Ένα κουαρτέτο για τη φρίκη της Δρέσδης...

Σαν σήμερα το 1945 ξεκινά η σφοδρή Bομβιστική επίθεση της Δρέσδης…
Η πόλη καταδικάστηκε σε θάνατο και αφανισμό, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου.

"Μέσα από τα χαλάσματα εξείχαν χέρια, κεφάλια, πόδια, σπασμένα κρανία. 

Οι δεξαμενές νερού ήταν γεμάτες μέχρι τα χείλη με πτώματα 

και με μεγάλα κομμάτια τσιμέντου από πάνω. 

Οι περισσότεροι φαίνονταν πρησμένοι, με μεγάλα κίτρινα και καφέ σημάδια στα σώματά τους(…). 

Νομίζω ήμουν ανίκανη να αντιληφθώ τη σημασία αυτής της απάνθρωπης πράξης, 

γιατί υπήρχαν και πάρα πολλά μωρά, φρικτά ακρωτηριασμένα 

κι οι άνθρωποι ήταν στοιβαγμένοι τόσο κοντά ο ένας στον άλλον, 

ώστε σχημάτιζες την εντύπωση ότι κάποιος τους είχε στριμώξει εκεί μέσα σκόπιμα"

(Μάργκαρετ Φρέγερ, Ο βομβαρδισμός της Δρέσδης, "Τα μεγάλα Ρεπορτάζ", εκδ. Νάρκισσος)

***

Shostakovich: "Dresden Quartet"

Από τα δεκαπέντε κουαρτέτα που συνολικά συνέθεσε ο Σοστακόβιτς, εξαιρετικής ομορφιάς είναι το Ν.8, γνωστό και ως "Dresden Quartet".

Είναι σύνθεση του 1960, που γράφτηκε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, σε τρεις μόνο ημέρες, στη Δρέσδη, όπου είχε βρεθεί ο Σοστακόβιτς για να συνθέσει τη μουσική για την ταινία "Five Days Five Nights", με θέμα τον βομβαρδισμό της γερμανικής πόλης κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Σοστακόβιτς αναπτύσσει το έργο με γνώμονα τις εντυπώσεις από τις αφηγήσεις των κατοίκων της πόλης για τη φρίκη του βομβαρδισμού της.

Στα πέντε μέρη του έργου που ακούγονται χωρίς διακοπή, ο Σοστακόβιτς χρησιμοποιεί ως βασικό μοτίβο τις τέσσερις νότες: ρε - μι ύφεση - ντο - σι, (DSCH, ένα κρυπτογράφημα του ονόματός του), που παρουσιαζόμενο σε παραλλαγές δομεί τα θέματα των επιμέρους μερών.
Είναι γραμμένο στη ντο ελ.( κλίμακα που παραδοσιακά, από τον Πέρσελ ως τον Σούμπερτ και τον Μπραμς χρησιμοποιείται για να εκφραστεί η τραγικότητα ή στον Μπετόβεν ο ηρωισμός) και στην παρτιτούρα ο συνθέτης ιδιοχείρως το αφιέρωσε "στα θύματα του φασισμού και του πολέμου".

Είναι έργο με έντονη δραματικότητα και ποιητικό λυρισμό.Ιδιαίτερα στα μέρη των εγχόρδων οφείλεται ο χαρακτηρισμός ενός από τα πιο "σκοτεινά" έργα του ρώσου δημιουργού, που με αυτό το αριστούργημα υπεραμύνεται της ειρήνης, εκφράζει τον αποτροπιασμό και καυτηριάζει τις φρικτές συνέπειες και τα δεινά του πολέμου.

Σε μια άλλη εκδοχή υποστηρίζεται πως το κουαρτέτο γράφτηκε για τον ίδιο τον Σοστακόβιτς.
Ήταν περίοδος που είχε διαγνωστεί με μια σοβαρή εκφυλιστική ασθένεια και ίσως είχε σκεφτεί ακόμα και την αυτοκτονία.
Ετσι ,όπως εκμηστυρρεύτηκε σε φίλο του αργότερα:

<<Σκέφτηκα ότι αν πεθάνω μια μέρα τότε είναι δύσκολο να γράψει κάποιος ένα έργο στη μνήμη μου. Έτσι αποφάσισα να το κάνω εγώ ο ίδιος. Να γράψετε στο εξώφυλλο: "Αφιερωμένο στη μνήμη του συνθέτη αυτού του κουαρτέτου">>

O συνθέτης με τα μέλη του Κουαρτέτου Borodin

Λέγεται πως πριν ηχογραφήσουν τη σύνθεση, τα μέλη του Κουαρτέτου Borodin πήγαν και το εκτέλεσαν στο σπίτι του συνθέτη προκειμένου να τους δώσει την εκτίμησή του για την ερμηνεία.


Ο Σοστακόβιτς εκστασιασμένος, έκρυψε το κεφάλι με τα χέρια του και άρχισε να κλαίει...

Shostakovich: "Dresden Quartet" / (Borodin Quartet):