Ένας Μπραμς χαμένος στο Νορβηγικό δάσος του Μουρακάμι...

 

"Δεν πρέπει να επιτρέπεις σε τόσα πράγματα να σε τρομάζουν", είπα. "Το σκοτάδι, τα άσχημα όνειρα, η δύναμη των νεκρών. Πρέπει να τους ξεχάσεις. Είμαι σίγουρος πως θα συνέλθεις αν το κάνεις
[...]
Γυρίσαμε στο καφενείο λίγο πριν από τις τρεις. Η Ρέικο διάβαζε ένα βιβλίο και άκουγε Μπραμς στο ραδιόφωνο -το Δεύτερο Κονσέρτο για πιάνο-. Ήταν υπέροχο ν' ακούς τη μουσική του Μπραμς στην άκρη του καταπράσινου λιβαδιού, χωρίς να βλέπεις ίχνος ανθρώπινης ζωής μέχρι εκεί που έφτανε  μάτι σου. Η Ρέικο σφύριζε τη μελωδία του τσέλου, την αρχή του Τρίτου Μέρους.

-"Μπακχάουζ και Μπεμ", είπε.
-"Κάποτε είχα κυριολεκτικά λιώσει αυτόν το δίσκο. Άκουγα κάθε νότα, είχα ρουφήξει τη μουσική του.

(Χαρούκι Μουρακάμι: "Νορβηγικό δάσος", εκδ. Ψυχογιός, μτφ: Αργ. Μαντόγλου, σελ. 233-234)

Ο κορυφαίος ιάπωνας συγγραφέας και μεταφραστής, Χαρούκι Μουρακάμι γεννήθηκε σαν σήμερα, 12 Ιανουαρίου 1949 στο Κιότο.

Η σχέση του με τη μουσική είναι ιδιαίτερη, η αγάπη του γι'αυτή χαρακτηριστική και ξεκίνησε όταν νεαρός δούλευε σε ένα δισκοπωλείο. Εκεί γνώρισε όλα τα είδη της, ήρθε σε επαφή με συνθέτες και τα έργα τους. Έτσι, και στο συγγραφικό του έργο η μουσική αποτελεί σημείο αναφοράς. Μοιάζει η μουσική ν'αποτελεί απαραίτητο κομμάτι της πλοκής και με μαεστρία καταφέρνει να την κάνει να "γλιστράει" στο κείμενο...

Λατρεύει από κλασική έως ροκ και τζαζ... 

"Είτε πρόκειται για μουσική είτε για fiction, το πιο σημαντικό είναι ο ρυθμός...
Έμαθα τη σημασία του ρυθμού από τη μουσική. Μετά έρχεται η μελωδία - η οποία στη λογοτεχνία αφορά στη σωστή διάταξη των λέξεων, προκειμένου να ταιριάζουν με το ρυθμό.
Αν οι λέξεις ταιριάζουν με το ρυθμό, το αποτέλεσμα είναι όμορφο...",  λέει ο συγγραφέας...

Η μουσική φαίνεται να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στα βιβλία του, καθώς συχνά οι τίτλοι των βιβλίων παραπέμπουν σε τραγούδια ή συνθέσεις...

Όπως στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα, απόσπασμα του οποίου σάς έδωσα παραπάνω. Η μουσική των Μπητλς και συγκεκριμένα οι στίχοι του τραγουδιού τους: "Norwegian Wood" ελευθερώνει τη μνήμη των πρωταγωνιστών, που στη συνέχεια ανεξέλεγκτα ανασύρονται σπασμένα  κομμάτια του εαυτού τους.
Λένε πως η μουσική ειναι χάδι που μάς αγγίζει ως τα κατάβαθά μας...πως είναι μια απόκρυφη άσκηση της ψυχής μας στα μονοπάτια του στοχασμού... ο σύντροφος που μπορεί να ξεδιαλύνει τυχόν θαμπές σκέψεις ή διαθέσεις...
Είναι όμως και οι ανείπωτες σκέψεις μας για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη ζωη, φίλοι μου...Το πιστεύω...Έτσι, είναι συχνό να ταυτιζόμαστε με τους στίχους ενός τραγουδιού, ν'αντλούμε δύναμη από το λόγο και τη μελωδία του...

Στο απόσπασμα ο Μουρακάμι αναφέρεται στο περίφημο Δεύτερο κονσέρτο για πιάνο του Γιοχάνες Μπράμς. Ένα κονσέρτο που θεωρείται από τα σπουδαιότερα έργα του ρεπερτορίου.
Βασικό χαρακτηριστικό του η μεγάλη διάρκειά του και φυσικά -με την προσθήκη του σκέρτσο- η ασυνήθιστη για κείνη την εποχή τετραμερής δομή του.
Το μέρος του πιάνου είναι τρομερά δεξιοτεχνικό. Ο Μπραμς πετυχαίνει μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα συνομιλία με την πλήρη εξισορρόπηση ανάμεσα στο πιάνο και τα μέρη της ορχήστρας.

Όπως αναφέρει και ο ιάπωνας συγγραφέας, αίσθηση προκαλεί το σόλο τσέλο στο εισαγωγικό κομμάτι του τρίτου μέρους...Ένα τρυφερό, βελούδινο άγγιγμα από τις δοξαριές για το οποίο ο Φραντς Λιστ έγραψε πως "πετυχαίνει πλήρη αρμονία σκέψης και αισθήματος".

Να θυμίσουμε πως στο 3ο μέρος Andante - Più adagio, του κολλοσσιαίων διαστάσεων Δεύτερου Κονσέρτου και μετά την ολοκλήρωση της εισαγωγικής μελωδίας από το τσέλο, ακολουθεί ένας γλυκός διάλογος με το όμποε. Με αυτό τον τρόπο στρώνεται ένα εξαιρετικής μελωδικής υφής χαλί να πατήσει το πιάνο, που αρμονικά άστατα και με βίαιη εκρηκτικότητα επισημαίνει τα πάθη που σκιαγραφήθηκαν από το προηγούμενο τρυφερό θέμα. Μετά την ολοκλήρωσή του  ηχεί ένα αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρα τελείωμα για τα δυο όργανα. Ενα μέρος απαράμιλλης ομορφιάς που προοιωνίζει την επερχόμενη λύτρωση από τα πάθη των προγούμενων μερών.

Από τις θρυλικές ηχογραφήσεις είναι φυσικά αυτή στην οποία αναφέρεται ο Χαρούκι Μουρακάμι, με τη Φιλαρμονική της Βιέννης υπό την μπαγκέτα του Karl Bohm. Σολίστας ο Wilhelm Backhaus. Πρόκειται για ηχογράφηση του 1967. Ο Backhaus σφριγηλός παρόλα τα 83 χρόνια του παίζει χωρίς ίχνος επίδειξης, αλλά με αδιάκοπη διορατικότητα, μαρτυρώντας την  ικανότητά του να φωτίζει τις εσωτερικές γραμμές της μουσικής του εκάστοτε συνθέτη.

Brahms: Piano Concerto No. 2, Op. 83 - Μov. III" / Backhaus-Bohm.
Στο τσέλο ο Emanuel Brabec:

Για τον Χαρούκι Μουρακάμι μπορείτε να διαβάσετε και εδώ.