφλού φλαμανδού, που αόρατος περιηγήθηκε στις αράδες του ιταλού στοχαστή-συγγραφέα Ουμπέρτο Έκο, τα γενέθλιά του οποίου τιμάμε σήμερα...
Κομψός, χωρίς ιδιαίτερες οξύτητες ήχος, αποδίδει με σαφήνεια τις λεπτές μεταπτώσεις των διαθέσεων της μουσικής του τυφλού φλαμανδού, που αόρατος περιηγήθηκε στις αράδες του ιταλού στοχαστή-συγγραφέα Ουμπέρτο Έκο, τα γενέθλιά του οποίου τιμάμε σήμερα...
Jacob van Eyck: "Der Fluyten Lust-hof":
No comments:
Post a Comment