"Γρηγοριανό ημερολόγιο - Γρηγοριανό μέλος"

Γλυπτό, που παριστά τον εορτασμό για την υιοθέτηση του Γρηγοριανού ημερολογίου.

To Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι το ημερολόγιο που χρησιμοποιείται στο Δυτικό Κόσμο.
Θεσπίστηκε σαν σήμερα 24 Φεβρουαρίου του 1582 από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄, από τον οποίο πήρε το όνομά του.
Το Γρηγοριανό ημερολόγιο επινοήθηκε γιατί σύμφωνα με το Ιουλιανό, η εαρινή ισημερία μετατοπιζόταν κατά μία μέρα κάθε 128 χρόνια, γεγονός μη επιθυμητό.
Έτσι, αντικαταστάθηκε από το Γρηγοριανό, σύμφωνα με το οποίο η εαρινή ισημερία μετατοπίζεται μόλις μία ημέρα κάθε 3.300 χρόνια.

Πορτραίτο του πάπα Γρηγορίου XIII, Lavinia Fontana

Όταν η Αγγλία πέρασε στο Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1752, περίπου 170 χρόνια μετά τη θέσπισή του από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ', ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έγραψε:

"Είναι ευχάριστο για έναν ηλικιωμένο άνδρα να μπορεί να πέσει στο κρεβάτι στις 2 Σεπτεμβρίου και να μη χρειαστεί να σηκωθεί ως τις 14 Σεπτεμβρίου".

Η Ελλάδα, τελευταία από όλα τα κράτη της Ευρώπης υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Ήταν 16 Φλεβάρη του 1923, που τέθηκε και στην χώρα μας σε ισχύ το νέο Ημερολόγιο, μέρα που μετονομάστηκε σε 1η Μαρτίου.

-----

Aπό έναν άλλο Πάπα, όμως, τον Πάπα Γρηγόριο τον Α΄τον Μέγα, πήρε το όνομά του και το γνωστό στη Μουσική "Γρηγοριανό Μέλος", το σύνολο των θρησκευτικών μελωδιών της Δυτικής Εκκλησίας.

Δεν στηρίζεται σε κανόνες της Αρμονίας και της Αντίστιξης, αφού είναι μονοφωνικό, μονωδικό και με ελεύθερο ρυθμό, χορικό τραγούδι .

Χωρίς κανονικό μέτρο, το Γρηγοριανό μέλος ακολουθεί το ρυθμό των λέξεων, οι οποίες είναι από τη Βίβλο και ιδίως από τους Ψαλμούς.
Τραγουδιέται από χορωδία, σολίστες και με εναλλαγή ημιχορίων.

Με απλή, λιτή φωνητική γραμμή, ουσιαστικά, είναι λατρευτικό μέλος  καμωμένο για το Λατινικό κείμενο.
Τα δομικά στοιχεία (συλλαβή, λέξη και πρόταση) συνυπάρχουν σε μια στενή σχέση με τα στοιχεία της μελωδικής γραμμής.

Για αυτή του την τελειότητα το Γρηγοριανό Μέλος αποτελεί έκφραση μιας βαθειάς πνευματικότητας, αλλά είναι και ένας ανεκτίμητος μουσικός  θησαυρός!

Του Γρηγοριανού Μέλους είχε προηγηθεί το Αμβροσιανό Μέλος (4ος αι.)

Πρόκειται για μουσικό θησαυρό, καθώς ο Πάπας Γρηγόριος αναθεώρησε  τη συλλογή του Αμβρόσιου και θέσπισε νέα που θα χρησιμοποιούσε η Εκκλησία. Καθόρισε δηλαδή ποιες μελωδίες θα ψάλλονται και σε ποιο σημείο της λειτουργίας.

Από τις παλαιότερες γρηγοριανές μελωδίες θεωρείται το απολυτίκιο :

 "Gaudeamus omnes  in Domino  - Ας χαρούμε εν Κυρίω!".

Παρτιτούρα του απολυτικίου πριν την καθιέρωση του πενταγράμμου, γραμμένο στην τετράγραμμη μουσική σημειογραφία.

Ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας, είναι γνωστός στην  Ορθόδοξη Εκκλησία ως Άγιος Γρηγόριος, ο Διάλογος, προσωνυμία, που του δόθηκε εξαιτίας του ομώνυμου έργου του ("Liber Dialogorum" - Βιβλίο Διαλόγων).

"Gaudeamus omnes in Domino diem festum celebrantes

sub honore Benedicti abatis de cujus solemnitate gaudent

angeli et collaudant Filium Dei"

Ψαλμός 47,2         

"Μέγας Κύριος καὶ αἰνετὸς σφόδρα ἐν πόλει τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἐν ὄρει ἁγίῳ αὐτοῦ"

"Μέγας είναι, ο Κύριος και άξιος να υμνολογείται ακαταπαύστως με το παραπάνω από όλους μας εις την πόλιν του και στον ιερόν λόφον της Σιών"