Σκαλκώτας: "Με του Μαγιού τα μάγια"

Alphonse Mucha: "Spirit of Spring"

"...όπως μπορεί και να λαθέψουν
έτσι μπορεί και ν'αληθέψουν
τα παραμύθια της γιαγιάς
μια νύχτα της Πρωτομαγιάς..."

Το 1943 ο Νίκος Σκαλκώτας γράφει το παραμυθόδραμα: "Mayday Spell-Με του Μαγιού τα μάγια", το οποίο ενορχηστρώνει το 1949. Σε προγραμματικό ύφος, για σοπράνο, 3 αφηγητές, χορωδία και ορχήστρα, ξετυλίγεται σε πέντε εικόνες σε κείμενο του Χρήστου Ευελπίδη.

Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα δείγματα σκηνικής μουσικής του συνθέτη.
Η μουσική αφηγείται ένα λαϊκό παραμύθι σχετικά με ένα χωριατόπουλο που μια Πρωτομαγιά μαγεύεται από μια νεράιδα της Άνοιξης, την οποία τελικά παντρεύεται. Όμως, μετά από ένα χρόνο τα μάγια λύνονται και αυτή επιστρέφει στον κόσμο των ξωτικών.Το παλικάρι πεθαίνει από τον καημό του.

"...οι νύμφες της στεριάς 
που στα λαγκάδια σκόρπισαν
στις βρύσες της πλαγιάς..." 


Το έργο, το οποίο περιλαμβάνει μια εκτενή οργανική εισαγωγή, μικρότερες εισαγωγές σκηνών, μουσική υπόκρουση αφηγήσεων, λαϊκότροπους χορούς και τραγούδια και ένα μοιρολόι, ενσωματώνει πολλά στοιχεία ελληνικού παραδοσιακού χαρακτήρα συνδυασμένα με άλλα στοιχεία της μουσικής του 20ου αιώνα.
Παράδειγμα στο χορικό: "Ενύχτωσε, ποιόνε θα ιδώ", βασισμένο πάνω στο ομώνυμο δημοτικό τραγούδι της Ρούμελης.

"Ενύχτωσε, ποιόνε θα ιδώ, ποιόνε να χαιρετήσω;

Να χαιρετήσω τα κλαριά, δροσιά είναι γιομισμένα.

Να χαιρετήσω τα βουνά, χιόνια είναι σκεπασμένα.

Να χαιρετήσω τις ξανθές, χολιάν’ οι μαυρομάτες.

Να χαιρετήσω ανύπαντρες, χολιάν’ οι παντρεμένες."

Η εναρμόνιση του Σκαλκώτα είναι ιδιαίτερα τολμηρή, αν και πάντοτε βασισμένη σε συγκεκριμένο αρμονικό σκελετό.
Οι χαρακτηριστικές διάφωνες συνηχήσεις προσδίδουν ένα σκοτεινό χρώμα που αντιστοιχεί στο ποιητικό περιεχόμενο του τραγουδιού.

"Σε κάποιου φεγγαριού τη χάση 

της γιορτινής παραμονής

που θα χορέψει ολονυχτίς 

να τής αρπαξει το μαγνάδι..."

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμβολική αντιστοίχιση του κόσμου των ανθρώπων με τη διατονικότητα, και του κόσμου των ξωτικών με τη χρωματικότητα.

"Η κόρη του παραμυθιού πλουμισμένη,

ανθομυρισμένη κι αηδονολαλούσα 

ολημερίς δουλεύει και τραγουδά"
λέει ο αφηγητής.

Οι τονικοί-τροπικοί και ατονικοί πόλοι ανάμεσα στους οποίους παλινδρομεί το έργο διαχωρίζονται από προσεκτικά επιλεγμένους συνδυασμούς μεταξύ των δύο άκρων, έτσι ώστε άλλοτε να υπάρχουν χρωματικές μελωδίες σε διατονικό-τροπικό περιβάλλον και άλλοτε διατονικές μελωδίες σε χρωματικό περιβάλλον.

N. Σκαλκώτας: "Fairy Tail: Mayday Spell - Με του Μαγιού τα μάγια"

Διευθύνει: Γιώργος Χατζηνίκος

(στο 20:49 ο χορός των Νεράιδων του Μαγιού και
στο 22:53 η ερωτική σκηνή)

"Άκου σε γλυκιά μου αγάπη!
άκου το χαρούμενο σκοπό της μέρας που ξημέρωσε
Άκουσε και πες μου το:
Σ'αγαπώ!σ'αγαπώ!"

Το τραγούδι της κόρης(25:07):

"Δεν θα ξανάρθω να στο πω το μυστικό στο βάλτο
κρυφολαγιάζω το νερό τ'ακυματο σα σμάλτο
κι αν κρυφακούσει το νερό κι ύστερα ψιθυρίσει
αν μαθευτεί το μυστικό κι ο βάλτος μαρτυρήσει..."

N.Σκαλκώτας: το χορικό:"Ενύχτωσε, ποιόνε θα ιδώ"(30:40):

Αφηγητής:
"Κατηφορίζοντας για το πανηγύρι, το Μαγιάτικο αγεράκι
φέρνει μέσ'απ'τα κλαριά των δένδρων
τον αχό ενός τραγουδιού"

Χορωδία:
"Ενύχτωσε ποιονε θα ιδώ , ποιόνε θα χαιρετήσω
να χαιρετήσω τα κλαριά, δροσιά είναι γιομισμένα"

Ο χορός των τσιγγάνων(στο 39:40 )

Το μοιρολόι της μάνας(46:00)

"Κι έφυγε ο κάλλιος του σπιτιού
ο πρώτος του χωριου μας...[...]
της Αρνης παίρνει τα βουνά, τες αρνησιάς τα πλάγια...
δεν σ'ομοιαζε λεβέντη μου, 
που'χες το Μάη στις πλάτες σου, την άνοιξη στα στήθια"

Το παραμυθόδραμα ολοκληρώνεται (49:32) με τη χορωδία που ερμηνεύει το δημοτικό τραγούδι a capella και bouche fermée(κλειστό στόμα).


 Στη λαϊκή αντίληψη, στο μήνα Μάιο και κυρίως την πρώτη του ημέρα, την Πρωτομαγιά, συνυπάρχουν οι ιδιότητες του καλού και του κακού, της αναγέννησης και του θανάτου.
Εκεί βασίστηκε ο Σκαλκώτας που με την δημιουργικότατη φαντασία του, τη μαεστρική ενορχήστρωσή του, δίνουν αυτό το αριστούργημα!Μια σύνθεση που μαρτυρά το μεγαλείο του μουσικού πνεύματός του, αλλά συγχρόνως βροντοφωνάζει το πάθος του για την Ελλάδα!
Η δυτική μουσική τεχνοτροπία μπολιάζεται το ελληνικό πνεύμα και ελληνική μουσική παράδοση!

N. Σκαλκώτας: "Fairy Tail: Mayday Spell - Με του Μαγιού τα μάγια":

(το κείμενο στηρίχτηκε και σε στοιχεία από: www.veriaculture.gr, users.uoa.gr/foulias)