Μουσικές επιλογές για τη Σελήνη, την "ερωμένη" τ' ουρανού...

Marc Chagall: "The Concert"

Το ζευγάρι αφημένο στις αισθήσεις, μέσα σε μια βάρκα παρασυρμένη στο ατέρμονο μπλε του ποταμού. Μουσικοί αιωρούνται σε μια απροσδιόριστη χρωματικά ένταση κόκκινου. 

Το παραπάνω εικαστικό είναι του Μαρκ Σαγκάλ και έχει τίτλο: "Τhe Concert-Η Συναυλία".
Ο ζωγράφος παρουσιάζει τον τόπο και το χρόνο. Ο πύργος του Άιφελ, η NotreDame, όπως και η Αψίδα του Θριάμβου, όλα είναι στοιχεία που μαρτυρούν πως η σκηνή διαδραματίζεται στο ερωτικό Παρίσι μια φεγγαρολουσμένη βραδιά, καθώς το λαμπρό φως της πανσελήνου διαχέεται προσδίδοντας ρομαντισμό και πάθος στην ονειρική σκηνή!

Όπως ίσως καταλάβατε, φίλοι μου, η καληνύχτα μου έρχεται με αφορμή την σημερινή πανσέληνο!

Απόψε το φεγγάρι φαντάζει μεγαλύτερο και φωτεινότερο, καθώς έχουμε τη λεγόμενη Υπερπανσέληνο.
Σε κάποιους λαούς η σελήνη αυτή ήταν γνωστή από παλιά ως "πανσέληνος του χιονιού" επειδή χιόνιζε πολύ τέτοια εποχή ή "πανσέληνος της πείνας" επειδή το κυνήγι ήταν δύσκολο λόγω του χιονιού και του κρύου.
Από την αρχαιότητα η μυστήρια θεά κυριαρχούσε στο ουράνιο στερέωμα κι επιδρούσε στον ψυχισμό του ανθρώπου!Μυστηριώδης, γλυκιά και γοητευτική η μορφή της, αποτέλεσε πλην της θηλυκής αρχής της δημιουργίας του κόσμου και την πόρτα προς την απόκρυφη φύση της ανθρωπότητας και του σύμπαντος.
Με αφορμή τη Σελάνα των προγόνων μας, επιλέγουμε απόψε κάποια από τα πολύ γνωστά κι αγαπημένα έργα-έμπνευση από την πιο κοσμοθώρητη "ερωμένη" τ' ουρανού.

1. ΝΤΒΟΡΖΑΚ:

Η Ρουσάλκα της σλαβικής μυθολογίας είναι νύμφη του νερού, που ζει σε ποτάμια και λίμνες.Ενα πνεύμα που εν ζωή χάθηκε πρόωρα και βίαια.Τις νύχτες, έβγαινε στις όχθες και χόρευε στα λιβάδια. Αν έβλεπε κάποιο όμορφο παλικάρι το μάγευε με το τραγούδι και το χορό της, και το έπαιρνε στο βυθό του ποταμού για να ζήσουν μαζί.
Η όπερα "Rusalka" του Ντβόρζακ είναι ένα ονειρικό παραμύθι που αφηγείται την τραγική ιστορία μιας απόκοσμης νεράιδας, και τον παράφορο έρωτά της για έναν πρίγκιπα, έρωτα που ολοκληρώνεται μόνο μέσα από την απώλεια, αφού δίνοντάς του ένα φιλί γίνεται η ίδια αιτία του θανάτου του.
Πιο δημοφιλής άρια της όπερας του Ντβόρζακ είναι το "Τραγούδι στο Φεγγάρι", που το ερμηνεύει σαν αερικό η Ρουσάλκα...

Στο ρόλο μάγεψε η Ρενέ Φλέμινγκ:

"Song to the Moon-Rusalka", Dvorak:

2. MΠΕΤΟΒΕΝ:

Αιθέρια λεπτότητα, κομψή ονειροπόληση, σχεδόν ποιητική φαντασία, μια λεπτεπίλεπτη ευγένεια, λουσμένη στο φως της σελήνης είναι η αφιερωμένη στη  νεαρή μαθήτριά του,  Giullietta Guissiardi, Σονάτα αρ.14 του Μπετόβεν, που μουσικά ρέει "σχεδόν σαν φαντασία", όπως επιθυμεί κατά δήλωσή του ο συνθέτης:"Quasi una fantasia..."
Από τις πιο δημοφιλείς και αγαπημένες σονάτες του για πιάνο, που γέννησε ο έρωτας του Μπετόβεν για τη μικρή του μαθήτρια, που τιτλοφορήθηκε "Υπό το Σεληνόφως", όταν ο ποιητής Ludwig Rellstab ακούγοντας το αντάτζιο  έγραψε: "moonlight, the primitive landscapes of Lake Lucerne-φεγγαρόφωτο πάνω απ’τη λίμνη της Λουκέρνης".

Beethoven: "Sonata No.14 - Moonlight'" - Adagio sostenuto:

3. ΝΤΕΜΠΙΣΙ:

Τρίτο στη σειρά, το μαγευτικό "Clair de Lune" από τη "Suite Bergamasque" του Κλωντ Ντεμπισί, που εμπνεύστηκε από το εξαιρετικό ομώνυμο ποίημα του Βερλαίν.Aποτελεί το τρίτο και δημοφιλέστερο μέρος της Σουίτας που ο γάλλος ιμπρεσσιονιστής έγραψε το 1890.
Το ποίημα ανήκει στην συλλογή "Fêtes galantes".
Αφεθείτε, φίλοι μου στο μουσικό και ποιητικό χάδι υπό το φως της ασημοσέληνης θεάς!

"Clair de lune-Φως του φεγγαριού"

Ειν' η ψυχή σου ένα τοπίο διαλεχτό
που το μαγεύουν χορευτές μασκαρεμένοι,
παίζουν λαγούτο και χορεύουν με πνιχτό
κάτω απ΄τις μάσκες τους λυγμό, παραμυθένοι
Γλυκά μινόρε τραγουδάνε ιλαροί,

τη νίκη του έρωτα υμνούν, την ευτυχία,
μα δεν πιστεύουνε πως είναι τυχεροί
με το φεγγάρι σμίγει αυτή η πανδαισία,

με τη γαλήνια, θλιμμένη του ομορφιά,
που τα πουλιά κάνει στα δέντρα να μεθάνε
και να στενάζουν τα νερά εκστατικά,
καθώς στα μάρμαρα μ'ορμή αναπηδάνε.

("Του Έρωτα και της Αγάπης", επιμ. Στρατής Πασχάλης, εκδ. Μεταίχμιο, σελ.118)

Debussy - Clair de Lune / Arrau:

4. ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΦΩΡΕ:

Από το ίδιο ποίημα του Βερλαίν, λίγα χρόνια αργότερα δίνει τη δική του μουσική εκδοχή ο Γκαμπριέλ Φωρέ, που για πολλούς ακροατές και αναλυτές θεωρείται "η πεμπτουσία της γαλλικής μελωδίας".
Ο Φωρέ μελοποίησε το ποίημα "Clair de lune" αρχικά για  φωνή και πιάνο, που αφιέρωσε στο φίλο του ζωγράφο και ερασιτέχνη πιανίστα, Emmanuel Jadin.
Το 1919 παρουσίασε την εκδοχή για φωνή και ορχήστρα, την οποία ακούμε από την Ορχήστρα της Τουλούζης και στο σόλο ο Nicolai Gedda:

Gabriel Fauré: "Clair de Lune":

5. ΤΣΑΪΚΟΦΣΚΥ:

Από το δημοφιλέστερο μπαλέτο όλων των εποχών και πολύ αγαπημένο, του Τσαϊκόφσκυ: "Λίμνη των Κύκνων" η επόμενη επιλογή. Eνα ρομαντικό παραμύθι που αφηγείται τις περιπέτειες ενός νέου πρίγκηπα και μιας μαγεμένης -από τον κακόβουλο μάγο- κοπέλας,  μεταμορφωμένης σε λευκό κύκνο.
Η πρώτη σκηνή του μπαλέτου έχει τίτλο: "Lake in the moonlight".
Με την ονειρική μελωδία ο Τσαϊκόφσκυ περιγράφει τη σκηνή της λίμνης, στην οποία αντιφεγγίζει το ολόγιομο φεγγάρι, λίγο πριν  ο πρίγκηπας συναντήσει την Οντέτ.

Tchaikovsky: "Swan Lake, Ballet suite, Op. 20: Scene Ι-Lake in the Moonlight":

6. ΣΟΠΕΝ:

Kαι θα ολοκληρώσω με τον λατρεμένο μου "Ποιητή του πιάνου", Φρειδερίκο Σοπέν, και τη "Romance" από το "Piano Concerto No. 1"

Από τις κορωνίδες της πιανιστικής φιλολογίας, παρότι είναι σύνθεση της νεότητος του συνθέτη, που σύμφωνα με τα λόγια του: "η Romance είναι ένα larghetto που προορίζεται να μεταφέρει στον ακροατή την τρυφερότητα και το ρομαντισμό της ψυχής του δημιουργού και την ηρεμία που προκαλεί η αναπόληση ευτυχισμένων αναμνήσεων, ένα είδος ονειροπόλησης στο "φως του φεγγαριού μια όμορφη εαρινή νυχτιά".

Chopin: "Piano Concerto No.1, Romance" / Zimerman: