"Η τίγρη" : William Blake - Benjamin Britten

"Σκέψου το πρωί.

Δράσε το μεσημέρι.

Φάε το βράδυ.

Κοιμήσου τη νύχτα"

(Από τις "Παροιμίες της κόλασης" του W. Blake)

Ο γεννημένος σαν σήμερα 28 Νοέμβρη του 1757, William Blake εκτός από ποιητής ήταν και εικαστικός καλλιτέχνης, χαράκτης, εικονογράφος και ζωγράφος. Μια πολύπλευρη και εκκεντρική προσωπικότητα, που χαρακτηρίστηκε ως "Προφήτης" της βρετανικής Λογοτεχνίας.

"Mέσα στην ιστορία του αγγλικού πολιτισμού ο Γουλιέλμος Μπλέηκ είναι μόνος του, σαν τον Προμηθέα στον βράχο" έγραφε το 1953 ο Ζήσιμος Λορεντζάτος προλογίζοντας μετάφρασή του.
Θεωρώ τον οραματιστή ποιητή, τον χαράκτη, στοχαστή Μπλέικ "Γίγαντα" που δεν μπόρεσαν να φτάσουν ούτε ο Πάουντ ούτε ο Έλιοτ, έναν ποιητή-προφήτη, όπως ήταν οι ποιητές σε όλες τις μεγάλες εποχές..."(Το Βήμα)

Το παρακάτω ποίημα τιτλοφορείται: "Η τίγρη" και θεωρείται το δημοφιλέστερο του Blake:

"Η Τίγρης", εικονογράφηση του ποιήματος
από τον ίδιο τον Ουίλλιαμ Mπλέικ.

Τίγρη, τίγρη, φλόγας λάμψη
μέσα στης νυχτιάς τα δάση,
ποιου η αιώνια μαεστρία
σ’ έκαμε με μαεστρία;

Σε τί βάθη ή ύψη πέρα
μάτια αστράψαν στον αέρα;
Τί φτερά αποζητάει
τί  χέρι φλόγες αρπάει;

Και τί ώμος και τί τέχνη
της καρδιάς τα νεύρα ζεύει;
Και, σαν η καρδιά η καρδιά δουλεύει,
τί  άκρο σου δεινό σαλεύει;

Τί σφυρί, τί αλυσίδα;
Ποιο τ’ αμόνι;  Τί τσιμπίδα
–Ποιο του νου σου το καμίνι—
τολμά  και  δεσμά σου δίνει;

Τ’ άστρα σαν τη Γη ακοντίσαν
και τους ουρανούς ποτίσαν,
χάρηκε Αυτός που επλάστης;
Σ’ έκανε του Αρνιού ο Πλάστης;

Τίγρη, τίγρη, φλόγας λάμψη
μέσα στης νυχτιάς τα δάση,
ποιου η αιώνια μαεστρία
σ’ έκαμε με μαεστρία;"

(από:"Songs of experience-The Tiger", W.Blake, Μτφ: Γ. Μπλάνας, εκδ.Ερατώ)




Υπάρχει μια μουσική εκδοχή του  ποιήματος  "Τίγρης" του 1933 από την αγγλίδα συνθέτιδα Rebecca Clarke για σόλο φωνή και πιάνο, αλλά η πιο γνωστή είναι η μεταγενέστερη του Μπένζαμιν Μπρίττεν στη σειρά "Τραγούδια και Παροιμίες του Μπλέικ" για βαρύτονο και πιάνο.

Πρόκειται για κύκλο τραγουδιών που ο Μπρίττεν συνέθεσε το 1965.
Την επιλογή των κειμένων  έκανε ο σύντροφος του συνθέτη, τενόρος Πήτερ Πίαρς από τις συλλογές του Μπλέικ:  "Τραγούδια της Αθωότητας", "Τραγούδια της εμπειρίας" και  "Παροιμίες της Κόλασης".

Το ποίημα "Η τίγρης" προέρχεται από τα "Τραγούδια της εμπειρίας", (συμπλήρωμα των Τραγουδιών της Αθωότητας) που δείχνουν την "άλλη" πλευρά της ανθρώπινης ψυχής, την πλευρά που έχει σφυρηλατηθεί μέσα στην πείρα της πραγματικότητας. Η άγνοια, η μοχθηρία, ο εγωισμός, η υποκρισία, ο παραλογισμός και η βία, ανεβαίνουν στη σκηνή της ποίησης, για να δώσουν μιαν αισθητικά γοητευτική, αλλά εξαιρετικά ωμή παράσταση.

Η "Τίγρης" μαζί με τις υπόλοιπες συνθέσεις του κύκλου παρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ Aldeburgh το καλοκαίρι του '65 από τον γερμανό βαρύτονο Ντήτριχ Φίσερ-Ντισκάου και το συνθέτη στο πιάνο.
Η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης από τους βρετανούς, με τους κριτικούς να εγκωμιάζουν τον τρόπο που ο Μπρίττεν  "μουσικά στέκεται απέναντι" από τις εσωτερικές μας  δυνάμεις του σκότους και  την αίσθηση της σκληρότητας.

Στο βίντεο προηγείται η μελοποίηση της παροιμίας: "Σκέψου το πρωί", που αναφέρεται παραπάνω και ακολουθεί το τραγούδι: "Η Τίγρης".

Britten: "Songs & Proverbs of William Blake, Op.74: 
VII και VIII: Think In the Morning-The Tyger":

Πιάνο:Benjamin Britten, Φωνή:Dietrich Fischer-Dieskau 

Περισσότερα  για μελοποιήσεις του Ουίλλιαμ Μπλέικ μπορείτε να διαβάσετε σε παλαιότερο άρθρο μου εδώ.