Ροδόλφος: Αρχιδούκας, καρδινάλιος και συνθέτης....Η σχέση με τον Μπετόβεν...

 

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 8 Ιανουαρίου 1788 και μάς είναι γνωστός από τη σχέση του με τον Μπετόβεν. 

Ο  Αρχιδούκας Ροδόλφος του  Οίκου των Αψβούργων και καρδινάλιος γνώρισε τον Μπετόβεν όταν  το 1803 προσελήφθη ως δάσκαλός του στο πιάνο και τη σύνθεση. Ήταν ο μόνος μάλιστα μαθητής στη σύνθεση που ανέλαβε ποτέ ο Μπετόβεν..

Ο Αρχιδούκας θαύμαζε τον τιτάνα και υπήρξε εκτός από μαθητής του, δια βίου υποστηρικτής,  προστάτης και χρηματοδότης του, ενώ συνδέθηκαν με στενή φιλία. 

Λέγεται πως όταν προσφέρθηκε στον  Μπετόβεν η θέση του αρχιμουσικού στο Κάσελ από τον  αδελφό του Ναπολέοντα, ο Αρχιδούκας ήταν εκείνος που έπεισε άτομα του πριγκιπικού κύκλου να καταβάλουν στον Μπετόβεν  εγγυημένο ετήσιο μισθό 4000 φιορινιών, 1500 από τα οποία θα κατέβαλε ο Ροδόλφος, όπως κι έγινε, πείθοντας τελικά το Μπετόβεν να μείνει στη Βιέννη.
Αξιοσημείωτο είναι πως μετά από καιρό που το αυστριακό νόμισμα υποτιμήθηκε και πολλοί χρεωκόπησαν, ο Αρχιδούκας αντί να διακόψει την καταβολή την αύξησε καθώς δεν ήθελε επουδενί ο αγαπημένος του φίλος και δάσκαλος να υποφέρει οικονομικά. 

Από επιστολές γνωρίζουμε πως ο Μπετόβεν -προφασιζόμενος ασθένεια- συχνά ακύρωνε τα μαθήματα, ώσπου μια μέρα προκάλεσε την αντίδραση του νεαρού Ροδόλφου, που παρά το σεβασμό προς το δάσκαλό του, έδειξε ευθαρσώς το παράπονο και τη δυσαρέσκειά του. Ο Μπετόβεν που δεν χαριζόταν σε κανένα, τού απάντησε με τη γνωστή φράση: "Θυμίζω πως δεν είμαι υπηρέτης σου!"

Βέβαια, πάντα ο Ροδόλφος μιλούσε  με σεβασμό για το δάσκαλό του και κείνος αναγνώριζε πως τού φερόταν ίσος προς ίσο κοινωνικά και  ως φίλος.
-"Ποτέ δεν με αντιμετώπισε ως κατώτερο ή ως δούλο", έλεγε...

Απόδειξη, πως του αφιέρωσε τα καλύτερα έργα του, ανάμεσά τους το "Αυτοκρατορικό" κονσέρτο για πιάνο, τη Σονάτα No. 26 σε Μι ύφ. μείζ., γνωστή ως "Les Adieux", την  απαιτητική Σονάτα για Πιάνο No. 29 σε Σι ύφ. μείζ, ( "Hammerklavier"), το επονομαζόμενο  "Archduke Piano Trio" αλλά και την "Μίσα Σολέμνις" προγραμματισμένη να εκτελεστεί στη χειροτόνηση του Ροδόλφου.

Σήμερα όμως, ημέρα της γενέθλιας επετείου του Αρχιδούκα, προτείνω να ακούσουμε μια δική του σύνθεση, καθώς ο Ροδόλφος υπήρξε κι ο ίδιος αξιολογότατος μουσικός,  εξαιρετικός πιανίστας και ικανότατος συνθέτης. 

Πρόκειται για τη Σονάτα για βιολί και πιάνο σε Φα μείζονα. Ενα σύνολο παραλλαγών πάνω σε ένα θέμα του Φερδινάνδου της Πρωσίας, που και κείνος υπήρξε -εκτός από γαλαζοαίματος-, ταλαντούχος μουσικός, φλαουτίστας και συνθέτης.
Τη σύνθεση έγραψε ο Ροδόλφος το 1806  λίγο μετά το θάνατο του Πρώσου βασιλιά στη μάχη της Ιένα, θέλοντας να τον τιμήσει.
Ο Ροδόλφος ακολουθεί τη γνωστή αρμονική πορεία από την τονική προς την δεσπόζουσα, ενώ η βηματική μελωδία διανθίζεται από λογής φιοριτούρες, όπως τρίλλιες και διαφόρων ειδών ποικιλματικούς φθόγγους.
Η ανάπτυξη περιλαμβάνει έναν ισόρροπο διάλογο ανάμεσα στα δυο όργανα με λυρισμό και θέρμη, συχνά με ορμητικότητα αλλά και σκοτεινές, μελαγχολικές  αποχρώσεις, πλούσιο όμως σε φαντασία και ευρηματικότητα...

Archduke Rudolph: "Violin Sonata and Variations on a Theme by Prince Louis Ferdina"

Josef Suk - Susan Kagan: