Γκλίνκα και Πούσκιν... Ερωτικά σκιρτήματα για μάνα και κόρη...

Η πρώτη μέρα του Ιούνη του 1804 δεν έφερε μόνο το καλοκαίρι, έφερε στη ζωή έναν περίφημο συνθέτη! Τον "πατέρα" της ρωσικής μουσικής, αφού το έργο του, αν και μικρό σε όγκο, θεμελίωσε εκείνο των μεταγενέστερων ρώσων συνθετών.
Μιχαήλ Γκλίνκα!

Ένα αγόρι τρομερά ευαίσθητο και λέγεται πως το μουσικό του αυτί καλλιεργήθηκε όταν μικρός άκουγε καθημερινά τις καμπάνες της εκκλησίας του χωριού του, τα λαϊκά τραγούδια των γυρολόγων και τους ήχους της φύσης.

O Γκλίνκα παρότι ασθενική φύση και με αρκετές ταλαιπωρίες από ασθένειες, η στάση του απέναντι στη ζωη ήταν θετική και αισιόδοξη.
Ένας μποέμ -θα τον χαρακτηρίζαμε- τύπος, που αγαπούσε τη διασκέδαση με φίλους, το κρασί και λάτρευε τα ταξίδια.
Γνωρίζουμε πως ταξίδεψε στη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Ισπανία για να γνωρίσει τη λαική μουσική των χωρών αυτών και να εμπνευστεί καταλληλα για τη δική του "εθνική" μουσική την οποία αργότερα θα υπηρετούσε με φλογερό πάθος.
Εκτός από αυτά όμως, λάτρευε και τις γυναίκες, που με τη σειρά τους δύσκολα αντιστέκονταν στη γοητεία του νεαρού συνθέτη, αλλά και τις τρυφερές, ρομαντικές μελωδίες του για φωνή και πιάνο, τις οποίες εκτελούσε -εικοσάχρονος ων- στα περίφημα καλλιτεχνικά σαλόνια της Αγίας Πετρούπολης.

Πρόκειται για τις εκπληκτικές romances του, που εγκωμιάστηκαν από τους κοσμικούς κύκλους, καθώς ο νεαρός συνθέτης και πιανίστας ενθουσίαζε με τον τρόπο που έντυνε τους στίχους των ποιητών. Αποτελούν ενδιαφέρουσες συνθέσεις αυτής της περιόδου, που συχνά ερμήνευε  ό ίδιος ως ερασιτέχνης τραγουδιστής.
Οι ρομάνς, αν και  κομμάτια της νεότητας του συνθέτη, αναδύουν μια λεπτή, βελούδινη έκφραση ευγενικών αισθημάτων.
Τα περισσότερα από τα τραγούδια αυτά υιοθετούν το γαλλικό και  ιταλικό στιλ που επικρατούσαν στα κοσμοπολίτικα σαλόνια της Αγίας Πετρούπολης της εποχής, διακρίνονται για τη γοητεία τους υποδεικνύοντας  έναν σπουδαίο μελωδιστή και κυρίως έναν μεγάλο εραστή της ανθρώπινης φωνής!

Αρκετά από αυτα τα τραγούδια βασίζονται σε ποιήματα του Πούσκιν.

Η μελοποίηση του ποίηματος:  "Ne poy krasavitsa pri mne-Μην τραγουδάς, ομορφιά μου"  έγινε  το 1828, πριν ακόμη ο Πούσκιν δημοσιεύσει το κείμενό του(το ποίημα θα μελοποιήσει αργότερα  και ο Ραχμάνινωφ).

"Αννα Κερν", σχέδιο του Πούσκιν

Ο ποιητής το είχε γράψει το 1825 για την  Άννα Πετρόβνα  Κερν, κυριευμένος από τον έρωτά της, όταν τη γνώρισε το καλοκαίρι του 1825, κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο Τριγκόρσκο, όπου ο ποιητής ζούσε εξόριστος.

"Μην τραγουδάς, ομορφιά μου, για μένα
τα λυπημένα τραγούδια της Γεωργίας
μου θυμίζουν μια διαφορετική ζωή
και μια μακρινή γη..."

Αξιοσημείωτη είναι η σύμπτωση ότι ο Γκλίνκα θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί αργότερα την κόρη της Άννας Κερν, Εκατερίνα, που θα  φλογίσει την καρδιά του ρώσου καλλιτέχνη, τόσο που ο Γκλίνκα να τής προτείνει να τον συνοδεύσει στο εξωτερικό πριν ακόμη εκείνος  πάρει διαζύγιο από την πρώτη του γυναίκα. Κάτι που τελικά έγινε, όμως ταξιδεύοντας χωριστά για να μην πυροδοτήσουν σχόλια και φήμες.
"To προσωπό της είναι χλωμό, μελαγχολικό, όμως έχει μεγάλα, φωτεινά και τόσο εκφραστικά μάτια!Είναι ασυνήθιστα λεπτή με μια ιδιαίτερη νεραϊδένια ομορφιά και αξιοπρέπεια", θα γράψει στο ημερολόγιό του ο Γκλίνκα για την Εκατερίνα...

"Ne poy krasavitsa pri mne-Μην τραγουδάς , ομορφιά μου", Pushkin - Glinka:

Εκατερίνα Κερν
(από Russiapedia)

Είναι πια δεκαετία του 1840 και ο ερωτοχτυπημένος δημιουργός, που πάντα η γυναικεία φύση τον έλκυε και τον ενέπνεε, αφιερώνει στην Εκατερίνα το γοητευτικό  "Waltz Fantasy" μέσω του οποίου εκφράζει   τα ρομαντικά του συναισθήματα απέναντι της.
Βρίσκεται σε διάσταση με τη σύζυγό του...
"Η θλίψη μου είναι ελαφριά", θα γράψει στην παρτιτούρα ο Γκλίνκα, φράση δανεισμένη από άλλο ποίημα του Πούσκιν.

Οι μουσικοκριτικοί χαρακτήρισαν τα μέρη του Βαλς  "φωτεινά, αισιόδοξα και ως η πληρέστερη έκφραση της δημιουργικής έμπνευσης και  τέχνης του Γκλίνκα". 

Mikhail  Glinka: "Valse-Fantasie":

Το 1845, το βαλς για την Εκατερίνα ενορχηστρώθηκε από τον ίδιο τον συνθέτη, και παρουσιάστηκε στο Παρίσι υπό την μπαγκέτα του Μπερλιόζ.
Αξίζει να αναφερθεί πως λειτούργησε ως συνθετικό μοντέλο για τους Τσαϊκόφσκυ, Γκλαζουνώφ, ενώ αποτέλεσε έμπνευση και για τον Σοστακόβιτς.

Όπως υποδηλώνει ο τίτλος,  ακολουθεί τη ρυθμική αγωγή των 3/4 και ξεχωρίζει, καθώς ο Γκλίνκα επιλέγει  συνεχείς επαναλήψεις στο  κύριο  εισαγωγικό θέμα, ένα απαλό, ήρεμο μοτίβο αθωότητας, χωρίς ανάπτυξη, αλλά αντ 'αυτού κινείται εμφατικά με την ορχηστρική του συνοδεία.
 Το αποτέλεσμα είναι ένα γοητευτικό και τρυφερό βαλς, που εγκωμιάζει τη νεότητα και την ερωτική ανεμελιά μέσω των ηχοχρωμάτων της  ορχήστρας.

Glinka: "Waltz Fantasy" /  Ernest Ansermet:

Ο Πούσκιν για την Άννα Κερν είχε γράψει και το ποίημα "Θυμάμαι μια υπέροχη στιγμή" , ανάμνηση της πρώτης τους συνάντησης με την κοπέλα.

"Θυμάμαι μια υπέροχη στιγμή
Όπως μπροστά στα μάτια μου εμφανίστηκες,
σαν όραμα, φευγαλέo  της στιγμής 
σαν πνεύμα της αγνότερης ομορφιάς". 


Ο Γκλίνκα αγάπησε την Εκατερίνα βαθιά και ήθελε να την παντρευτεί με μυστικό γάμο. Όμως η κοπέλα αρρώστησε από φυματίωση και η μητέρα του συνθέτη συμπεριφερόμενη αρκετά σκληρά, τον έπεισε να μετακομίσουν στην Ουκρανία. Δεν θα άφηνε το γιο τη να δυστυχήσει σε δεύτερο γάμο.
Η Εκατερίνα ζούσε με την ελπίδα πως θα ξανασμίξουν. Μα, εις μάτην...
Ο Γκλίνκα ξαναπαντρεύτηκε κι απέκτησε ένα γιο, ο οποίος επιβεβαίωνε συχνά πως ο πατέρας του είχε πάντα  μια βαθιά θλίψη στα μάτια, κάτι που οφειλόταν στην ανάμνηση του αγαπημένου νεαρού κοριτσιού που είχε αφήσει πίσω...
Μελοποίησε το ποίημα του Πούσκιν...Το ρομαντικό τραγούδι  είναι δομημένο σύμφωνα με τα μεγαλειωδη λήντερ του Σούμπερτ. Το πιάνο αναπαριστά την ατμόσφαιρα του ποιητικού κειμένου, στήνοντας ένα διαφορετικό υπόβαθρο κάθε φορά.

Παρακολουθήστε τον τρόπο με τον οποίο επισημαίνει μουσικά την κορύφωση των συναισθηματων στην τελευταια στροφή:

"Και η καρδιά χτυπά εκστατικά σε νέο ρυθμό
  Κι ανασταίνεται γι'αυτήν ξανά.
  ένα πρόσωπο θεϊκό, μια έμπνευση
  και ζωή, και δάκρυα, και αγάπη, εσύ."

Το θέμα της αγάπης, σκιαγραφείται ενθουσιώδες στη λαμπρή ποιητική έμπνευση του Πούσκιν και στη μουσική του Γκλίνκα εμφανίζεται επίσης ενθουσιωδώς. Με τη λαχτάρα να αναδύεται στο μοτίβο μεταδίδοντας τον καρδιακό παλμό, που αυξάνει η ερωτική "έκσταση".
Ένα ποιητικό διαμάντι αποκτά ένα θαυμαστό μουσικό περιτύλιγμα...
Από τότε έχει χαραχτεί στη συνείδηση των Ρώσων, έχει σφραγίσει τη μουσική Ιστορία τους σαν η τρυφερή ρομάτσα μιας μεγάλης αγάπης που δεν ευλογήθηκε στο φως...

"I remember a wonderful moment", Pushkin-Glinka / Lemeshev:

Για τον Γκλίνκα μπορείτε να διαβάσετε παλαιότερο κείμενό μου εδώ.